5 soru 5 cevap: Rusya dört bölgeyi ilhak etti... Şimdi ne olacak?

CİHAT ASLAN - METİN AKTAŞOĞLU / Dünya, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda geride kalan altı aylık sürecin en kritik dönüm noktalarından birine 30 Eylül'de tanıklık etti. Rusya, Ukrayna sınırlarındaki dört bölge olan Zaporijya, Herson, Donetsk ve Luhansk'ta önce tartışmalı referandumlar düzenledi daha sonra da bu referandumların sonuçlarından yola çıkarak söz konusu bölgeleri ilhak ettiğini açıkladı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Halk kararını verdi, tercihini yaptı” derken “Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya sakinleri sonsuza dek vatandaşlarımız olacak. Topraklarımızı tüm imkanlarımızla savunacağız” diye konuştu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise Ukrayna'nın buna çok sert bir karşılık vereceğini dile getirdi.

Bu karar elbette akıllarda yanıt arayan pek çok soru oluşmasına neden oldu. Neden şimdi? Rusya ne amaçlıyor? Bundan sonra savaş nereye gidecek?..

TEPKİLER NASIL OLDU?

Batı bloğu ilhak kararını sert açıklamalarla eleştirirken ABD, Birleşik Krallık, AB ve İsrail tepki gösterirken yeni yaptırımların gelebileceği yönünde açıklamalar da özellikle ABD ve Birleşik Krallık cephesinde net bir şekilde dile getirildi. Öte yandan Putin, ilhak sonrası Ukrayna'ya müzakere çağrısı da yaptı. Zelenski ise “Putin, Rusya Devlet Başkanı olmaya devam ettikçe, asla iki ülke arasında barış görüşmeleri olmayacak” dedi.

UKRAYNA NE YAPACAK?

Rusya'dan karar çıkar çıkmaz harekete geçen Ukrayna, hızlandırılmış NATO üyeliği için başvuruda bulundu. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Ukrayna'nın üyeliğine sadece 30 NATO üyesinin karar verebileceğini ve üyelik için 30'da 30 kabul oyu gerektiğini söyledi. Ukrayna cephesi aynı zamanda bu ilhakların hiçbirini kabul etmeyeceklerinin altını çiziyor. Rusya da müzakere çağrısı yapsa da ilhak edilen toprakları masaya getirmeyeceğini vurguluyor.

RUSYA NE AMAÇLIYOR?

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve Rusya Uzmanı Prof. Dr. Kamer Kasım, “Rusya, 24 Şubat 2022'de Kiev ve çevresine başlattığı harekatta başarısız oldu ve harekatı doğuya kaydırmaya başladı. Bu dört bölgenin ilhakı ile içeriye 'Biz bu bölgeleri kontrol ettik' diyor” şeklinde konuşurken “Rusya, harekatta amaçladığı, Kiev'deki iktidar değişikliğini başaramayınca en baştaki hedefine yöneldi” ifadelerini kullanıyor.

Avrasya Demokrasi Girişimi direktörü Peter Zalmayev ise “Putin, halkına bu savaşın bir amacı olduğunu göstermesi gerekiyordu” diyor ve dört bölgenin 'Rusya Anavatanı'na' dahil edilmesiyle savaşa yönelik desteğin yeniden alevlenmesinin umulduğunu aktarıyor. Aynı zamanda Rus yetkililer, söz konusu dört bölgenin Moskova'nın nükleer şemsiyesi altına gireceğini de ifade ediyor.

ORTAYA ÇIKAN DURUM SAVAŞIN GİDİŞATINI NASIL ETKİLER?

Aslında en önemli soru bu. Referandumun uluslararası alanda tanınmasının mümkün olmadığını dile getiren Prof. Kasım, “Gerek Ukrayna gerekse Rusya'nın savaşı sürdürme konusunda iradeleri de var kaynakları da... Ekonomik anlamda iki ülke de savaşı sürdürebilir” diyor ve devam ediyor:

“Ama bu, yıpratma savaşına döndüğü noktada iki taraf için de uzun vadede müthiş zararlı. Rusya dört bölgeyi aldı, Putin, 'Görüşmeye hazırız' dedi ve Ukrayna'nın da ilhakları kabul etmesini istiyor. Ukrayna bunu neden kabul etsin? Hiçbir zaman kabul etmeyecekleri bir ilhak söz konusu.”

Ekim ayından sonra bölgede havanın ciddi derecede soğuyacağına da dikkat çeken Prof. Kasım, “Hem savaşı yürüten askerler, hem de savaş alanındaki siviller nedeniyle kış şartlarında biraz durulabilir” diyor.

KAĞIT ÜZERİNDE AZAK DENİZİ'NİN ÇEVRELENMESİYLE RUSYA ORİJİNAL PLANINA ULAŞTI DİYEBİLİR MİYİZ?

Rusya dört bölgenin ilhakı ile Azak Denizi'ni kağıt üzerinde çevrelemiş oldu. Bu, uzmanlar tarafından Rusya'nın Şubat 2022'deki orijinal hedeflerinden biri olarak gösterilmekteydi. Prof. Kasım da buna vurgu yaparken “Şubat ayındaki harekattan önceki genel beklenti, Rusya'nın Ukrayna'nın doğusu ile sınırlı bir harekat yapacağıydı” diyor.

Rusya'nın Azak Denizi'ni çevrelemesinden ziyade Ukrayna'nın Karadeniz'le olan bağlantısını koparmayı başarmak isteyeceğini ifade eden Prof. Kasım, “Ukrayna Odesa'da kaldığı sürece deniz gücü, mevcut varlığını korumuş olacak. Öte yandan sadece Rusya'nın harekat planlarından bahsediliyor. Ancak Ukrayna'nın da son 1.5-2 aydır yaptığı karşı saldırıları göz ardı etmemek lazım” diye konuşuyor.

Kaynak: Web Özel