Covid aşısından veba gibi kaçıyorlar

Stella Ngo Ekeya ve kardeşi Marie neredeyse iki saattir aşı merkezinde sıralarını bekliyor. Kamerun’un ekonomik başkenti olarak anılabilecek Douala’da bir sağlık tesisindeler ve fısıldayarak birbirleri ile konuşuyorlar. Stella kayıtlarını alacak hemşireye aldırmadan kardeşine, “Bu aşıların sonuçları olabilir.” diye fısıldıyor. Bir yandan maskesini düzeltirken, “Sosyal medyada gördüm, insanlar aşı olduktan sonra ölüyormuş.” diyor.

'BİZ BİRAZ DÜŞÜNELİM'

İki kadın aşı olmak zorunda olmasalar olmayacaklar ama yurt dışına çıkmaları gerekiyor, bu sebepten Pfizer aşısı soruyorlar. Hemşire, “Kamerun’da Pfizer yok” diyor. Ve eldeki Sinopharm ve Johnson&Johnson aşılarından bahsediyor. İki kız kardeş, “Biz biraz düşünelim” deyip gidiyorlar.

Resmi rakamlara göre; salgının başından bu yana Covid-19, ülkede 1686 kişiyi öldürdü, 102 bin 499 kişi ise hastalığa yakalandı. Douala kentindeki bir hastane direktörü, “Kamerunlular bu aşıdan vebadan kaçar gibi kaçıyor” demekte.

Aşı kampanyasının 12 Nisan’da başlamasından itibaren aşı olabilecek nüfusun sadece yüzde 1.1’i çift doz aşısı oldu. 27.2 milyon insanın yaşadığı Kamerun’da sadece 160 bin kişi çift doz aşısını oldu. Hükümetin aşı kampanyasına kulak veren yok.

'ERKEKLERİN TESTİSLERİNİ ŞİŞİRİYOR'

22 Ekim itibarıyla Douala bölgesindeki aşıların yüzde 40’ının da ziyan olduğu bildirildi. Buea bölgesinde satış danışmanlığı yapan 28 yaşındaki Kelly aile WhatsApp gruplarındaki görüşmeleri gösteriyor. “Covid-19 erkeklerin testislerini şişiriyor, organları yok ediyor, onları daha kırılgan yapıyor.”

Bu gibi WhatsApp gruplarında dönen ifadeler salgın için büyük tehlike. Hatta bir ara WhatsApp bir mesajın birden çok kişiye iletilmesini sırf Covid-19 hakkında yalan yanlış bilgiler yayılmasın diye sınırlamıştı.

'NICKI MINAJ AŞI OLMUYOR'

Satış danışmanı Kelly daha sonra telefonunda Amerikalı rap sanatçısı Nicki Minaj’in fotoğrafını göstererek, “O da aşıya karşı, ben asla aşı olmayacağım, ölmek istemiyorum” diyor. Başka bir Pazar alanında çalışan insanlar, “AIDS ve sıtmadan yıllardır ölüyoruz, beyazlar bunun için bir aşı yapmadı. Aşı çok kısa sürede bulundu” gibi bilim ve teknik ile uzaktan yakından alakası olmayan sitem dolu açıklamalar yapıyorlar.

İkinci el çanta satan Moise hastalığın var olduğuna bile inanmıyor. “ ‘Koronavirüs pek çok Afrikalıyı öldürecek’ dediler ama hiçbir şey olmadı. Şu bulunduğumuz pazara bakın, 50 kişiden fazla insanın bir araya gelmesini yasakladık ama burada konserve sardalye gibiyiz” diyor.

Kıfayet satan Delphine isimli başka bir kadının Almanya’da yaşayan çocukları annelerine aşı olması için deyim yerindeyse yalvarıyormuş. Kadın, “Bu maddeyi vücuduma kabul edemem, hastalıklarım var, bu aşıyı alırsam öleceğim” demekte. 60 yaşındaki Delphine zaten koronavirüs geçirdiğini düşünüyor.

Kamerun’un sağlık açısından otorite kurumu olarak kabul edilen Medecins Sans Frontieres’in bölge temsilcisi Profesör Yap Boum, “İnsanlar aşı hakkında bilgileri sosyal ağlardan alıyorlar. Sonuç olarak hükümet aşının iletişimini yapmakta zorlanıyor” diyor. Doktora göre ünlü insanlar da kullanılarak aşı iletişimi daha iyi yapılmalı. Örneğin Türkiye’de aşısızların sayısı çok büyük bir orana yaklaşınca Sağlık Bakanlığı Cem Yılmaz gibi ünlü isimleri kamu spotu yayınlarında kullanmıştı.

İKİNCİ DOZ MU, O DA NESİ?

Ülke 17-21 Kasım tarihleri arasında yeni bir aşı seferberliğine başlayacak ve mobil ekipler de sokakları gezecek. Ülkede ikinci doz aşı olma meselesi de ayrı bir problem. Bir tıp merkezine kayıtlı 270 kişinin sadece 4’ü ikinci doz AstraZeneca aşılarını olmuş.

İki ay sonra Afrika Uluslar Kupası’nın düzenleneceği Kamerun’daki düşük aşılama oranı uluslararası futbol camiasını da endişelendiriyor. Ülke kamu çalışanlarına aşıyı zorunlu tutmayı düşündü ama bu büyük bir tepki ile karşılandı. Kamerun salgından daha çok dezenformasyonla mücadele ediyor.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin büyük bir bölümü Le Monde'da Josiane Kouagheu imzası ile yayımlanan 'Les Camerounais fuient le vaccin contre le Covid-19 comme la peste' isimli makaleden alınmıştır.