Evsizler: Ölüm ile yaşam arasında bir çizgi
Lapa lapa yağan kar kimileri için güzel bir manzara olsa da bazıları için ölüm veya yaşam demek. Türkiye'de yaşayan bir çoğu genel sağlık sigortası borçlu, sayıları 70 bini aşan evsizler nasıl hayatta kalıyor?
Kar yağışlarının gelmesiyle birlikte bazı bölgelerde kartpostallık görüntüler ortaya çıkarken, bazı bölgeler de yaşam koşullarının olumsuz etkilenmesinden nasibini aldı. Bir diğer gündem ise barajlardaki doluluk oranıydı. Ancak evsizler yoğun gündemin arasında kendine yer bulamadı.
2021’in kış aylarında basına yansıyanlara göre, Kadıköy’de sokakta yaşayan 65 yaşındaki Sami Babacan, 18 Ocak’ta hayatını kaybetti. O tarihte İstanbul’da hava sıcaklığı 3 dereceyken, hissedilen sıcaklık -3’lere kadar iniyordu.
Peki tıpkı Sami Babacan gibi Türkiye’de kaç evsiz bulunuyor? Saadet Partisi’nin 2019 yılında hazırladığı ‘Çözüm/İstanbul Raporları-2 / İstanbul’da Evsiz İnsanlar’ isimli rapora göre, İstanbul’da 8 bin civarında evsiz vatandaş yaşıyor. Bu rakam Türkiye çapında 70 binleri aşıyor. Rapora göre evsizlerin yüzde 90’ını erkekler, yüzde 10’unu kadınlar oluşturuyor. Ayrıca evsizlerin yaş aralığının 25 ila 50 olduğu göze çarpıyor.
İstanbul Valiliği ve Büyükşehir Belediyesi de evsiz vatandaşlara kış aylarında yardımda bulundu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 4 Aralık 2020 tarihinden bu yana, bin 438 vatandaşın İBB kamplarında misafir edildiğini açıklamıştı. İstanbul Valiliği ise bin 825 vatandaşın 39 ilçede konakladığını duyurmuştu.
YARDIM GELSE DE BİNLERCE EVSİZ SOĞUKTA DIŞARIDA
Ancak rakamlar karşılaştırıldığında binlerce evsiz vatandaşın soğuk kış aylarında sokakta yaşamaya devam ettiği görülüyor. Bazıları birçok sağlık sorununun yanı sıra ölümle de karşı karşıya kalıyor? Bir insan soğuktan nasıl ölür? Prof. Dr. Bengi Başer, kardiyolojik açıdan ölüm sürecini şöyle anlatıyor:
"Donmada en önemli şey kalp spazmıdır. Yani kalp damarlarının aşırı derecede kasılması bu insana bir kriz geçirtebilir. Normal süreçte hastada kalp durması olabilir, ritim bozukluğu olabilir. Nasıl normal süreçte bir hastayı kalp kriziyle kaybediyorsanız, donma esnasında da damarların büzülmesi kalp krizine neden olabilir. Bu sebeple bu vatandaşları kaybedebiliriz."
Herkes 'Kar ne zaman biter?' diye soruyor ama...
‘600 EVSİZ İLE İLGİLENMEYE ÇALIŞIYORUZ’
Kamu kuruluşlarının yanı sıra STK’lar da evsizlerin bu durumuna güçlerinin yettiğince el atmış durumda. Sokak Lambası Derneği de o kuruluşlardan biri. Dernek Başkanı Serpil Irmak, dernek olarak 600 evsiz vatandaşla ilgilenmeye çalıştıklarını ve birçoğu ile iletişim halinde olduklarını belirtiyor.
