Avrupa'da enerji oyunları: Kömür ve alternatif rotalar...
Rusya-Ukrayna savaşıyla Avrupa'nın karşılaştığı enerji krizinin kıtada yeni kaynaklar arayışına neden olduğu malum. Savaşın yedinci ayında bu arayış yavaş yavaş şekillenmeye başladı. Avrupa'nın bir gözü şimdi Afrika'da. Mesele göründüğünden çok daha karmaşık.
AB, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana Rusya'ya yaptırımlar uyguluyor. Seyahatten varlıkların dondurulmasına kadar pek çok alanı kapsayan bu yaptırımların çok da etkili olmayacağı yorumları yapılıyordu. Bu yaptırımların kışa doğru gevşetileceği çünkü Rusya'nın elindeki en önemli kozlardan birinin hafife alındığı ifade ediliyordu: Doğal gaz... Avrupa şimdi Afrika'dan Kazakistan'a yeni enerji kaynakları ve rotaları peşinde.
AFRİKA'YA YEŞİL ENERJİ BASKISI BİTTİ Mİ?
Şubat'tan bu yana küresel piyasaların ve Avrupa'nın belki de en çok konuştuğu konu Avrupa'nın enerji ithalatında Rusya'ya bağımlılığı. AB, yıllardır ucuz gazdan ötürü Rusya'ya enerji konusunda bağımlı. AB Rusya'dan gaz ithalatını üçte iki oranında düşürebilmek adına yeni bir plan açıklasa da kış yaklaşıyor ve birliğin enerji ihtiyacı giderek aciliyet kazanıyor.
Avrupa, Afrika'ya fosil yakıtı aşamalı olarak bitirme baskısı yapmaya başlayalı daha bir yıl bile olmadı. Şimdi Avrupa, Afrika'yla kömür ithalatı görüşmeleri yapıyor. Uzmanların, bunun öngörülebilir bir plan olup olmadığında şüpheleri mevcut. Ayrıca, bu ticaretin Avrupa'nın kurallarıyla çelişip çelişmeyeceği de gündeme geliyor.
Güney Afrika Çevre, Ormancılık ve Balıkçılık Bakanı Barbara Creecy, ülkesini yüksek kömür tüketimi konusunda eleştirenlerin şu an daha fazla kömür yaktığını dile getiriyor ve soruyor: Bu biraz ikiyüzlülük, değil mi?
Rusya'nın kömür ihracatını durdurmasının ardından, Güney Afrika'nın Avrupa'ya kömür ihracatı bu yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre 8 kat arttı. Uzmanlar, Güney Afrika'daki demiryolu şirketi Transnet'in daha iyi olması durumunda bu oranın çok daha yüksek olabileceğini ifade ediyor.
Öte yandan, madenlerden Güney Afrika'daki Richard Körfezi'ne aşırı talebi karşılayacak kadar kömürün nakliyesinin ise çok zor olduğu belirtiliyor. Bir ton kömürün fiyatı geçtiğimiz günlerde 460 dolara yükseldi. O nedenle, daha önce hiç hesaplı olmadığı belirtilen tırlarla nakliye de şu an gündeme geliyor.
SADECE GÜNEY AFRİKA DEĞİL
Avrupa Komisyonu'nun, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından Rusya'ya enerji bağımlılığını azaltmak için devreye soktuğu REPowerEU planında Afrika büyük rol oynuyor. Dolayısıyla Avrupa'nın ilgisi sadece Güney Afrika'ya değil...
Avrupa, Senegal, Moritanya, Gambiya ve Gine-Bissau dahil olmak üzere 14 ülkeden sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithal etmek istiyor. Hatta Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Mayıs ayında Senegal'e bir ziyaret gerçekleştirmişti.
Üzerinden daha bir yıl bile geçmeyen Glasgow Dünya İklim Zirvesi'nde birçok ülke, on yıllardır Afrika'ya verdikleri petrol ve gaz desteğini 2022 sonuna kadar keseceğini açıklamıştı. Bu karar da Senegal, Mozambik ve Nijerya'daki geniş çaplı doğal gaz üretimini de riske atmıştı.
Afrika'da ekonomik kalkınma haklarının tehlikede olduğunu düşünen kesimler mevcut. Bu çevreler, Afrika'nın dünya çapındaki karbondioksit salınımının sadece yüzde 4'ünden sorumlu olduğunu ve iklim değişikliğinden Avrupa, Asya ve Amerika kıtalarından daha çok etkilendiğini ancak fosil yakıt konusunda bir günah keçisi haline getirildiğini öne sürüyor.
Özellikle de Güney Afrika... AB, Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya, yenilenebilir enerjiye geçmesi için Güney Afrika'ya 8,5 milyar dolar destek taahhüt etmişti. Ülke, elektriğinin yüzde 86'sını kömür enerjisi ile üretiyor.
KAZAKİSTAN GÖRÜŞMELERİ
Öte yandan, Avrupa ile Kazakistan arasında da bazı enerji görüşmeleri mevcut. Kazakistan'ın Avrupa'ya petrol tedariki önerisi sunmasının hemen ardından, Rusya kendi topraklarından geçen boru hatlarını geçici olarak kapattı.
Rusya ile 7 bin 600, Çin ile bin 800 kilometre sınıra sahip Kazakistan, önemli bir mineral kaynağı. Her ne kadar elinde enerji kaynağı kozu olsa da Kazakistan, Rusya'dan gündelik gıda ithal ediyor.
Kazakistan ile Avrupa arasındaki hat hem uzun, hem de bu hattın Rusya'dan geçmesi artık neredeyse imkansız.
Güney Afrika Çevre Bakanı Creecy, ülkesinin Avrupa ile kömür ticaretine ilişkin değerlendirmesinde “Sanırım, Avrupa'daki dört ortağımızın kendi bütçe problemleri ve kalkınma planları olduğu gerçeğini biraz hafife alıyoruz” demişti. Avrupa da yeni enerji kaynağı arayışında potansiyel ortaklarının Rusya ile ilişkilerini göz önünde bulundurmak zorunda kalabilir.
Kaynaklar: Euronews, Die Welt, AP
Kaynak: Web Özel