Finlandiya NATO için kolları sıvadı, peki ya İsveç?

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto ve Başbakan Sanna Marin NATO’ya katılma başvurusunun gecikmeden yapılmasını istedi. Bu talep üzerine NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg hızlı bir üyelik süreci başlatacaklarını açıklarken, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Askeri yanıt vereceğiz” açıklamasında bulundu. 5 milyon nüfuslu Finlandiya’nın Rusya ile 1300 kilometrelik bir kara sınırı bulunuyor. Sovyetler Birliği 30 Kasım 1939’da Finlandiya’ya saldırmış, Kış Savaşı ismi verilen savaş 13 Mart 1940 tarihine kadar sürmüştü.

Savaşta resmi rakamlara göre yaklaşık 26 bin Finlandiya askeri ölmüş ve kaybolmuş, Sovyetler Birliği’nde ise 126 bin ila 167 bin arasında asker hayatını kaybetmişti veya akıbeti bilinmiyordu. Savaş sonrası taraflar Moskova Anlaşması’nı imzalamış, Finlandiya nüfusunun yüzde 12’si tahliye edilmiş veya evlerini kaybetmişlerdi.

Finlandiya bugün aldığı tavır ile Rusya ile tekrar karşı karşıya geldi. Peki ya komşuları ne durumda? Danimarka ve Norveç halihazırda NATO üyesi. İsveç, Finlandiya yetkililerinin irade beyanının ardından, kararı dikkatle izleyeceklerini söyledi. Ülkede  “NATO üyeliğinin İsveç'in varlığı için radikal bir tehdit olabileceği” yönünde fikir bildiren yazıların sayısı da az değil. Çekinceler, İsveç'in, Rusya'nın nükleer hedefi haline geleceği yönünde...

İsveç Başbakanı Magdalena Andersson’un partisi İsveç Sosyal Demokrat Partisi askeri açıdan taraf belirtmekten uzak duruyor. Ancak Başbakan Andersson Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği tarihe atıfta bulunarak, “24 Şubat'tan beri bir 'önce ve sonra' durumu yaşıyoruz” ifadelerini kullanmıştı. İsveç’te yayın yapan Expressen gazetesine göre; ülke önümüzdeki hafta NATO üyeliği için başvuruda bulunacak.

'EN SEÇENEK BAĞIMSIZLIĞIMIZ'

Sosyal Demokrat Parti'den, İklim ve Çevre Bakanı Annika Strandhall liderliğindeki kadın fraksiyonu ise NATO üyeliğine karşı çıkıyor. Strandhall, İsveç'te bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada “Çıkarlarımıza en iyi şekilde hizmet edecek seçeneğin askeri olarak bağlantısız kalmamız olduğunu düşünüyoruz” diyordu.

İki ülkeyi de tarihi günlerin beklediği bir gerçek... Kremlin, İsveç'i de Finlandiya'yı da NATO'ya katılmaya karar verirlerse bunun "askeri ve siyasi yansımaları olacağı" konusunda uyardı. Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dimitri Medvedev ise bu gelişmelerin Moskova'yı Baltık bölgesindeki askeri varlığını güçlendirmeye zorlayacağını söyledi.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden tam bir ay önce, bölgede sular ısınırken İsveç askeri yığınak çalışmalarına hız vermişti. Baltık Denizi'ndeki en büyük ada olan ve İsveç'in 25 kantonundan biri olan Gotland'a 150 askeri personelden oluşan bir acil müdahale birliği yerleştirilmişti.

Gotland, yalnızca İsveç için değil, Baltık için büyük önem arz ediyor zira ada, Rusya'nın Kaliningrad dış bölgesinden sadece 300 km uzaklıkta. İsveçli yetkililer ise bu adımı bir tehdit hissettikleri için atmadıklarını söylüyor.

Fin bir askeri blog yazarı olan denizci Robin Haggblom “Bu hamle D-Day (Normandiya) gibi bir çıkarmayı önlemek için atılmadı ancak gerçek bir baş ağrısına neden olacak bir arazi parçasının ele geçirilme ihtimalini de ortadan kaldırabilir” ifadelerini kullanmıştı.

NATO’YA KATILIM NASIL OLUYOR?

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Finlandiya’nın kabul sürecinin hızlandırılacağını ifade etse de normal koşullarda bir ülkenin NATO üyesi olması için bir yıllık onay sürecinin tamamlanması gerekiyor, katılım için Türkiye dahil 30 NATO üyesinin onayı gerekli. Bir ülke NATO üyesi olduktan sonra paktın 5. maddesi gereği bir üyeye saldırıldığı an bütün ülkelerin ortak olarak askeri karşılık vermesi gerekiyor. İsveç ve Finlandiya halkları uzun yıllardır NATO’ya mesafeli duruyordu ancak Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra kamuoyu da değişmeye başladı.

Kaynaklar: Euronews (“To join or not to join? Sweden and Finland to reveal NATO decisions”), DN (“Rolf Ekéus: Ett Natomedlemskap kan bli en historisk tragedi för Sverige” ve “Jan Eliasson svänger – säger ja till medlemskap i Nato”)  The New York Times, Sputnik, The Telegraph, Reuters

Kaynak: Web Özel