YARDIM VAR ANCAK EVSİZLERİ BARINAKLARA ALMAK ÇOK ZOR
İstanbul Valiliği ve Büyükşehir Belediyesi, kış döneminde evsizler için barınma ihtiyaçlarını karşılamak adına yardımda bulundu. Birçok evsiz vatandaş buralara yerleştirilse de birçoğu da bu yardımları kabul etmemeyi tercih etti. Sokak Lambası Derneği Başkanı Serpil Irmak, evsizlerde kapalı alan korkusu olduğunu ve onları dört duvar arasına almanın çok güç olduğunu ifade ediyor. Bunun travmatik bir durum olduğunu vurgulayan Irmak, tanımadıkları insanlarla aynı yerde kalmanın ölüm korkusuna yol açtığını söylüyor.
SOĞUKTAN KORUNMAKTA BAŞVURULAN DİĞER YÖNTEM: SUÇ İŞLEMEK
Evsizlerin sürekli sokakta yaşadıkları için özgürlüklerine düşkün olduklarını ifade eden dernek başkanı Irmak, yaz ayları geldiğinde sokaklarda çok sayıda evsizle karşılaşacağımızı söylüyor. Aynı zamanda Valilik ve İBB’nin imkanlarından faydalanamayan evsizlerin, kış aylarında korunabilmek için suç işlemek zorunda kaldıklarını belirterek, “Özellikle kış aylarında evsizlerin suç işleme oranlarında artış olduğunu görüyoruz.” diyor.
EVSİZLER KİLOMETRELERCE YÜRÜMEK ZORUNDALAR
Evsizlerin soğuğa karşı verdikleri savaş kış aylarında başlıyor. Irmak, bu konuda evsizler arasında bir profesyonellik olduğunu söyleyerek, sabaha kadar yürümek zorunda kaldıklarını ifade ediyor. Aç kalmamanın da bu noktada çok önemli olduğunu vurgulayan Irmak, “Donarak hayatını kaybeden evsizlerin birçoğu uyuduktan sonra hayatını kaybederler. Sokakta yatarken hayatını kaybeden evsizlerin ya etrafında bir korunak olmadığını ya da direkt rüzgar alan bir yerde uyuduklarını görürsünüz.” değerlendirmesinde bulunuyor.
‘EVSİZLER NÖBETLEŞEREK UYURLAR’
Evsizlerin kendilerini korumak için yalnız dolaşmamaya özen gösterdiklerinin altını çizen Irmak, evsizlerin nöbetleşerek uyuduklarını ve diğer arkadaşının mutlaka başında beklediğini söylüyor. Evsizlerin kendi aralarında gruplarının olduğunu söyleyen dernek başkanı, “Kendi içlerinde bir hiyerarşileri de var. Semtler arasında evsizler çok fazla geçiş yapamazlar. Kimin nerede ne zaman olduğu bilinir. Günlük iş yapan evsizler gruptan direkt dışlanırlar.” ifadelerini kullanıyor.
SAĞLIK SORUNLARINI NASIL ÇÖZÜYORLAR?
Evsizlerin en büyük sorunlarından biri yaşadıkları sağlık sorunları. Irmak, neredeyse hepsinin Genel Sağlık Sigortası’na yüklü borçları olduğunu söylüyor. Tedavi olmak için acile gittiklerini söyleyen Irmak, “Acilde sağlık hizmetini bir şekilde alıyorlar. Reçeteye ilaç yazıldığında bize getiriyorlar ve ilaçlarını parayla alıyoruz.” açıklamasında bulunuyor.
“EVSİZE YARDIM EDİLECEKSE HASSAS DAVRANILMALI”
Sokak Lambası Derneği Başkanı Serap Irmak, evsizlerin yattığı alanın özel alanları olduğunu ve saygılı davranılması gerektiğini ifade ediyor. “Başkasının evine çat kapı giremiyorsak onun yaşam alanına da saygı duymak durumundayız.” diyen Irmak, sözlerini şu şekilde noktalıyor: Bir evsize yardım edileceği zaman nazik bir şekilde gidilmesi ve bunun basın önünde yapılmaması gerekiyor. Bu konuda sahada olan STK’lardan destek alınması bir çözüm olabilir.
Kaynak: Web Özel