Bayraktar TB2, Ukrayna - Rusya gerginliğinde dengeleri değiştirebilir mi?

3 Şubat'ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, iki ülke arasındaki insansız hava aracı ticaretini genişletmek için bir anlaşma imzalamak üzere Ukrayna'yı ziyaret etmişti.

Reuters'a konuşan Ukrayna Savunma Bakanı, anlaşmanın "Türk üreticilerin Ukrayna'da bir insansız hava aracı fabrikası kurması için elverişli koşullar yarattığını" ve böylece tüm araç serisini kendilerinin üretebileceklerini söylemişti.

Ukrayna'nın tatbikatı, Rusya'nın karşılığı

Ukrayna 10 Şubat'ta Bayraktar TB-2 SİHA'larının da görev aldığı 10 günlük bir tatbikata başlamıştı. Tatbikat, Rusya sınırındaki Herson ve Harkov bölgelerinin yanı sıra bir dizi kentte yapılıyor.

Rusya'nın Ukrayna sınırına asker ve zırhlı araç konuşlandırmasıyla başlayan krizde Moskova'nın güç gösterisi ise Belarus'taki tatbikatla sürüyor. 20 Şubat'a kadar sürecek tatbikatta Rusya'nın en gelişmiş silahları kullanılıyor.

'Donetsk' TB2'den rahatsız

Ukrayna'nın doğusundaki Rusya'nın desteklediği ve Uluslararası olarak tanınmayan Donetsk Halk Cumhuriyeti Lideri Denis Puşilin, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada 'Yüksek teknolojiye ihtiyacımız var çünkü Bayraktar TB-2 çok tehlikeli' demişti.

Ukrayna bu SİHA'ları krizde hiç kullandı mı?

Bu SİHA'ların şu ana kadar Ukrayna krizinde kullanılıp kullanılmadığı henüz netleşmiş değil. Ancak geçen yıl Ekim ayında Ukrayna ordusu, Türk yapımı bir insansız hava aracının Rus destekli ayrılıkçılara ait bir D-30 topunu imha ettiğini gösterdiğini belirttiği bir video paylaşmıştı.

Ukrayna pistleri dezavantajlı

Ukrayna Askeri Merkezi adlı sivil toplum kuruluşunun yönetim kurulu başkanı Taras Çmut, Ukrayna’nın uygun pistlerinin olmaması nedeniyle Türk İHA’larının işletilmesiyle ilgili sorunlar yaşadığını söyledi, ilgili video YouTube'da yayınlandı.

Çmut, “Bu, kaynak ve iniş takımı direği meselesi. Örneğin (Kiev’e teslim edilen) daha hafif olan Bayraktar’larda iniş takımı direkleri ile sorun yaşadık. Kalkış ve iniş kaynağı diye bir kavram var ve her üç kalkış ve inişte direklerin değişmesi gerekiyorsa, bu pek de iyi değil" diye konuştu.

Ukraynalı uzman, mevcut Sovyet pistlerinin bu durumda uygun olmadığı için Ukrayna'nın hava kuvvetlerine ait havaalanlarındaki pistlerle ‘bir şeyler yapması’ gerektiğini sözlerine ekledi.

 ABD ne düşünüyor?

ABD'nin Washington Post gazetesi. Türkiye yapımı ileri teknoloji Bayraktar TB2'yi manşetten verdi. Ukraynalı askeri uzman "Düşman üzerinde duygusal ve gerçek bir etki unsuru" ifadelerini kullanırken, gazete Moskova'nın alarma geçtiğini yazdı.

Ukraynalı askeri uzman Serhiy Zgurets, “Bunun düşmanlıklar için tamamen farklı koşullar yarattığını düşünüyorum” dedi ve ekledi: "Düşman üzerinde duygusal ve gerçek bir etki unsuru."

ABD’nin saygın gazetelerinden Wall Street Journal ise, Ukrayna’nın Rus ordusuna karşı en büyük silahını ise açıkladı. Gazete, “Ukrayna’nın SİHA’ları Rusya’nın devasa askeri avantajının bir kısmını ortadan kaldırabilir” başlığını kullandı.

Ukrayna’nın Türk İHA ve SİHA’larını bölgedeki Rus yanlısı ayrılıkçılara karşı kullandığını ve şimdi Rusya’ya karşı daha geniş kapsamlı bir savaş için hazır olduğunun dile getirildiği analizde, Ukrayna ordusunun ilk drone saldırısı ile geçen Ekim ayında Rusya’ya ait bir obüsü imha ettiği de hatırlatıldı.

Bayraktar TB2'ler Ukrayna'ya Rusya karşısında nasıl bir avantaj sağlar?

BBC Türkçe'nin bu konudaki sorularını yanıtlayan Savunma ve Güvenlik Araştırmacısı Arda Mevlütoğlu, "Ukrayna son yıllarda artan şekilde Türkiye'nin en önemli savunma partnerlerinden biri haline geldi" yorumunu yaparken şunları ekledi:

"Bunda Türkiye'nin Batı ülkelerinden teknolojik ürünleri alamıyor olmasının da etkisi var. Ukrayna Türkiye için çok önemli bir motor tedarikçisi oldu. Baykar firmasının Akıncı savunma araçlarında Ukrayna yapımı motorlar tercih edildi. Cumhurbaşkanı RTE'nin Ukrayna ziyareti esnasında imzalanan anlaşmalardan bir tanesi de Ukrayna'da SİHA tesisi kurulmasına dair olduğu açıklandı. Türk savunma sanayi firmaları da faaliyetlerini bir hayli arttırmış durumdalar. Dolayısıyla savunma sanayinde karşılıklı ticaret hacmi bir hayli arttı."

Ukrayna krizinin çatışmaya dönüp dönmeyeceğini bilmiyoruz ama böyle bir senaryo gerçekleştiğinde Türkiye yapımı SİHA'ların Ukrayna lehine belirleyici bir rol oynayıp oynamayacağı da merak ediliyor.

Bayraktar TB-2'nin 'hem istihbarat hem de saldırı aracı' olduğuna dikkat çeken Mevlütoğlu, şu yorumu yaptı:

"Bu kabiliyeti özellikle mobil diyebileceğimiz seyyar arazide küçük gruplar halinde hareket eden militanlara silahlı gruplara karşı özellikle etkili olmasını sağlıyor. Dolayısıyla eğer çatışma Donbas'ta ki ayrılıkçılara karşı Ukrayna ordusunun operasyonlarıyla sınırlı kalır ise Bayraktar'ın çok daha fazla etkili olabileceğini varsayabiliriz. Ancak Rusya Federasyonu'nun Ukrayna'yı işgali ya da topyekûn bir savaş durumunda Rusya'nın hem sayısal hem de nitelik olarak Ukrayna'ya karşı üstünlüğünden dolayı Bayraktar'ın çok büyük bir denge bozucu ya da sahada çok büyük bir sonuç yaratacağı fark yaratıcı etkisi olması bana çok olası gelmiyor."