5 soru 5 cevap | Türkiye'nin üçüncü nükleer santraliyle ilgili ne biliyoruz?

1) Nereye yapılacak?

Kısa cevap: Trakya

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye’nin 3. nükleer santrali için çalışmaların başladığını belirterek, “Trakya’da yer tespiti çalışmaları devam ediyor” açıklamasında bulundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da önceki günlerde yaptığı bir açıklamada 3. nükleer santralin de inşa edileceğine dikkat çekmişti. Geçmiş yıllarda nükleer santral inşası için İğneada’nın ismi sık sık gündeme gelmişti. Dönemin Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Ali Rıza Alaboyun 14 Ekim 2015'te yaptığı bir değerlendirmede 3. nükleerin İğneada’ya kurulacağını söylemişti.

2) Ne zaman yapılacak?

Üçüncü nükleer santralin inşasıyla ilgili henüz resmi olarak duyurulmuş bir tarih yok.

3) Kim yapacak?

Kısa cevap: Henüz belli değil

Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom, Mersin Akkuyu’daki nükleer santrali inşa ediyor. 4 reaktör yapılan santralin ilk reaktörünün önümüzdeki yıl devreye alınması bekleniyor. Rosatom Genel Müdürü Aleksey Lihaçev geçen haftalarda Türkiye ile Sinop'ta nükleer güç santrali inşa edilmesine yönelik müzakerelere başladıklarını açıklamıştı. Lihaçev Sinop'un, nükleer konusunda çalışma yapan herkes tarafından bilinen, 4 güç üniteli büyük bir nükleer santral inşası için cazip bir nokta olduğunu söylemişti. Yani Türkiye’de masada olan iki nükleer santral projesi de Ruslar ile yürütülüyor.

4) Tepkiler ne?

2015 yılında dönemin Kırklareli Belediye Başkanı Mehmet Siyam Kesimoğlu, illerinde nükleer santral istemediklerini açıklamıştı. Dünyadaki 3 longoz ormanından birinin Türkiye'de olduğunu ve 2007'de Milli Park ilan edildiğini anımsatan Kesimoğlu, "Dünya harikası olan bir yerde nükleer santral yapılır mı?" açıklamasında bulunmuştu. Akkuyu veya Sinop süreçlerinde olduğu gibi konu yargıya intikal etmedi çünkü resmi olarak nükleer santralin hangi noktaya yapılacağı henüz ilan edilmedi.

5) Mevcut nükleer santrallerin durumu ne?

Kısa cevap: Akkuyu'da ilk reaktör açılıyor, Sinop'ta inşaat başlamadı

Akkuyu Nükleer Santrali’nin ilk reaktörü önümüzdeki yıl çalışmaya başlayacak. Akkuyu'da yapılacak santral, 4 reaktörden oluşacak ve toplam 4 bin 800 megavat kurulu güce sahip olacak. Türkiye, 2021 yılı içerisinde ithal ettiği 58,70 milyar metreküp doğal gazın yüzde 44,87’sine karşılık gelen 26,34 milyar metreküp doğal gazı Rusya'dan ithal etti. Türkiye geçen temmuz ayında ithal ettiği ham petrolün de yüzde 42'sini Rusya'dan aldı.

2013 yılının ortalarına doğru Türkiye’nin Mersin, Akkuyu dışında ikinci bir nükleer santrale olan ihtiyacı konuşulmaya başlanmıştı. Bu görüşmeler üzerine 3 Mayıs 2013 tarihinde Japonya’dan üst düzey bir heyet Türkiye’ye ziyaret gerçekleştirmişti.

Geçen aylarda bir suikasta kurban giden Japonya Başbakanı Shinzo Abe de heyette yer almış, o dönem Başbakanlık görevini yürüten Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmüştü. Bu ziyarette Sinop’ta inşa edilecek ikinci nükleer santral için prensip anlaşmasına varılmıştı. 2017 yılına gelindiğinde inşaatın başlaması kararlaştırıldı. Anlaşma uyarınca santrali işletecek konsorsiyum Japonya, Fransa ve Türkiye ortaklığından oluşacaktı. Türkiye’den EÜAŞ projenin yüzde 49 ortağı olacak, iki Japon şirketi yüzde 30 ortak, Fransız şirketi ise yüzde 21 hisse sahibi olacaktı. Nükleer santral inşasıyla ilgili anlaşma 2015 yılında TBMM’den geçmişti.

Prensip anlaşmasını takip eden günlerde projenin bitiş tarihi 2023 yılı olarak ifade edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 27 Haziran 2019’da G20 zirvesi öncesi Japonya’ya hareket ederken gazetecilerin sorularını yanıtlamış ve projede istenen noktada olunmadığını şu sözlerle ifade etmişti:

Sinop nükleer enerji santrali projesinde arzu edilen noktada değiliz. Japon tarafınca hazırlanan fizibilite çalışması raporu ve maliyet analizi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız ve diğer ilgili kurumlarımız tarafından detaylı olarak incelenmiştir.

Hem maliyet hem de proje takvimi açısından ilk anlaşmamız ile uyumlu olmayan bir tabloyla karşılaştık. Sinop nükleer santralinin istediğimiz gibi ilerlememesi elbette üzücü. Ancak Japonya ile enerji alanındaki iş birliğimizi sadece nükleer enerjiyle sınırlandırmıyoruz.

Projeyi şimdi Rusların üstlenmesi bekleniyor.

Kaynaklar: AA, DHA, İHA, BBC Türkçe, Haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel