5 soru 5 cevap: Türkiye’nin ikinci nükleer santralinde neler oluyor?

1) Sinop Nükleer Santrali projesi ne?

2013 yılının ortalarına doğru Türkiye’nin Mersin, Akkuyu dışında ikinci bir nükleer santrale olan ihtiyacı konuşulmaya başlanmıştı. Bu görüşmeler üzerine 3 Mayıs 2013 tarihinde Japonya’dan üst düzey bir heyet Türkiye’ye ziyaret gerçekleştirmişti.

Geçen aylarda bir suikasta kurban giden Japonya Başbakanı Shinzo Abe de heyette yer almış, o dönem Başbakanlık görevini yürüten Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmüştü.

Bu ziyarette Sinop’ta inşa edilecek ikinci nükleer santral için prensip anlaşmasına varılmıştı. 2017 yılına gelindiğinde inşaatın başlaması kararlaştırıldı.

Anlaşma uyarınca santrali işletecek konsorsiyum Japonya, Fransa ve Türkiye ortaklığından oluşacaktı. Türkiye’den EÜAŞ projenin yüzde 49 ortağı olacak, iki Japon şirketi yüzde 30 ortak, Fransız şirketi ise yüzde 21 hisse sahibi olacaktı. Nükleer santral inşasıyla ilgili anlaşma 2015 yılında TBMM’den geçmişti.

2) Proje neden gerçekleşmedi?

Prensip anlaşmasını takip eden günlerde projenin bitiş tarihi 2023 yılı olarak ifade edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 27 Haziran 2019’da G20 zirvesi öncesi Japonya’ya hareket ederken gazetecilerin sorularını yanıtlamış ve projede istenen noktada olunmadığını şu sözlerle ifade etmişti:

Sinop nükleer enerji santrali projesinde arzu edilen noktada değiliz. Japon tarafınca hazırlanan fizibilite çalışması raporu ve maliyet analizi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız ve diğer ilgili kurumlarımız tarafından detaylı olarak incelenmiştir.

Hem maliyet hem de proje takvimi açısından ilk anlaşmamız ile uyumlu olmayan bir tabloyla karşılaştık. Sinop nükleer santralinin istediğimiz gibi ilerlememesi elbette üzücü. Ancak Japonya ile enerji alanındaki iş birliğimizi sadece nükleer enerjiyle sınırlandırmıyoruz.

3) Proje için neden Sinop seçildi?

Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü bir alana nükleer enerji tesisi inşa etmeden önce, ekonomik, mühendislik, çevre ve sosyolojik etmenler dahil olmak üzere 43 ayrı kritere bakıldığını belirtiyor. Kurum depremsellik, soğutma suyu ve fay hatları göz önüne alınarak seçimlerin yapıldığını ifade ediyor.

Proje için tam olarak Sinop’un Abalı Köyü’nün İnceburun mevkii seçilmişti. 1051 hektarlık alana tesis inşa edilecek. Alanda daha önce deniz çalışmaları da yapılmış, üç boyutlu akıntı haritalamasının yanı sıra iletkenlik, sıcaklık, derinlik ve tuzluluk ölçümleri gerçekleştirilmişti.

4) Yasal süreç ne?

Elektrik Mühendisleri Odası’nın sekreteryasını üstlendiği Nükleer Karşıtı Platform Bileşenleri, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 11 Eylül 2020 tarihinde onayladığı Sinop NGS projesi nihai ÇED raporunun iptali istemiyle Samsun 3. İdare Mahkemesi’ne açılan davanın reddedilmesi üzerine temyiz talebiyle 19 Nisan 2022 tarihinde Danıştay 6. Dairesi’ne başvuruda bulundu.

5) Rusya hangi noktada devreye girdi?

Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom'un Genel Müdürü Aleksey Lihaçev, dün Türkiye ile Sinop'ta nükleer güç santrali inşa edilmesine yönelik müzakerelere başladıklarını açıkladı. Lihaçev Sinop'un, nükleer konusunda çalışma yapan herkes tarafından bilinen, 4 güç üniteli büyük bir nükleer santral inşası için cazip bir nokta olduğunu söyledi.

TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar Komisyonu Başkanı Halil Mazıcıoğlu Akkuyu ve Sinop nükleer santral projelerinde yatırım miktarının yaklaşık 45 milyar dolar olduğunu ifade etmişti.

Detay: Türkiye'nin Rusya ile enerji ilişkisi nasıl? 

Türkiye'nin ilk nükleer güç santrali olacak Akkuyu NGS'ye ilişkin anlaşma, Rusya ile 2010'da imzalanmıştı. Akkuyu'da yapılacak santral, 4 reaktörden oluşacak ve toplam 4 bin 800 megavat kurulu güce sahip olacak. İlk reaktörün 2023'te işletmeye girmesi bekleniyor. Türkiye, 2021 yılı içerisinde ithal ettiği 58,70 milyar metreküp doğalgazın %44,87’sine karşılık gelen 26,34 milyar metreküp doğalgazı Rusya'dan ithal etti. Türkiye geçen temmuz ayında ithal ettiği ham petrolün yüzde 42'sini Rusya'dan aldı. 

Kaynaklar: AA, EPDK, Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü, Yeni Şafak, haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel