Bulgaristan, Ukrayna'ya neden ve nasıl yardım etti? 'Rusya'dan gelen petrolle...'

Eski Bulgaristan Başbakanı Kiril Petkov, Kiev'i savaşın henüz ikinci ayında 28 Nisan'da ziyaret etmiş ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye güçlü bir destek mesajı vermişti. Ancak o günlerde söz konusu destek daha çok manevi bir destek gibi gözükmekteydi. Petkov'un koalisyon ortağı Sosyalist Parti, Ukrayna'ya silah yardımının tamamen karşısındaydı. Bulgaristan, başta Ukrayna'nın bozulan ve hasar gören askeri teçhizatlarını tamir etmeye gönüllü oldu, Rusya'ya karşı ekonomik yaptırımlar uyguladı, Rus diplomatlarını sınır dışı etti.

Ancak bunun da ötesi var... Zelenski ile Petkov “tamirat” anlaşmasını tebessümle ve sıkıca tokalaşarak verdikleri pozla duyururken Bulgaristan, Macaristan'la birlikte Ukrayna'ya silah yardımı yapmayan iki ülke konumundaydı. Aralık 2022'de Bulgaristan, meclisten silah yardımını geçirirken Alman gazetesi Welt ise Bulgarların, Petkov'un Kiev ziyaretinde Ukrayna'yla silah yardımı noktasında anlaştığını ortaya koydu.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Welt'e yaptığı açıklamada ABD ve Birleşik Krallık'ın desteğiyle Bulgaristan'ın Ukrayna'ya silah yardımı yaptığını, daha fazla detay veremeyeceğini de belirterek ifade ediyor.

RUS PETROLÜNÜ MAZOT OLARAK UKRAYNA'YA YOLLADILAR

Bunun yanı sıra ortada çok çarpıcı bir durum daha vardı. Bulgaristan, nisan ve ağustos ayları arasında (Petkov Hükümeti Haziran 2022'de dağıldı) Kiev ordusunun mazot ihtiyacının neredeyse yüzde 40'ını tedarik etmekteydi. O sırada Bulgaristan, rafinerilerinden sadece Rusya'dan gelen ham petrolü işlemekteydi. Bulgaristan'ın böylesi bir tavır almasının altında birtakım sebepler yatıyor. Ayrıca Rusya'nın da söz konusu hamlelerin ardından tepkisiz kalmadığının altını çizmekte fayda var.

Rusya, Ukrayna'yı işgal için harekete geçtikten bir hafta sonra Sofya Büyükelçisi Eleonora Mitrofanova, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini, Bulgaristan'ın Osmanlı'dan bağımsızlığını elde etmesine benzetmiş ve “Rusya'nın Bulgaristan'ı kurtardığı zamanlar oldu; şimdi de Donetsk ve Luhansk'ı kurtarma zamanı geldi” demişti. Mitrofanova özür dilese de bu sözler öfke doğuracaktı.

Bulgaristan, Mitrofanova'nın iki yardımcısını casusluk suçlamasıyla sınır dışı edecek, üst düzey bir askeri yetkilinin ise Rusya adına casusluk yaptığı gerekçesiyle tutuklandığını duyuracaktı. Bağımsızlığını ilan ettiğinden bu yana Moskova'nın en güvenilir dostlarından biri olarak gözüken Bulgaristan, bu kez keskin bir şekilde 2007'de katıldığı AB'yle birlikte hareket etmekteydi.

Petkov şunları diyordu:

“Geleneksel olarak, Rusya burada her zaman büyük bir etkiye sahipti ve fakat biz onlara büyük bir sürpriz yaşattık. Ne olduğunu anlayamıyorlar.”

Tüm bunların yanında Sofya Üniversitesi'nden tarihçi Prof. Daniela Koleva, halkta Rusya'ya bağımsızlık mücadelesinde verdiği destekten ötürü hala bir minnettarlık duyulduğunu kabul ederken I. ve II. Dünya Savaşı'nda yaşananların ve komünist rejimin etkisiyle algının değiştiğini ifade ediyor.

RUSYA GAZ TEDARİĞİNİ DURDURDU

Rusya bunların üzerine nisan ayında Bulgaristan'a doğal gaz tedariğini aniden durdurdu. Başbakan Petkov'un iddiasına göre Rusya, aynı zamanda siber saldırılarla da öfkesini yansıtmaktaydı. Bulgaristan'ın posta hizmetleri ve emekli maaşı ödeme sistemi felç geçirmişti. Bu süreçte ABD'yi de ziyaret eden Başbakan Petkov, bir araya geldiği ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris'ten “dayanışma” sözü alacaktı.

Bulgaristan'ın Ukrayna'yı desteğinde kritik rol oynayan isimlerden biri de Maliye Bakanı Assen Vasilev oldu. Eğitimini Harvard'da alan Vasilev ile Başbakan Petkov, işgalin ilk günlerinde hatta işgalden bir gün sonra 25 Şubat'ta Brüksel'deki Avrupa Konseyi toplantısında Bulgaristan'ın o dönem çok keskin gözüken önerisini sunuyordu:

“Rusya'yı SWIFT sisteminden çıkarın, Rusya Merkez Bankası'ndaki Eurobond'ları dondurun.”

Ancak ülkenin iç siyasetindeki bütçe, maliye politikaları ve Bulgaristan'ın Kuzey Makedonya'nın AB üyelik sürecine koyduğu ambargoyu bu süreçte kaldırması gibi olaylar koalisyonun çökmesine neden oldu. Ekim 2022'de yapılan genel seçimde Petkov'un partisi ikinci parti konumuna gerilerken o tarihten bu yana hükümet kurulamadı. Fakat buna rağmen Aralık 2022'de Ukrayna'ya silah yardımı resmen meclisten geçti.

Kaynaklar: Welt, haberglobal.com.tr, The New York Times

Kaynak: Web Özel