6 soru 6 cevap: Bir çadırkent nasıl kurulur? Yaşam alanları, boyutlar, güvenlik...

Merkez üssü Kahramanmaraş olan depremler tüm Türkiye'yi yasa boğarken geride kalan bir haftanın ardından depremzedeler geçici barınma alanlarına her geçen gün sayıları artan bir şekilde yerleşiyor. Çadırlar ve konteyner evler afetzedelere ev sahipliği yaparken, söz konusu geçici barınma alanlarının kurulumunda dikkat edilmesi gerekenler de konunun uzmanları tarafından yetkililere yardımcı olmak adına paylaşılıyor.

Geçici barınma alanları aslında daha çok “çadırkent” olarak adlandırılan alanlar. 13 Şubat akşamı AFAD Koordinasyon Merkezi'nde açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay şu bilgileri paylaşıyordu:

“Kapasite olarak rakamlara değinecek olursak; 10 ilimizde 257 noktada 110 kilometrekarelik alanda çadırkent kurulumu tamamlanmıştır. Buralara afetzede vatandaşlarımızı almış durumdayız. Yine konteynerkent olarak da 27 bin konteynerkent altyapısı tamamlanmıştır... Hedefimiz konteynerkentte 150-200 bin sayılarına ulaşmak.”

Peki geçici barınma alanları nasıl kuruluyor?

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'ne bağlı Şehir Plancıları Odası “Geçici barınma alanlarının kurulumu sistematik ve planlı şekilde sağlanmadığı takdirde birçok güvenlik ve sağlık tehditinin ortaya çıkması kaçınılmazdır” diyor.

1 – ERİŞİLEBİLİRLİK:

Uzmanlara göre geçici yerleşim alanları, depremden etkilenen bölgelerden vatandaşların yürüyerek dahi ulaşabilecekleri alanlarda yer almalı. Ana yol eksenleri ile de bağlantılı olması gereken bu alanlar, muhtemel bir artçı nedeniyle yolların kapanması riskine karşın mümkünse birden fazla bağlantı yoluna yakın olmalı. Eğer cami, okul bahçesi gibi alanlar kullanılacaksa yapının depremden zarar görmediğinden emin olunmalı.

2 – BOYUTLAR VE DOĞAL KONUM:

Uzmanların dikkat çektiği bir başka detay ise alanın büyüklüğü. Geçici barınma alanları 500 m2'den küçük olmamalı. Yer seçiminde hakim rüzgar yönü de hesaba katılmalı. Alan, yağmur suyu havzasından en az üç metre yüksekte ve herhangi bir yağışta yağmur ve/veya kar suyunun akabilmesi için yüzde 2 ila yüzde 6 eğimli olmalı. Alan mümkünse genişlemeye müsait olmalı.

3 – BAĞLANTILAR:

Geçici barınma alanına elektrik, su ve kanalizasyon bağlantısı yapılabilmeli. Uzmanlar, kanalizasyon bağlantısı yapılamıyorsa da en azından foseptik çukuru inşa edilmesinin gerekli olduğunu vurgulamakta.

4 – YAŞAM ALANLARI:

Muhtemelen geçici barınma alanlarına dair en kritik nokta mesafeler. Her birim arasının en az iki metre olması ve her birimin numaralandırılması gerektiği vurgulanmakta. Ayrıca hesaplamalara göre kişi başına minimum 3.5 m2 yaşam alanı gerekiyor. Üç kişilik bir aile için asgari alan 10.5 m2 olarak ortaya çıkıyor. Uzmanlar, “Orta ve uzun vadede çadır konteynerlerin iyileştirilmesi hedeflenmeli” ifadelerini de kullanıyor.

Aynı zamanda 16 birimden oluşturmalısı gereken her kümenin iki adet ana yol veya ara yol üzerinde çöp toplama alanı bir tane de duş, tuvalet, çamaşırhane ve temiz su üniteleri barındıran sanitasyon alanı bulunmalı. Bununla birlikte geçici barınma alanının sınırı ile en yakın birim arasındaki mesafe en az 8 metre olmalı.

5 – GÜVENLİK:

Uzmanlar bu alanlarda güvenliğe de vurgu yapıyor ve özellikle yangın riskine karşı mesafelere dikkat çekiyor. 16 birim, 1 sanitasyon alanı, 2 de çöp toplama merkezi, bir kümeyi, 16 küme de bir mahalleyi oluşturuyor. Her küme arası 6 metrelik, her 4 kümede bir ise 10 metrelik bir yol genişliği bulunmalı. Mahalleler arası yol genişliği ise en az 15 metre olmalı. Mutlaka aralarında en fazla 300 metre mesafe bulunan yangın emniyet şeritleri de oldukça önemli.

Çöp toplama alanı vb. gibi alanlarla daraltılmaması gereken bu yangın emniyet şeridi en az 30 metre genişliğinde olmalı.

6 – İMKANLAR:

Geçici barınma alanlarında bir merkez tesisin bulunması da hayati bir önem taşıyor. Burada yönetim binası, market, lojistik ve dağıtım alanı, emniyet birimi, seyyar hastane, eğitim ve spor tesisleri, çocuk oyun alanları ve ibadethane yer almalı. Ayrıca mümkünse söz konusu merkezin, bir meydan etrafında konumlandırılması gerektiğinin faydalı olduğu aktarılıyor.

Nizamiye girişi en az 15 metre genişiğinde, en uzak birim (çadır veya konteyner) market vs.'nin yer aldığı geçici barınma alanı merkezine de en fazla 500 metre yürüme mesafesinde bulunmalı.

Kaynaklar: AFAD, TMMOB Şehir Plancıları Odası, Planlama Dergisi, HBRC Journal, Housing and Society

Kaynak: Web Özel