Gerilim noktası Kosova'da kriz büyüyor! Peki bu kez sebep ne?

Suların durulmadığı Balkanlar'da gerilimin merkezinde yine Kosova yer almakta. “Plaka krizi” olarak da adlandırılan krizle 2021 sonbaharında oldukça gerilen ülkede gerginlik ve hareketlilik yeniden artıyor. Sırbistan Başbakanı Ana Brnabic, “Kosova'daki durum silahlı çatışmanın eşiğinde. Gerilimin daha da tırmanmasından endişe ediyorum” derken Kosova Başbakanı Albin Kurti ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'daki savaştan istediğini bulamadığını ve bu nedenle Sırbistan'la yaşanan anlaşmazlıklarda tansiyonu artırabileceğini öne sürdü. Kremlin, ise Sırbistan ve Kosova arasındaki anlaşmazlıkların diplomatik yollarla çözülmesini istiyor ancak "Tüm Sırpların hakları garanti altına alınmalı” diyor.

Peki Kosova'da bu sefer krizin sebebi ne? Bir savaş ihtimalinden söz etmek gerçekten mümkün mü?

Öncelikle ikinci sorunun cevabı pek çok uzmana ve krizin taraflarına göre açık bir “Evet” şeklinde. 10 Aralık'ta Kosova'daki güvenlik güçleri Dejan Pantic adlı eski bir Sırp polisi, anayasal düzene saldırdığı ve terör eylemlerinde yer aldığı gerekçesiyle gözaltına aldı. Bunun üzerine Sırp göstericiler kararı protesto etmek için sokaklara döküldü. Protestocular, sınır kapılarına giden yolları kapattı ve ülkenin kuzeyinde görev yapan AB'ye bağlı Hukukun Üstünlüğü Misyonu (EULEX) polisine ait bir zırhlı araca ses bombasıyla saldırı düzenledi.

Kosova Başbakanı Kurti, NATO'nun Kosova Gücü'nden (KFOR) olaya müdahale edip barikatları kaldırmasını istedi. KFOR'a çağrı yapan Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ise KFOR'dan Sırp ordusu ve polisini Kosova'nın kuzeyine konuşlandırma talebinde bulundu.

Sorunlar ise 90'ların sonuna kadar gidiyor. 1998'de Sırp polisi ile Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) arasında başlayan çatışmalarla 1999'da NATO müdahalesi getiren süreç, 2008'de Kosova'nın tek taraflı bağımsızlık ilan etmesiyle devam etti.

Ancak bu bağımsızlığı tanıyan Türkiye'nin de dahil olduğu 100'ü aşkın ülkenin arasında Sırbistan ve Rusya yok. Ağırlıklı olarak ülkenin kuzeyinde, Sırbistan sınırı çevresinde yaşayan Sırplar da Priştine kurumlarını tanımıyor ve Sırp makamları tarafından verilen plakalar ile belgeleri kullanıyor.

Hükümet, Sırbistan'ın Kosova'dan gelenlere uyguladığı gibi Sırbistan tarafından verilen plakalara sahip Sırp azınlığın, plakalarını Kosova tarafından verilenlerle değiştirmesini istiyor. Krizin sebebi bu olarak görülmekte. Ancak elbette sorun daha derin...

Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Arıöz, daha önce krize dair haberglobal.com.tr'ye yaptığı açıklamada “Kosova’ya yapılan müdahalenin hemen ardından, özellikle azınlıkların hedef alındığı bir çatışma ortamı oluşmuş, insan hakları ihlalleri devam etmiş, genel bir güvensizlik hali ortaya çıkmış ve müdahale, insani sonuçları bakımından kendi varlık sebebini tehlikeye sokmuştu” diyordu.

Prof. Dr. Hasan Ünal ise aynı başlıkta haberglobal.com.tr'ye verdiği demeçte Kosova'da yaşayan Sırpların, savaş zamanında kötü muamele ettikleri Arnavutlardan çekinerek kuzeye çekildiğini hatırlatmış ve ABD, NATO ve AB'nin bu bölgeyi Kosova'ya entegre edemediğine dikkat çekmişti.

Bugün yaşanan krizde Kosova Başbakanı Albin Kurti, Belgrad'ı Kosova'yı istikrarsızlaştırmaya çalışmakla suçluyor. Ülkenin kuzeyinde yer alan 4 belediyedeki erken yerel seçimler ise Nisan 2023'e ertelendi. Pantic'in gözaltına alınmasına tepki gösteren Kosovalı Sırplar, 10 Aralık'tan bu yana Jarinje ve Bernjak sınır geçişlerine kurdukları barikatlarda nöbet tutuyor.,

KOSOVA'DAN WAGNER İDDİASI!

Bu ay resmen AB üyeliğine başvuran Kosova'nın krize yönelik bir başka iddiası ise zaman zaman silahların da konuştuğu eylemleri Rus paramiliter örgüt Wagner'le bağlantılı Damnjan Knezhevic'in yönlendirdiği şeklinde... KFOR da yine ülkenin kuzeyindeki Novo Selo üssünün yakınında askeri bir tatbikat gerçekleştireceğini açıkladı.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerinden Rusya'nın vetosu nedeniyle hala BM üyesi olamayan Kosova'nın nüfusunun yüzde 92'si Arnavut, yüzde 6'sıysa Sırp kökenli. Öte yandan AB'nin arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci, Sırbistan'la Kosova arasındaki ilişkilerin normalleşmesini ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanımasını amaçlıyor. Kuzeyde yaşanan gerginlik oldukça yavaş ilerleyen bu süreci de baltalamakta.

Kaynak: Euronews, The Independent, Reuters, Haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel