Türk hekimler başardı, Alzheimer önceden bilinecek

Türkiye’de halihazırda kayıtlı 1 milyon demanslının, 700 bini Alzheimer hastası bulunuyor. 2050’de Alzheimer hasta sayısının 4 milyonu bulacağı tahmin ediliyor. Yaşanan büyük halk sorununa karşı Alzheimer'ın teşhisinde çığır açacak bir gelişme ise Ankara'da yaşandı. Türkiye’de ilk kez Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde uygulamaya alınan "amiloid PET" görüntülemesi sayesinde Alzheimer, belirtileri ortaya çıkmadan erken evrede tespit edilecek. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Lütfiye Özlem Atay ve ekibinin Alzheimer hastalığının erken tanısına ilişkin 2018'den bu yana yürüttüğü bilimsel çalışmalar sonuç verirken, 'haberglobal.com.tr'ye konuşan bilim insanı Prof. Dr. Atay, tıpta çığır açacak yeniliğin detaylarını anlattı.

KADINLARIN RİSKİ DAHA FAZLA

-Alzheimer'ın altında yatan temel nedenler nelerdir?

Prof. Dr. Atay: "Alzheimer, bir demans tipidir ve kişinin bütün yeteneklerinin birer birer azalarak yok olmasıyla birlikte ölüme götüren bir hastalık türüdür. Hastalıkta genetik faktörler önemlidir. Ancak çoğu hastada, özellikle geç dönemde ortaya çıkan hastalıkta diyabet, hipertansiyon, obezite gibi vasküler risk faktörleri, çevresel faktörler, kişinin hayat biçimi gibi birçok nedenin birlikte oluşturduğu karmaşık bir yapı söz konusudur."

-Hastalık sadece yaşı ilerlemiş kişilerde mi ortaya çıkıyor?

Prof. Dr. Atay: "40'lı yaşlarda semptomların görüldüğü hastalarımız da oluyor. Ancak çoğu hastada 15-20 yıl süren sinsi, belirti vermeyen bir dönem oluyor. Yıllar içerisinde hastada unutkanlık gelişiyor, bilişsel fonksiyonlar zamanla azalarak hastalık ilerliyor ve belirtilerin başlamasından sonra hastalığın son aşamasına ulaşması da yaklaşık bir 10 seneyi alıyor. Maalesef 65 yaş üzeri her 10 kişiden biri Alzheimer hastası. Yaş dilimi 75 olduğunda bu oran yüzde 15 olurken, 80 yaş ve üzerindeki kişilerin yüzde 30'dan fazlası Alzheimer'a yakalanıyor. Kadınlar ise erkeklere oranla bu hastalığa yakalanmak bakımından daha riskli. Hastalık, 60 yaş ve üzerindeki 6 kadından birinde görülürken, erkeklerde ise bu oran 11'de bir olarak saptanıyor."

"SAYISAL VERİ OLARAK GÖRÜYORUZ"

-Hastalığa yakalanmamak için bireysel olarak yapmamız gerekenler var mı?

Prof. Dr. Atay: "Eğitim düzeyinin yüksek olması bilişsel fonksiyonların korunmasında önemli rol oynuyor. Sigara, raf ömrü uzun olan katkı maddesi içeren gıdalar, obezite bu hastalığı tetikleyebilen risk faktörleri arasında. Hastalıktan korunmak için önce bireysel, sonra toplumsal farkındalık çok önemli. Alzheimer hastası olan kişilerin yalnız kalmaması, yeni şeyler öğrenmeye teşvik edilmesi ve sosyalleşmesi çok önemli. Bunun için sosyal gruplara dahil olmalarını ve aktiviteler yapmalarını öneriyoruz."

-Peki "amiloid PET" görüntülemesi nedir ve hastalığın tedavisine yönelik ne gibi katkılar sunulmuş olacak?

Prof. Dr. Atay:  "Alzheimer'da hastanın görünürde hiçbir şikayeti yokken beyninde istenmeyen 'amiloid' proteinleri birikmeye başlıyor. Bunlar yavaşça beyin hücrelerinin ölümüne sebep oluyor. Hastalığın ciddi semptomları da bu süreçten çok sonra ortaya çıkıyor. Yeni görüntüleme yönteminde hastalarımıza damardan 'amiloid' proteinine bağlanan radyoaktif bir belirteç veriyoruz ve beyindeki 'amiloid' yüküne bakıyoruz. Görsel değerlendirmenin yanında ekibimizin gerçekleştirdiği özel bir program sayesinde amiloid yükünün sayısal değerini de ölçüyoruz. Bu ölçüm sistemi de ülkemizde bir ilk ve yakın zamanda bunun için patent başvurusunu yapmayı planlıyoruz. Amiloid PET sayesinde 10-15 yıl önceden erken dönemde Alzheimer hastalığı olup olmadığını belirliyoruz. Ölçüm sistemi sayesinde bunu sayısal olarak da ispatlıyoruz. Bu sayede hastalarımıza çok erken dönemde doğru tanı koyarak, doğru tedaviye yönlendirilmelerini sağlıyoruz."

Kaynak: Web Özel