Ruslar VPN, Ukraynalılar siren sesi uygulaması peşinde

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde Buça’da 410 sivilin hayatını kaybettiği görüntülerin ortaya çıkması, müzakerelerin geleceği üzerinde soru işaretleri oluşturdu. Taraflar görüşmeye devam edeceklerinin sinyalini veriyor. Ukraynalılar ülkesini savunurken bir yandan da teknolojik bir mücadele de ortaya konuyor. Bugün Ukraynalı vatandaşlar yaşadıklarını TikTok’tan dünyaya duyurmaya çalışırken izlenmesi daha zor olduğu düşünülen sohbet uygulaması Telegram üzerinden haberleşiyorlar.

Rus vatandaşları ise Meta platformlarına (Facebook, Whatsapp Instagram) ulaşamamanın etkisiyle Telegram ve Zoom gibi alternatiflere yönelirken, yasaklanan sitelere girmek için indirecek VPN uygulamaları arıyorlar.

İki ülke vatandaşlarının cep telefonundan tükettikleri data miktarı da savaşın şekline ilişkin farklı bir yön ortaya koyuyor. Savaştan sonra Polonya’nın Rivne kentine göçmek zorunda kalan yazılım mühendisi Max Voitko geçen günlerde telefonuna Air Alert isimli Ukrayna hükümeti tarafından da desteklenen bir uygulama indirmiş. Ayrıca telefonunda Almanca çalışmak için indirdiği bir dil öğrenme uygulaması da var.

SİREN SESLERİNİ HABER VEREN BİR UYGULAMA

Voitko özellikle Air Alert uygulamasını çok verimli bulduğunu bu uygulama ile birlikte siren seslerinin ulaşmadığı mahallelerle sığınaklara inmenin çok daha kolay olduğunu anlatıyor. Uygulama siren çaldığı an telefonlara bildirim gönderiyor. Duolingo dil uygulamasına göre Polonya’da uygulamasının indirilmesi 25 kat daha fazla arttı. Polonyalılar mülteciler ile anlaşabilmek için uygulamayı indiriyor. Savaşın başından bu yana resmi rakamlara göre 2 milyonu aşkın Ukraynalı Polonya’nın yolunu tuttu.

İşgal sonrası ülkede telefonlara indirilen oyun sayısında da ciddi artış yaşandı. Ukrayna’nın e-Devleti olarak nitelenebilecek Diia ise şu an nüfusun üçte birine hizmet veriyor. Vatandaşlar bu uygulamaya Rus kuvvetlerinin yerini fotoğraflı bir şekilde yükleyebiliyor, işsiz kalanlar iş arayabiliyor, eğitimine ara veren çocuklar için video dersler var.

Wizz Air isimli havayolu şirketi 100 bin bedava bileti Ukraynalılara vereceğini açıklamasından sonra bu şirketin uygulaması da Ukrayna'da çokça indirilir oldu. PayPal'ın Ukrayna’daki müşterilerinden komisyon almayacağını duyurması uygulamayı en çok indirilenler listesine soktu. Voitko işgalden bu yana sosyal medyayı çok az kullandığını anlatıyor.

2007-2019 ARASI 170 BİN LİNKE ERİŞİM ENGELİ

Siber güvenlik şirketinin sahibi Yan Trakhtenberg, şu an Rusların yüzde 80’inin sosyal medya hesaplarına erişmek için VPN uygulaması kullandığını iddia ediyor. Rusya 2007 yılından bu yana internet üzerindeki kontrolünü artırıyor. İnternet üzerindeki erişim engellerini araştıran Censored Planet isimli girişime göre; 2007 yılından 2019 yılı sonuna kadar 170 bini aşkın domaine Rusya’da erişim engeli getirildi.

Rusya’da VPN kullanmak yasak değil ancak hükümetin onayladığı kurumlar kullanılabiliyor. Bu uygulamalar hükümete bazı internet sitelerine girilmesine izin vermeyeceklerini taahhüt etmek zorunda. 44 yaşındaki Ksenia Boletskaya şu an arama motoru Yandex’te yönetici olarak çalışıyor ve sosyal medyaya erişim için VPN kullanıyor. Boletskaya, “İnsanlarla iletişim içinde olmak benim için önemli. Eğer sosyal medya ağlarından bir link gönderirlerse onlara da VPN’im açık olmadan giremiyorum” değerlendirmesinde bulundu.

İnternet sitelerine getirilen sınırlamalar hakkında çalışan başka bir sivil toplum kuruluşu Roskomsvoboda, VPN şirketlerinin yöneticileri ile görüşüyor. Örgütün kurucusu Artem Kozlyuk, “Bazı VPN şirketleri serverlarını Rusya dışına çıkarmaya hazır değil” diyor.

31 Mart tarihinden bu yana işgal kaynaklı tutumları beğenilmeyen 700 internet sitesi Rusya tarafından yasaklandı. Şu an işgalden kaynaklı 450 haber sitesi Rusya’da engelli. Sensor Tower isimli analiz şirketine göre Rusya’dan uygulamalarını çeken şirketlerin uygulamaları bugüne kadar 7 milyar kez indirilmişti.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü Bloomberg’de Jin Wu ve Hayley Warren imzasıyla yer alan ‘Trending Apps in Russia and Ukraine Show Shifting Priorities During War’ isimli makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel