Binlerce Çinli işçinin dramı: 'Aldatıldığımızı hissettim ama...'

Zhang Qiang, mart ayında Çinli bir çelik üreticisi için çalışmak üzere Endonezya'ya gitti. Altı ay sonra beraberinde dört kişiyle daha birlikte Malezya kıyılarında başına gelen dolandırıcılık işine anlam vermeye çalışıyordu.

“Aldatıldığımızı hissettim ancak bir çaremiz olmadığını da anlamıştım” diyor. Qiang ve diğer dört işçi şimdi Malezya'da yerel yetkililer tarafından gözaltında tutuluyor.

Daha iyi bir maaş kazanacağı vaadiyle kandırılmıştı. Aslında bu tezgahın mağduru pek çoğu gibi umut, dolandırılma ihtimaline ağır basıyordu. Endonezya'ya vardığında bu işi ona ayarlayanlar pasaportuna da el koydu. Daha sonra vadedilenden çok daha düşük ücrete ve çok daha uzun süreli bir sözleşme imzalamak zorunda kaldı.

600 BİN ÇİNLİ GÖÇMEN İŞÇİ...

Resmi hükümet verilerine göre Ağustos 2021'in sonu itibarıyla yaklaşık 600 bin Çinli göçmen işçi yurtdışında istihdam edildi ve bunların çoğu Çin menşeli şirketler için Xi Jinping'in mega projesi olan Bir Kuşak, Bir Yol projesinin altyapısını inşa etmeyi amaçlayan bağlantılı projelerde çalışıyor.

Bir Kuşak, Bir Yol projesi, Çin tarafından "bir modern zamanlar İpek Yolu" olarak kurgulanmakta. Proje ulaşım, enerji ve telekomünikasyon ağı projesi olarak dikkat çekiyor. Çin, trilyon dolar değerinde bu projeyle dünyanın dört bir yanındaki ülkeleri Çin ekonomisine entegre etmeyi amaçlıyor.

New York merkezli bir işçi hakları grubu olan China Labor Watch, Zhang ve arkadaşlarının yaşadıkları deneyimin istisnai bir deneyim olmadığını vurguluyor. Grup, 12 ülkede yaklaşık 200 işçiyle görüştü ve bunun yanı sıra Çin'in ticaret bakanlığında görev yapan bir muhbirden bilgiler aldı.

Buna göre yurtdışındaki on binlerce işçinin vadedilenden daha az maaş aldığı veya başka şekillerde sömürüldüğü tahmin ediliyor.

31 yaşındaki Zhang Qiang'ı Henan eyaletinden kalkıp iki çocuğunu geride bırakarak 6 aylığına Endonezya'ya gitmeye sürükleyen kendisine vadedilen 2 bin 300 dolar aylık maaş olmuştu. Vedalaşırken iki çocuğundan küçüğüne “Döndüğümde sana yatak alacağım” demişti.

Bir Kuşak Bir Yol (Tek Kuşak, Tek Yol) projesi kapsamında büyük ölçekli nikel eritme tesisi olan Morowali Endüstri Parkı'nda bir şantiyede çalışacaktı. Çinli şirketler, 2013'ten bu yana Endonezya'nın çelik ve nikel projelerine en az 12.7 milyar dolar yatırım yaptığı düşünülüyor.

Bu yatırımda Çinli işçilerin kullanılması Endonezya'da da Çin'in yatırım yaptığı diğer ülkelerde de yerel işçi örgütlerini kızdırmakta. Şirketlerin bu örgütlülükten kaçınmalarının bir sebebi olmalı!

Taşeronlar, işçilerinin yurtdışına gitmesini ayarlamadan önce bir devlet lisansı almak zorunda. Zhang Qiang'ı gönderen Rongcheng Çevre Mühendisliği A.Ş.'nin de bulunduğu Wuxi kentindeki ticaret ve insan kaynakları büroları, hiçbir yerel şirketin böyle bir lisans almadığını söylüyor.

Qiang'ın eşi de Zhang Qiang ülkeden ayrılmadan önce imzalaması için kendilerine bir sözleşme verilmediğini ve şirketten bir lisans belgesi istemeyi de düşünmediklerini ifade ediyor.

DAHA AZ PARA, DAHA ÇOK MESAİ...

Bu güvencesizlik, yerel işçi örgütlerinin tepkileri nedeniyle duyarsız davranmasıyla da büyük bir sıkıntıya dönüşmüş. Pasaportları toplanan çalışanlara maaşlarını 2 bin 300 dolar olarak değil 1500 dolar olarak alacakları ve daha uzun süreli çalışacakları söylendi. Proje gelecekte belirsiz bir tarihte bitecek ve kendilerine her ay ödenecek 150 doların dışında maaşın kalanı sözde proje bitiminde verilecekti.

Bunun üzerine dönmek istediklerinde ailelerine ulaştılar, aileleri de büyükelçiliğe... Büyükelçiliğin talebiyle bir çözüm bulunacaktı. El konan pasaportlarını geri almaları ve dönüş biletleri için adam başı 75 bin yuan bulmaları gerekiyordu.

Bir komisyoncunun yardımıyla ailelerinin Çin'de çektikleri kredilerle, gönderdikleri paralarla bir şekilde kurtulmaya çalışacaklardı ancak önce başka bir şantiyeye götürüldüler. Zaman geçiyor, paraları tükeniyordu. Çare, kaçakçılar vasıtasıyla Malezya'ya kaçmaktı.

Öyle yaptılar. Zhang Qiang ve dört arkadaşı bir tekneyle kaçak yollardan Malezya'ya geçerken yakalandı. Amaçları Kuala Lumpur'daki Çin Büyükelçiliği'ne gidip yeni pasaport alarak eve dönmekti.

Malezyalı yetkililer, beş adam hakkında yasal işlem başlatmayacak. Qiang ve arkadaşlarının iade süreci de başladı. Qiang, “Resmi yollardan çıkmayın” diyor ve hikayesinin Çinli arkadaşlarına örnek olmasını arzuluyor.

*Bu haberdeki bilgilerin büyük bir kısmı Wall Street Journal'da "Chinese Workers Say They Are Lured Abroad and Exploited for Belt and Road Jobs" başlığıyla yayınlanan makaleden derlenmiştir.

Kaynak: Web Özel