Kimse yemiyor, yiyemiyor! Dalda kalan meyveden elektrik üretecekler!

İspanya'da Endülüs özerk bölgesinin en büyük ve en önemli şehri Sevilla; Abbasiler ve Endülüs Emeviler'inin etkisini taşıyan Güney İspanya şehirlerinden biri olarak mistik ve romantik olarak görülür.

Dingin akan Guadalquivir Nehri (El-vadi El-kebir / Büyük Vadi), flamengo, sarı ve kırmızı arasındaki tonlarla bezeli sıcak bir mimari ve portakallar...

Aslında o portakal dedikleri şey tam olarak portakal değil! Dünyada Sevilla portakalı olarak bilinen "acı portakallara" biz Türkiye'de turunç diyoruz. Muhteşem kokusu ve kavurucu sıcaklarda gölgesiyle insanlara adeta kol kanat geren bu ağaçlar kışın tam bir belaya dönüşebiliyor.

DALINDAN KOPARILIP YENMİYOR!

Büyük bir çoğunluğu Birleşik Krallık'a marmelat üretimi için ihraç edilen bu meyveler, dalından koparılıp yenilmiyor. En azından bu yola başvuranların sayısı oldukça az olsa gerek zira şehrin en büyük dertlerinden biri dalda kalan ve zamanla çürüyüp yere düşen meyveler...

48 bin ağacın ürettiği 5.7 milyon kilo turunç hem yerlere dökülüp yayalar için tehlike arz ediyor hem de şehrin temizlik departmanına migren atakları yaşatıyor. Ancak nihayet bu soruna faydalı bir çözüm bulundu. İstenmeyen turunçlar elekrtiğe dönüştürülecek.

AÇIĞA ÇIKAN METANDAN...

Pilot uygulamaya geçilecek olan plana göre meyvenin fermente olduğu süreçte açığa çıkan metandan temiz elektrik üretilecek. Belediyenin su şirketi Emasesa tarafından başlatılan projede, şehrin su arıtma tesislerinden birini çalıştırmak için temiz enerji üretmek üzere 35 ton meyve kullanılacak.

Sevilla portakalları, halihazırda organik maddelerden elektrik üreten bir tesise nakledilecek. Meyveler fermente edildikçe açığa çıkan metan, jeneratörü çalıştırmak için kullanılacak. Emesesa'nın çevre departmanının başında yer alan Beningo Lopez, "Umarım yakında şehrin tüm turunçlarını geri dönüştürmeyi başarırız" ifadelerini kullandı.

Beningo Lopez, şehrin bu hedefe ulaşmak için 250 bin Euro'luk bir yatırım yapması gerektiğinin de altını çizdi. Lopez turunçların bu proje için biçilmiş kaftan olduğunu ise şöyle aktardı:

"Meyve suyu, çok kısa karbon zincirlerinden oluşan fruktozdan ibarettir ve fermantasyon işlemi sırasında bu karbon zincirlerinin enerjik performansı çok yüksektir. Bu sadece tasarrufu yapmakla ilgili değil. Turunçlar, şehir için bir sorun ve biz atıklardan katma değer üretiyoruz."

ZİYAN OLACAĞINA...

Pilot uygulama ile şimdilik, elde edilen enerji, arıtma tesisini çalıştırmak için kullanılacak. Bu da takdir edilesi bir durum ancak nihai hedef elektriği şebekeye verebilmek. Yani elde edileni halka sunmak. Projenin başında yer alan ekip; çöp olacak, ziyan olacak, en kullanışlı hali ile belki gübre olabilecek bu meyvelerin böyle bir projeyle geri dönüşüme dahil edilmesini çok önemsiyor. Zira yenilenebilir enerji başlı başlına dünyanın geleceği için oldukça önemli bir konu.

Bunun yanı sıra yapılan çalışmalar projenin potansiyelini de ortaya koyuyor. Denemeler bir ton turunç ile 50 kWh üretilebileceğini gösteriyor. 50 kWh ile bir gün boyunca 5 eve elektrik sağlanabiliyor. Şehirdeki tim Sevilla portakalları geri dönüştürülürse 73 bin eve enerji sağlanması öngörülüyor.

Turunç ağaçları, Sevilla'nın sembollerinden biri... (Fotoğraf: iStock)

Sevilla Belediye Başkanı Juan Espadas Cejas, projenin duyurulduğu basın toplantısında "Emasesa artık İspanya'da sürdürülebilirlik ve iklim değişikliğiyle mücadele için bir rol model. Bu yeni yatırım, özellikle şehre içme suyu ve temizlik suyu sağlamak için gereken enerjinin yaklaşık yüzde 40'ını tüketen su arıtma tesislerine yöneliktir" ifadelerini kullandı.

Başkan Cejas aynı zamanda "Bu proje, emisyonları azaltma, enerjide kendi kendimize yetme ve döngüsel ekonomi hedeflerimize ulaşmamıza yardımcı olacak" diye konuştu.

ÖYLE SANDIĞINIZ GİBİ DEĞİL!

Özellikle Türkiye'den doğru mevsimde Sevilla'ya gidenler ağaçlardaki "portakalları" görüp "Nasıl kimse toplamıyor bunları... Çoluk çocuk nasıl ağaçlara dalmıyor" diye düşünebilir ancak ağaçlarda duran ve harika bir manzara sunan turuncu toplar portakal değil turunç. Turunç da kış aylarında ayıklayıp battaniye altında dizi izlerken yenecek türden bir meyve değil...

Sevilla'da üretilen turuncun en büyük ithalatçısı Büyük Britanya. Ülkede turunç marmelatı sevilen bir kahvaltılık ürün. Turunç, Türkiye'de de en yaygın olarak turunç reçeli şeklinde tüketiliyor. (Fotoğraf: iStock)

Böylece turunçlar ağaçta kalıyor, bir süre sonra düşüp arabalar tarafından eziliyor, sonra sularıyla sokaklar ve kaldırımlar yapış yapış oluyor, bu ortama üşüşen ve yapışıp hareket edemeyen sinekler de ayrı bir dert oluşturuyor. Belediye meclisi sadece meyveleri toplamaları için 200 kişi istihdam etmiş durumda.

Asya kökenli turunç, yaklaşık bin yıl önce Araplar tarafından özellikle mis kokusu ve gölge sağladıkları için bölgeye getirildi ve Güney İspanya iklimine muhteşem bir şekilde adapte oldu. Türkiye'de de tahmin edileceği üzere Akdeniz bölgesinde yetişen turunç, ülkemizde turunç reçeli olarak sofralarda kendisine yer bulmuştur. Bu yaygın kullanımının yan sıra özellikle Akdeniz bölgesinde salatalarda zaman zaman limona alternatif olarak da turunç kullanılır.

Kaynak: Haberin büyük bir bölümü Stephen Burgen tarafından kaleme alınan ve The Guardian'da yayınlanan 'A role model': how Seville is turning leftover oranges into electricity ('Bir rol model': Sevilla atık portakalları nasıl elektriğe dönüştürüyor) adlı makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel