5 SORU 5 CEVAP | Transdinyester'de neler oluyor? Neden bu kadar önemli?

Moldova'nın doğusunda bulunan Rus yanlısı Transdinyester'de 26 Nisan'da iki patlama meydana geldi. Patlamalarda iki radyo anteni hasar gördü. Ukrayna'ya bu kadar yakın ve Rus askerlerinin bulunduğu bir bölgede böylesi bir patlamanın yaşanması dikkat çekti.

Bin 500 Rus askerinin bulunduğu Birleşmiş Milletler tarafından tanınmayan Transdinyester bölgesinden Rusya Ukrayna'ya yeni cephe açar mı? Ukrayna'nın kilit liman şehri Odessa, Transdinyester'in hemen doğusunda yer alıyor. Bu bölge Rusya'nın Karadeniz stratejisi için son derece önemli.

Odessa'nın düşmesi, Moldova'daki ayrılıkçı bölge Transdinyester ile Rusya'nın karadan sınır olması demek. Bu hem Moldova hem de NATO ülkeleri (Romanya-Bulgaristan) için ne anlama geliyor?

1-Transdinyester Bölgesi neresi, nasıl kendi bağımsızlığını ilan etti?

Avrasya İncelemeleri Merkezi Kafkasya, Avrasya ve Geniş Karadeniz Bölgesi Uzmanı Dr. Turgut Kerem Tuncel: Moldova, Romanya ve Ukrayna arasında kalan, kuzey-güney hattında uzanan küçük bir ülke. Sovyetler Birliği'nin dağıldığı yıllarda Transdinyester'de yaşayan Sovyetler Birliği yanlıları bölgede ayrılıkçı bir hareket başlattı. Transdinyester'deki ayrılıkçılar Moldova'dan ayrılarak bağımsız bir devlet kurdu. Bölgede Sovyetler Birliği döneminden kalan Rus birlikleri ayrılıkçılara destek verdi. Moldova iki kez müdahale etse de 1992 sonuna sağlanan ateşkesle bölgeye barış gücü adı altında Rus askerleri yerleşti.

2-Rusya'nın Transdinyester ile kara bağlantısı olması Karadeniz'de NATO ve bölge ülkeleri ile nasıl sorunlara yol açar?

Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Sabir Askeroğlu: Bu olayın farklı boyutları var. Örneğin, Transdinyester bölgesini Rusya mı kendisine bağlamak istiyor, yoksa savaş nedeniyle diğer güçler mi müdahale ediyor? Bu süreçten yararlanarak Moldova da bölgeyi tekrar kendi kontrolüne almayı düşünmüş bile olabilir. Fakat Moldova'nın bunu yapacak askeri gücü yok. Ancak Ukrayna veya NATO üyesi ülkelerinin yardımıyla bunu yapabilir.

Tuncel: Moldova'da neredeyse 30 yıldır Batı yanlıları ile Rusya yanlıları arasında siyasi bir mücadele var. Moldova, Ukrayna ve Gürcistan ile birlikte AB üyeliği için en hevesli olan Sovyet-sonrası ülkelerden. Rusya'nın, Transdinyester'i kendine ve Ukrayna'nın güneyinde kurduracağı bir kukla devlete bağlaması Batı'da hâkim olan Rusya’nın yayılmacı emellerine dair endişeleri daha da derinleştirecektir. NATO'nun özellikle Romanya'ya daha büyük bir yığınak yapması beklenebilir.

3- Rusya işgal ettiği bölgeler üzerinden Transdinyester'e koridor mu oluşturuyor?

Askeroğlu: Şu an Rusya Ukrayna'nın güney kısımlarını kontrol altına almaya çalışıyor, özellikle de Odessa'ya ulaşmayı hedefliyor. Bunu başarması durumunda Transdinyester bölgesine de ulaşmış olacaktır. Transdinyester bölgesi ve Rus birlikleri izolasyon halindedir ve her zaman Ukrayna veya Moldova'nın saldırı yapabileceği endişesi söz konusudur.

Tuncel: Rusya Odessa'yı almadan Transdinyerster'e bir koridor oluşturamaz. Transdinyester ile ilgili söylenti ve iddiaların, enformasyon savaşı ve psikolojik savaş ile de ilgisi olabilir. 

 4- Rusya'nın eski Sovyet ülkelerine karşı askeri yaklaşımını nasıl değerlendirmek gerekir?

Askeroğlu: Rusya'nın Ukrayna müdahalesinin ardından komşu olan ülkelerin kendisini daha az güvende hissettikleri söylenebilir. Gürcistan ve Ukrayna açıkça bu saldırıyı yaşadı. Belarus diğer yöntemlerle Rusya tarafından yutulma sürecine girdi. 

Tuncel: Bu aşamada Güney Kafkasya'da Rusya'dan kaynaklı görülen kısa vadeli bir tehdit yok. Ancak, bu bölgeyle ilgili de dikkatli olmakta fayda var. Rusya'nın Güney Kafkasya'daki bu askeri varlığı, orta ve uzun vadede potansiyel bir tehdide işaret ediyor.

5- Moldova, Rusya yayılmacılığına karşı Batı ve NATO'ya yaklaşabilir mi?

Askeroğlu: Moldova, Rusya'nın müdahalesinden kaçınmak ve toprak bütünlüğünü korumak için tarafsızlık statüsünü korumaya çalışıyor. Bu sorunları olmasaydı Moldova, NATO'ya üye olmaya çalışırdı. Rusya, Moldova'dan uzakta olduğu için Rusya'nın kendisini işgal edeceği endişesi daha azdı. Fakat Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi ve Ukrayna üzerinden Moldova'ya yakınlaşması Kişinev'in endişelerini artırdı.

Tuncel: Rusya-Ukrayna savaşından bu yana Moldova, NATO üyeliği düşüncelerinin olmadığını, yalnızca AB üyeliği hedefinin olduğunu söylüyor. Rusya, çevresindeki ülkelerin yalnızca NATO üyeliği olasılığını değil, AB üyeliği olasılığını da bir tehdit olarak algılıyor. Bu nedenle, Moldova'nın AB üyeliği ile ilgili söylemlerini biraz geri plana atması ihtimali söz konusu olabilir.

cihat.aslan@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel