Rusya ve Ukrayna ekonomisi ne zaman toparlanır?

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali 37. gününe girdi. Taraflar son müzakereleri İstanbul’da yürütürken barış adına ortada bir taslak var gibi gözüküyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bundan sonraki adımın Putin ve Zelenski’nin bir araya getirilmesi olduğunu söyledi.

Görüşmelerde Rus oligark Abramovich’in de bulunması dikkat çekerken, dünyanın en zengin 11. Rusunun Ankara’da tedavi olduğu da ortaya çıktı. Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş iki ülkenin ekonomileri için de yıkıcı etkilere sahne oldu. Rusya tarihte görülmemiş bir yaptırım dalgasına tutulurken, Ukrayna’nın savaştan sonra yeniden imar edilmesi gerekecek.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (ERBD) bu yıl Rusya ekonomisinin yüzde 10 ila yüzde 20 arasında küçülmesini bekliyor. Ukrayna ekonomisinde ise kısa vadeli hasar daha büyük. 1991’de Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra ortaya çıkan devletlerin Pazar ekonomisine geçişinde büyük rolü olan ERBD, Rusya’nın Kırım’ı ilhakından bu yana, bu ülkeye yatırım yapmıyor, en son da Moskova ofisini kapattı. Bankanın tahminlerine göre; Ukrayna ekonomisinin yüzde 60’ı şu an için savaştan direkt olarak etkilendi. Ülkedeki elektrik tüketimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 daha az.

2023'TE YÜZDE 23 BÜYÜME BEKLENTİSİ

Çatışmalardan önce ülke ekonomisinin yüzde 3,5 büyüme ile 2022’yi tamamlaması beklenirken bu rakam yüzde 20 daralma olarak revize edildi. 2023 yılında ise baz etkisi ile Ukrayna ekonomisinin yüzde 23 büyümesi bekleniyor. EBRD’nin baş ekonomisti Beata Javorcik, “En iyi senaryoda bile, ülke hızlıca imar edilse dahi Ukrayna daha fakir bir ülke olacak, çünkü pek çok yapı yok edildi” ifadelerini kullandı.

ERBD Ukrayna ekonomisinin 2023 yılında bir geri dönüş yapacağını düşünmüyor. Javorcik, Rusya ekonomisiyle ilgili şu değerlendirmede bulundu: “Daha az yatırım olacak, daha az uluslararası ticaret olacak.”

Rus ekonomisinin zayıflaması çevresindeki ülkeler için de sıkıntı yaratabilir. ERBD’nin tahminine göre bugün Rusya, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan ekonomileri için hayati önemde.

RUBLE ESKİ HALİNE GERİ DÖNDÜ

Öte yandan Rus rublesi savaş başladığından bu yana dolar karşısındaki kayıplarının büyük bir bölümünü telafi etti. Rusya’nın 600 milyar doları aşkın Merkez Bankası rezervlerinin bir kısmına ulaşması Batı tarafından engellenmiş, İsviçre bile tarihte ender görülecek şekilde tarafsızlığını bozmuştu. Mart ayının başında 1 dolar 150 ruble civarına çıkmışken dün, ruble dolar karşısında aşağı yukarı işgalden bir gün önceki seviyesine döndü (81.7 ruble).

Ülkenin petrol ve doğalgaz satışlarının savaş öncesi seviyesinde devam etmesi durumda etkili oldu, Putin ‘dost olmayan ülkelerden’ gaz ödemelerini ruble olarak almaya karar verdiklerini söylemiş, karar Avrupa’da tepki ile karşılanmıştı. Avrupa Birliği doğalgaz ihtiyacının yüzde 40’ından fazlasını Rusya’dan temin ediyor. Öte yandan Rusya Devlet Başkanı’nın imzaladığı bir kararnameye göre; ödemesini dövizle yapmak isteyen ülkeler Gazprom’da açılacak bir hesap ile döviz yatırıp karşılığında ruble alabilecekler. Burada kur alım satım makasının ne olduğu henüz tam olarak bilinmiyor.

Rusya’da devletin ekonomiye etkisi son derece hissediliyor. 1991 sonrasında oligarklar vasıtasıyla yönetilen kamu şirketleri Putin döneminde kamulaştırıldı. Örneğin bugün adı sıklıkla dile getirilen Roman Abramovich, Rus petrol şirketi Sibneft’i 200 milyon dolara satın alırken, 2005 yılında bu şirketi kamuya 11.9 milyar dolara geri satmıştı.

Ayrıca Rusya ekonomik önlem olarak işgalin dördüncü gününde ülkeye getirilen dövizlerin yüzde 80’inin sermaye kontrolü kapsamında kamu hizmetine verilmesini istedi.

Kaynaklar: Wall Street Journal, Reuters, Haber Global

Kaynak: Web Özel