Avrupa'dan sonra Amerika da kalıcı yaz saati uygulamasına geçiyor... İtirazlar neler?⏰

Türkiye’de 8 Eylül 2016 tarihinden bu yana kalıcı yaz saati uygulaması var. Bu uygulamanın getirildiği tarihten beri tartışmalar bitmiyor. Sabahları karanlıkta uyanmaktan şikayet edenler ve hala adapte olamadığını söyleyenler eleştirilerini sosyal medyadan sıralıyor. Anneler çocuklarının zifiri karanlıkta okula gittiğinden yakınırken, yetkililer bu uygulama ile elektrikten ciddi anlamda tasarruf sağlandığını belirtmekte.

İstanbul Teknik Üniversitesi’nin (İTÜ) raporuna göre; bu uygulama ile toplamda 6,82 milyar kilovatsaat enerji tasarrufu yapıldı, Türkiye uygulamayla 6 yılda 6 milyar lira tasarruf etti. İTÜ’nün çalışmasında; 08:30-17:30 saatleri arasında gün ışığından daha fazla yararlanıldığı söyleniyor.

Cambridge Üniversitesi’nden Doktor Sinan Küfeoğlu ise 2012-2020 yılları arasında elektrik tüketim rakamlarını inceleyerek, yaz saati uygulamasının ölçülebilir bir tasarruf sağlamadığını söylüyor. Avrupa Parlamentosu da üye ülkelerde tek saat uygulamasına geçilmesine 5 Kasım 2021 tarihinde onay verdi. Tek saat uygulaması 192’ye karşı 410 oyla kabul edildi.

'YÖNETİM ADINA BİR POZİSYON YOK'

Amerika Birleşik Devletleri de geçen perşembe günü yaz saatini kalıcı yapan uygulamayı Senato’da onayladı, uygulama Kasım 2023’te başlayacak. Beyaz Saray konuya mesafeli. Sözcü Jen Psaki, “Şu an yönetim adına bir pozisyonum yok” yorumunda bulundu. Kamuoyu yoklamalarına göre ABD halkı yılda iki kez saatlerini ayarlamaktan memnun değil. (Yaz saati ve kış saati)

Vanderbilt Üniversitesi’nden nörolog Beth Malow geçen hafta Kongre’de uzman görüşünü bildirirken çocukların karanlıkta okula gitmelerinin sakıncalarından bahsetti. Amerika Birleşik Devletleri 1974 yılındaki petrol krizinde de enerji piyasası dalgalandığı için kalıcı yaz saati uygulamasına geçmeyi denemiş ancak deneme başarısız olmuştu.

'VÜCUT RİTMİ GÜNEŞE GÖRE AYARLANIYOR'

İnsan vücudu yıllardın kendini güneşin ritmine göre ayarladı, uyandığımızda güneşi görmeye alışığız. Uzmanlara göre uyandığında güneşi görmeyen insanlarda stres miktarı artıyor ve depresyon belirtileri yükseliyor. Vücut ritimlerinin oturma çağındaki ergenler, yetişkinlere daha çok uyumaya meyilli olurken, lise son sınıf öğrencilerinin uyku kalitesinin de azaldığı vurgulanıyor.

Yaz saati uygulaması iki dünya savaşı sırasında da ABD’de gündeme gelmişti, burada fikir günün erken saatlerinde ışıkların açılmaması böylece enerji tasarrufuna gidilmesiydi. İş dünyası da bu fikri sevdi çünkü dükkanlar hava aydınlıkken bir saat daha açık kalacak, insanlar daha fazla alışveriş yapabilecekti. Ayrıca gösteri ve spor dünyası da gündüz saatlerinde daha fazla iş yapabileceklerini fark ettiler. 1966 yılında ülkede yılın altı ayı yaz saati, altı ayı kış saati uygulanması kanunlara girdi.

Aralık 1973’te petrol krizinin etkisiyle Başkan Nixon yaz saatini 4 yıl boyunca kalıcı yapacak kararı imzaladı. İlk başta toplumun ciddi bir tepkisi olmasa da çocukların okula karanlıkta gitmesi ve Florida’da sekiz çocuğun karıştığı bir trafik kazasının meydana gelmesi ‘Yaz saati felaketi’ başlıkları ile gazetelerde yer aldı.

İNSAN PSİKOLOJİSİNİ NASIL ETKİLİYOR?

Geçen aylarda Haberglobal.com.tr’nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Nursu Çakın Memik, kalıcı yaz saati uygulamasının insan ruhuna olan etkilerini şöyle açıklamıştı:

⏰Çocuklar ve yetişkinler tam karanlık olmayan ortamda uyanmalı. Çocukların gün algıları ve günü planlama yetenekleri bozuluyor.

⏰Günün ağarması, daha motive şekilde harekete geçebilmek için uyarıcıdır.

⏰Uyanma, kalkma işlerinin bir sırayla olması, karanlığın yavaş yavaş başlaması, karanlığın tamamen olmasıyla uyuma ve bütün bunlar ritmi etkiliyor.

⏰Bu ritim bozulduğu zaman gün motivasyonunu, enerjiyi, performansı ve öğrenmeyi çok etkiliyor.

⏰Karanlıkta işten veya okuldan çıkmak, sabah karanlık kadar etkilemez çünkü karanlıkla çıkış, önemli bir işin bittiğini eve dönüşün olduğunu sembolize eder.

Danıştay 27 Eylül 2017 tarihinde kalıcı yaz saati uygulamasında yürütmeyi durdurma kararı vermişti. Gerekçeli kararda uygulamanın kanunlar ile sürekli hale getirilemeyecek olmasına vurgu yapıldı, yetki aşımı olduğu belirtildi. Yetkililer usulde yapılacak bir düzeltme ile kararın devam edeceğini belirtmişlerdi.

Kaynaklar: Time, Atlantic, Reuters, Haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel