Foca'dan Buça'ya: Uzun yıllar sonra Avrupa'da bir katliam

Rusya’nın Buça’dan çekilmesinden sonra Ukrayna kuvvetlerinin bölgeye girmesiyle Kiev’in 25 kilometre dışındaki bu kasabadan son yılların en büyük katliamlarından birinin yapıldığı ortaya çıktı. Avrupa uzun süredir böyle görüntüler görmezken, uydu görüntüleri 14 metre derinliğinde bir toplu mezarın varlığını da ortaya koydu. Kiev’in çevresindeki İrpin’de ölüler yakınları mezarlığa gidemediği için apartman bahçelerine gömülüyor.

Avrupa’da yaşanan bu görüntüler akıllara 1990’larda balkanlarda yaşananları getirdi. Eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç, yaklaşık 100 bin kişinin hayatını kaybettiği savaş sonrası uluslararası savaş suçları ile yargılanan ilk devlet başkanlığı görevi yapmış isim olmuştu. Miloseviç Cenevre sözleşmesi kapsamında Hırvatistan ve Kosova’da yaptıkları için soykırım ve insanlığa karşı işlenen suçlar kapsamında yargılandı. Miloseviç 2006 yılında 64 yaşında Lahey’deki hücresinde vefat ederken hakkındaki suçlamaları inkar ediyordu.

SREBRENİTSA'DA 8 BİNDEN FAZLA KAYIP

Sırpların 1995 yılında gerçekleştirdikleri Srebrenitsa Katliamı’nda 8 binden fazla Müslüman erkek ve genç çocuk hayatını kaybetmişti. Katledilen sivillerin bazılarının elleri arkadan bağlanmıştı. 

Miloseviç yargılandığı zaman Sırbistan hükümetinin başı olan Zoran Djindic zor durumda olan ülke ekonomisini ayağa kaldırabilmek için 30 milyar dolarlık batı yardımını da gözeterek Miloseviç’in yargı sürecine destek olmuştu.

Buça’daki görüntüler insani felaketi ortaya koyarken Mairupol kenti de son derece zor bir dönemden geçiyor. 440 bin nüfuslu şehirde onlarca kişi hayatını kaybederken, Ukrayna hükümeti sivil kayıplara ilişkin tam bir rakam veremiyor.

Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’nın ardından yaşanmış en büyük insanlık dramı olan Srebrenitsa’da Ratko Mladic komutasındaki Sırp askerleri 11 Temmuz 1995 günü kenti ele geçirmiş, şehirde yaşayan siviller, BM bünyesinde bölgede görev yapan Hollandalı askerlere sığınarak hayatta kalmayı umsa da Hollandalı askerler onları Sırp güçlerine teslim etmişti.

'TÜRKLERDEN İNTİKAM ALMA VAKTİ GELDİ'

Sırp bayramı arifesinde şehri Sırp milletine armağan ettiklerini söyleyen Mladic, "Nihayet bu topraklarda Türklerden (bölge Müslümanları için kullanılan ifade) intikam alma zamanı gelmiştir." ifadelerini kullanmıştı.

Ukrayna tarafı Buça’da 410 sivilin cesedine ulaşıldığını açıkladı. Cesetler caddelere serilirken, bazılarının ellerinin arkadan bağlı olması dikkat çekti. Birleşmiş Milletler savaş başladığından beri 59 çocuğun Ukrayna’da hayatını kaybettiğini belirtirken Ukrayna makamları 161 çocuğun öldüğünü 264’ünden fazlasının da yaralandığını söyledi.

Buça saldırısının ardından açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı, “Katliam görüntüleri dehşet verici ve insanlık adına üzücüdür. Türkiye, insanlık adına utanç verici bu tür sahnelerin son bulması ve bir an önce barışın sağlanması için çalışmaya devam edecektir” ifadelerini kullandı.

BÜYÜK BİR KATLİAM: FOCA

Kıta Avrupası Buça’dan önce böylesine ağır sahneleri 20. yüzyılın sonunda Bosna Savaşı sırasında görmüştü. Srebrenitsa bu katliamlar arasında en fazla ön plana çıkanı olsa da 7 Nisan 1992’den Ocak 1994’e kadar Bosna Hersek’in Foca bölgesinde 2704 sivil Sırp askerleri tarafından katledildi.

Katliamdan sorumlu tutulan Novislav Dajic’in soykırım suçu işlediği Bavyera Yüksek Mahkemesi tarafından tescillendi. Foca bölgesinde pek çok kadına da tecavüz edildiği mahkeme kayıtlarında yer aldı.

PRİJEDOR

Bosna'daki savaşın başlarında, 1992 yılı mart ayında, eski Yugoslavya'daki Devlet Güvenlik Teşkilatı'nın (UDBA) başına getirilen Sırp kökenli Simo Drljaca, Prijedor'da bir ayda 13 polis karakolunda görev yapan bin 775 Sırp'ı silahlandırdı. Sırp birlikleri, 29 Nisan gecesi nüfusunun çoğunluğu Boşnak olan Prijedor kentini ele geçirdi.

Ağır silahlara sahip Sırp birlikleri, 23 Mayıs 1992'de Prijedor civarındaki köylere saldırarak, 102'si çocuk 3 bin 176 sivili katletti.

Sırpların soykırım davası sonrası Sırp güçleri işkence, tecavüz, cinayet ve kölelik suçlamalarıyla özel bir mahkemede yargılandılar. Sırp Cumhuriyeti’nin eski Cumhurbaşkanı Radovan Karadzic ömür boyu hapis cezasına çarptırılırken, Drajolijub Kunarac 28 yıl, Radomir Kovac 20 yıl, Zoran Vukovic ise 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Buça’daki bir görgü tanığı yaşadıklarını şöyle anlatıyor: Öldürülenlerin bir kısmı muhtemelen eski asker veya kolluk kuvvetleriydi. Bu yüzden onları kelepçelediler ve infaz ettiler... Uzman incelemesi gerekli. Muhtemelen çocuklar da öldürüldü. Vurulan arabaların bir kısmında rusça 'deti' yani "çocuklar' yazan uyarılar vardı. Ukraynalılar arabada çocuk olduğunu gören Rus askerlerinin ateş etmeyeceklerini umuyordu ama karşılarına çıkan her şeyi vurdular.

Kaynaklar: The New York Times, Haber Global, AA, IDC

Kaynak: Web Özel