A'dan Z'ye Avrupa Süper Ligi nasıl bir organizasyon?

Avrupa futbolunda işler, artık eskisi gibi olmayacak. Bir süredir ciddi biçimde konuşulan, on yıllardır futbol hakkında kafa patlatan bir sürü insanın “Acaba olsa, nasıl olur?” diye aklından geçirdiği fikir vücut buldu. European Super League yani Avrupa Süper Ligi kuruldu.

Geçen gece ansızın yapılan açıklamalar gündeme bomba gibi düşerken tepkiler çığ gibi büyüyor. Peki Avrupa futbolunu nasıl bir gelecek bekliyor? Futbol yorumcularının, eski futbolcuların ve futbolseverlerin büyük bir çoğunluğu bu yeni organizasyona neden karşı?

1 – FORMAT:

European Super League olarak tanıtılan projeye göre ligde 20 takım yer alacak. Bunların 15'i kurucu kulüpler ve bu 15 kulübün 12'si kesinleşti: Arsenal, Atletico Madrid, Barcelona, Chelsea, Inter, Juventus, Liverpool, Manchester City, Manchester United, Milan, Real Madrid ve Tottenham.

Beş takım ise her sezon belirli kriterlere göre lige katılma hakkı kazanacak. Bu beş takımın yerel liglerinde elde ettikleri sonuçlara göre katılım hakkı kazanması öngörülüyor. Ancak bu nasıl olacak, şimdilik tahmin etmesi zor.

Ağustos ayında başlayacak...

Ligdeki takımlar, 10'ar takımdan oluşan 2 grupa ayrılacak ve lig formatında karşı karşıya gelecek. Ağustos ayında başlayacak olan organizasyonun grup aşamasında ilk üç sırada yer alan toplam 6 takım direkt olarak çeyrek finale yükselecek. 4'üncü ve 5'inciler ise çift maç üzerinden play-off oynayacak. Böylece çeyrek finale çıkan son iki takım belli olacak. Çeyrek finalden itibaren eşleşmeler, çift maçlı eleme sistemiyle oynanacak. Mayıs ayında oynanması planlanan final ise tek maç üzerinden ve tarafsız sahada gerçekleştirilecek.

Maçların hafta içi oynanması planlıyor. Bir sezonda ise toplam 180 maç oynanacak. Kulüpler hafta içi tercihini hafta sonu yerel liglerde mücadele edecekleri için seçti ama bu plan muhtemel yaptırımlarla değişebilir.

2 – KİM FİNANSE EDECEK?:

Kurucu kulüpler ilk sezon için 3.5 milyar Euro'luk geliri paylaşacak. Bu ilk ödemenin, Covid'in yaralarını sarmak ve altyapı için verileceği ifade edildi. Uluslararası yatırım bankası JP Morgan'dan bir yetkili, Reuters'a yaptığı açıklamada European Super League'i finanse edeceklerini doğruladı.

Kids grow up dreaming to win the World Cup and the Champions League - not any Super League. The enjoyment of big games is that they only happen once or twice a year, not every week. Really hard to understand for all football fans out there...⚽?

— Mesut Özil (@MesutOzil1088) April 19, 2021

Mesut Özil: "Çocuklar, Dünya Kupası'nı ve Şampiyonlar Ligi'ni kazanmanın hayaliyle büyürler, herhangi bir Süper Lig'i değil. Büyük maçların keyfi birkaç yılda bir denk gelmesindedir, her hafta değil. Tüm futbol taraftarları için anlaması çok güç bir olay..."

Ortada çok büyük bir para, çok büyük bir havuz, çok büyük bir pasta var. Büyük takımlar da bu pastayı küçüklerle bölüşmek istemiyor. Bu çok aşikar. Aslında UEFA Şampiyonlar Ligi de Avrupa'nın şampiyonlarından ziyade, büyük liglerin büyük takımlarını desteklediği öne sürülerek eleştiriliyordu. 2024-2025 sezonunda 36 takımlı yeni bir formata geçmeye hazırlanan Şampiyonlar Ligi'nin büyükleri daha kollar bir hale bürünmesi bekleniyordu. Ancak beterin beteri varmış!

Haber Global'in takip edilen spor programı Kontra'nın yorumcularından Uğur Karakullukçu, Haberglobal.com.tr'ye yaptığı açıklamada gelinen noktanın kaçınılmaz bir projenin son halkası olduğunu ifade ederken şunları söyledi:

"Oyun aslında zaten 90'ların başından beri bu yönde evrildi, Şampiyonlar Ligi tutkusu her daim taze kalsa da 16 takımlı formattan dört büyük lige garanti 16 kontenjan veren son 32 takımlı format arasındaki farkları düşünürsek zaten gidişatı anlamak mümkün. UEFA da dahil olmak üzere kulüpler hep paranın peşinden gittiler, UEFA da 24 takımlı bir Avrupa Şampiyonası formatını ülkelere iyilik olsun diye getirmedi. Ben bunu kaçınılmaz bir projenin son hali olarak görüyorum."

3 – PARA NASIL DAĞILACAK:

Para bu projenin bir numaralı motivasyonu. Herkes bundan haberdar... Detaylara girmekte fayda var. 15 kulüp, takım başına bir defaya mahsus “350 milyon Euro'ya varan” bir ödeme alacak. 350 milyon Euro tavan ödemeyi sadece 6 kulüp alabilecek. 15 kurucu kulüpten beşinin aldığı ödeme ise 100 ila 112.5 milyon Euro olacak.

Ve, 'diğerleri'...

Bu adaletsiz yapının detaylarına biraz daha yakından bakmaya devam edelim: Katılım hakkı kazanacak olan 5 “diğer” takım, söz hakkına sahip olmayacak ve yüzde 15'lik reklam payının da dışında tutulacak. Grup aşamasına katılım ödemesi olarak 180'er milyon Euro alması beklenen kulüpler şampiyonluk ödülü olarak 30 milyon Euro gibi bir ödül parası alacak.

This so called « Superleague » is anything but « Super ». This greedy and callous move would spell disaster for our grassroots, for women’s football, and the wider football community... (1/2)

— Luís Figo (@LuisFigo) April 19, 2021

Luis Figo: Bu sözde “Süper Lig”, “süper” olmak dışında her şey! Bu açgözlü ve duygusuz hareket altyapılar için, kadın futbolu için ve daha geniş çapta futbol camiası için felaket anlamına gelir.

UEFA Şampiyonlar Ligi'nde şampiyon yaklaşık 120 milyon Euro ödül parası kazanıyor. Yani grup aşamasına katılma bedelinin yaklaşık yüzde 300'ü... Bu da Şampiyonlar Ligi'ni bu açıdan da bir “yarışma” kılıyor. European Super League için ise “Bu bir yarışma değil ancak bir 'içerik' olur” yorumu yapılmakta.

Daha eşit!..

UEFA'da da, yerel liglerde de bazı “daha eşit” kulüpler var. Bu kulüpler şampiyon olduklarında, eski şampiyonluklarının da yayın gelirindeki payıyla daha çok para kazanıyorlar. Hatta ligden farklı bir şampiyon çıktığında bile sezonu daha çok para kazanmış olarak kapatıyorlar. Ancak bu organizasyon, UEFA ve FIFA gibi tartışmalı iki yapıyı dahi şoke etmiş durumda. 

Anlayacağınız UEFA ve FIFA, Banker Bilo'daki Maho'nun kayınpederi Tefeci Ali ise, bu yeni yapı Maho'nun ta kendisidir!

The Times'tan Martyn Ziegler ise gelir dağılımını şöyle detaylandırdı:

-Kulüpler bir sezonda dört maçlarını dünya çapında kendi dijital platformlarında yayınlama hakkına sahip olacak.

-TV ve sponsorluk gelirleri kurucu kulüplerin daha çok pay alacağı bir sistemle dağıtılacak. Yüzde 32.5, kurucu 15 kulüp arasında, ikinci bir yüzde 32.5 ise 20 takım arasında bölüşülecek.

-Yukarıda gelirin yüzde 65'inin nasıl dağılacağını gördük. Havuzun yüzde 20'si ise ligi bitirme sırasına göre paylaşılacak.

-Kalan yüzde 15 ise “kulüp farkındalığı üzerinden bir reklam geliri” olarak dağıtılacak.

-Gelirin maksimum yüzde 55'i maaş ve transfer için harcanacak.

-Bir finansal sürdürülebilirlik grubu, kulüplerin harcamalarını denetleyecek.

4 – TEPKİLER, POTANSİYEL YAPTIRIMLAR:

UEFA, 18 Nisan'da İngiltere Futbol Federasyonu, İspanya Futbol Federasyonu, İtalya Futbol Federasyonu, Serie A, Premier League ve La Liga ile ortak yayınladığı açıklamada yeni organizasyonu kınadı. FIFA ise "Bu kulüplerde oynayan oyuncular, ülkelerinin milli takımlarında oynayamaz" dedi.

