Felaket, binalarda kentsel dönüşüm itilaflarını sona erdiriyor! 'Başvurular 4 kat arttı...'

SİBEL GÜLERSÖYLER/EREN SAKARYA

Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından İstanbul ve Türkiye'nin dört bir yanında vatandaşlar, yapı denetim firmaları ve yerel belediyeleri arayarak, binalarının sağlam olup olmadığını öğrenmeye çalışıyor. Öyle ki aralarında itilaf olan komşular bile, depremlerin ardından binalarının yıkılarak yeniden yapılmasını istiyor. Kimi daire sahipleri bazen ekonomik gerekçelerle, bazen de bina yapım sürecinde yer değiştirmek istemediği için kentsel dönüşüme karşı çıkabiliyor.

Bir binanın kentsel dönüşüme sokularak yıkılıp yeniden yapılabilmesi için önce bağımsız bir yapı denetim firması tarafından denetlenmesi ve onay alması gerekiyor. İstanbul Kadıköy'de faaliyet gösteren BTS Yapı Denetim, Kahramanmaraş depremlerinden sonra kendilerine kentsel dönüşüme girmek için başvuran bina sahipleri sayısında çok büyük artış olduğunu ifade ediyor.

Firma yetkilisi Latif Adalı, "Herkes binasının denetlenmesi için arıyor" diyor. Başvurulardan dolayı fiyat veremez duruma geldiklerini belirten Adalı, denetiminin yapılabilmesi için binadan alınan örneklerin laboratuvarlara gönderilmesi gerektiğini ancak yoğunluktan yer olmadığını belirtiyor.

Denetim için binanın projesine baktıklarını belirten Adalı, "Binadan karot alıyoruz, zemin etüdü ile donatı taraması (kolon, kiriş gibi taşıyıcı elemanlardaki donatı çubuklarının sıklığının tespit edildiği bir işlem) yapıyoruz" ifadelerini kullanıyor. Adalı, binanın önce güvenli olup olmadığına bakarken yapı denetim kanunundan önce inşa edilmiş binalar için kentsel dönüşüm kararı verdiklerini belirtiyor.

'FİYATLAR 10 BİNDEN BAŞLIYOR'

İstanbul'un Sultangazi ilçesinde faaliyet gösteren Akasya Yapı Denetim yetkilisi Mustafa Bey, "Genelde bina sahipleri başvuruyorlar ama başvurunun sonunu getirmiyorlar" diyor. Küçük bir bina için denetim fiyatları ise 10 bin TL'den başlıyor.

'AVCILAR'DA 4 KAT ARTIŞ'

Avcılar Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü yetkilileri, depremlerin ardından 4 kat daha fazla 'Kentsel dönüşüm nasıl olacak?' şeklinde başvuru aldıklarını aktarıyor. Son 3 buçuk yılda ilçede bin 350 binanın kentsel dönüşüm kapsamında yıkıldığı ve buralarda yaşayan 60 bine yakın insanın daha güvenli yapılara kavuştuğu öğrenildi.

İBB'de görüştüğümüz yetkililer, kentsel dönüşüm başvurularının çoğunlukla ilçe belediyeleri üzerinden alındığını söylüyor. Vatandaş evini inceletmek istiyorsa ilk etapta ilçe belediyeleri sadece gözlem yapabiliyor. Bu gözlemde ise, belirgin çatlaklar, yarıklar, kolonda oksitlenmeler tespit edilebiliyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın onayladığı özel firmalar, binaya gelerek örnek alıyor. İBB'de ise, hızlı tanıma cihazları ile bina taranıyor. Bu taramada A risksiz, B az riskli, C orta riskli, D ise ağır riskli olarak sınıflandırılabiliyor.

3'TE 2 ŞARTI

İstanbul'da ikamet eden vatandaşlar, İBB üzerinden internetten, tapu bilgilerini girerek başvuruda bulunabiliyor. 10 gün içerisinde ise bina sakinlerine bilgilendirme föyü gönderiliyor. Eğer vatandaşların 3'te 2'si çoğunluk sağlayıp başvurursa, kentsel dönüşüm gerçekleşebiliyor. Bu durum, bölgenin imar şartlarına göre değişiyor.

SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?

Bu süreçlerin tamamı ise 6306 Sayılı Kanun kapsamında yürütülüyor. Riskli yapı ilan edilen binalarla ilgili Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kira desteği sunuyor. Ağustos 2022 itibariyle İstanbul'da 5 bin 500 farklı noktada 127 bine yakın başvuru alındığı biliniyor.

İstanbul'da kiracı olarak ikamet eden Seden Cengiz isimli bir vatandaş, deprem için bina tespitine başvurmak istediğini ve ada ile parsel numarası için ev sahibine ulaşmaya çalıştığını söylüyor. Cengiz, ev sahibinin, 'Binaya güven duymuyorsanız tahliye edin' yanıtı ile karşılaştığını iddia etmekte. Vatandaşlar, İBB sisteminin kiracı başvurularına da açılması için paylaşımlarda bulunuyor.

İSTANBUL'UN EN YAŞLI İLÇESİ FATİH

İstanbul İli Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi Projesi'nden alınan verilere göre, kentte 2000 ve öncesinde 818 bin 339 bina yapılmış. Bu binaların en çok olduğu ilçelerin başında 39 bin 786 ile Fatih, ikinci sırada ise 24 bin 992 yapı ile Beyoğlu geliyor. 2000 öncesi en az yapılaşmanın olduğu yer ise 6 bin 262 bina ile Beylikdüzü.

Kaynak: Web Özel