UEFA Başkanı Aleksander Ceferin ise 19 Nisan'da UEFA'nın yaptığı acil toplantı sonrası gündemi şu sözlerle sarstı: "Benim düşünceme göre bu kulüpler ve oyuncuları, tüm organizasyonlarımızdan ihraç edilmeliler... Hepimiz bu saçma projenin karşısında birleşmiş durumdayız."

Juventus Başkanı Andrea Agnelli'yi ve Manchester United CEO'su Ed Woodward'ı da yalancılıkla suçlayan Ceferin, ilginçtir, Agnelli'nin çocuğunun vaftiz babası.

Tepki gösterenler arasında Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson da yer alıyor. Johnson, endişelerini dile getirirken bu organizasyonu önlemek için elinden geleni yapacağını söyledi. Yaptırımların, pazarlıklar sonucu nasıl şekilleneceği merak konusu. Real Madrid'in ve European Super League projesinin başkanı Florentino Perez, "Geri dönüş yok" dedi.

'Mevcut planın evrilme ihtimali mümkün'

Karakullukçu, muhtemel yaptırımlar konusunda ise şu yorumda bulundu:

"Bence yaptırımların orta vadede tutunması mümkün değil. Kulüplerin iradesi zaten Şampiyonlar Ligi'ni de şekillendirmiyor muydu? UEFA şimdiden benzer bir format açıklayarak acil önlem paketi oluşturmaya çalışıyor ama yeterli olması bence imkansız. Mevcut planın, UEFA'nın da ortak olduğu bir Süper Lig projesine evrilme ihtimali ise mümkün. Ben UEFA değil, kulüplere daha yakın bir son halin ortaya çıkacağını düşünüyorum."

EDİTÖRÜN YORUMU: BU ANCAK BİR ŞOV DÜNYASI İÇERİĞİ OLABİLİR

Futbolun küreselleştiği ve paranın uzun zamandır oyunun en büyük belirleyici parçası olduğu aşikâr. Ancak mevcut düzenin böyle olması, daha kötüsüne sessiz kalmak anlamına da gelmiyor. Yerel ligleri, yerel rekabetleri, “mucize” ihtimallerini acımasızca yerin dibine sokacak bir açgözlülük ürünü sadece bu. Kurulan bu “süper” lig, bir spor organizasyonu değil, olsa olsa bir şov dünyası içeriği olabilir.

Elbette çok izlenecek, çok kazandıracak, yatırımcısını güldürecek ancak “spor” bundan çok daha fazlası. Tüm futbol dünyasını 5-6 seçkin takımın altyapısı haline getirmeyi hedefleyen, pastanın tamamına sahip olmaya çalışan bu düzen, futbolun fazlasıyla Amerikanlaşması ile de alakalı. Avrupa futbolunun dinamiklerinden uzak, kulüpleri sadece birer marka olarak gören sahipler, doğal olarak taraftardan çok müşteri arıyor. Yani günün sonunda kâr arıyor.

Yarı yolda inmek yok!

Bu noktada Türkiye'nin ve dışarıda kalan, sistemin fason atölyelerine dönüştürülecek diğer tüm ülkelerin devreye girmesi gerekiyor. Ancak bu eleştiri vagonuna atladıktan sonra yarı yolda inmek olmaz. Bir süredir The Super League kulüplerini kınayan kitle, gözünü UEFA ve FIFA'ya da çevirmeli zira bu kibir dolu, kendini futbolun ta kendisi olarak gören ekipleri bu noktaya UEFA ve FIFA'nın önayak olduğu düzen getirdi.

Bestesinden, kupasının tasarımına, topunun üzerindeki yıldızlarına kadar çok sevdiğimiz UEFA Şampiyonlar Ligi de daha adil bir düzene geçiş yapmalı. Çok daha sert bir “yıllık maaş bütçesi” uygulamasını getirmeyi, gelirleri adil dağıtmayı, kadın futbolunda ücretleri ve şartları düzeltmeyi konuşmamız gereken bir dönemde, büyüklük dışındaki her şeyi hiçe sayan bir girişimle mücadele etmek üzücü...

Haber Global Spor Müdürü Onur Tuğrul, Avrupa Süper Ligi'ne ilişkin görüşlerini böyle kaleme almıştı. ?

Kaynak: Web Özel