Gizli yazışmalar ortaya çıktı, Vatan fedaileri "NUH" ve "İSA" bey

Milli Mücadelenin başlangıcında Mustafa Kemal Paşa ile Çanakkale Mevki Müstahkem Kumandanı Miralay Şevket Galatalı arasındaki gizli yazışmalar gün yüzüne çıktı. Genelkurmay ATASE arşivlerinden çıkartılan yeni arşivlerde, TBMM'nin açılma sürecinde iki liderin stratejik askeri ve siyasi planlar üzerinde görüş alışverişinde bulunduğunu gözler önüne sererken, arşiv belgelerinde Anadolu'daki direniş hareketinin örgütlenmesi ve düşman kuvvetlerine karşı alınacak önlemler konusunda detaylı bilgiler de yer alıyor. 10 Ağustos 1919 tarihli bir arşiv kaydına göre İngilizlerin Mustafa Kemal Paşa ve Rauf Bey için yakalama kararı verdiği, Mustafa Kemal Paşa’ya suikast için Ankara’ya elemanlar gönderdiği de yer alıyor.

ANADOLU DİRENİŞİ 

Milli Mücadele dönemindeki kritik kararların nasıl alındığına dair yeni bilgiler sunan belgeler, Ufuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Aslıhan Kılınç tarafından gün yüzüne çıkartılırken, arşiv belgeleri, Mondros Mütarekesi sonrası Anadolu’nun işgaline karşı direnişin örgütlenmesi, mebus adaylarının belirlenmesi ve İstanbul Hükümeti ile dengelerin korunması gibi kritik konuları da kapsıyor.

KOD ADI "NUH"

Gizli istihbarat birimi Karakol Cemiyeti'nin kurucuları arasında bulunan Miralay Şevket Galatalı'nın, işgal güçlerine karşı direnişi örgütlemek amacıyla “İsa” kod adıyla, Mustafa Kemal Paşa’nın ise “Nuh” kod adıyla yazışmalar yaptığı belgelerden yansırken, ikili arasındaki yazışmalar, istihbarat paylaşımı gibi konularda yoğunlaşıyor.

DENGE POLİTİKASI

Arşiv belgelerinde özellikle eski İttihatçıların aday gösterilmesi ve İstanbul Hükümeti’nin bu duruma karşı çıkmasına ilişkin yazışmalar da önemli bir kısmı oluşturuyor. Belgelerde, Şevket Bey’in İngiliz istihbaratına karşı verdiği mücadele ve Mustafa Kemal Paşa’nın hayatını kurtarmaya yönelik çabaları da dikkat çekiyor. ATASE arşivlerindeki dokümanlarda, Miralay Şevket Bey'in işgal sürecinde İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyeti arasında dengeyi korumaya çalıştığı, Mustafa Kemal Paşa’ya stratejik tavsiyelerde bulunduğu da yansıyor.

YUSUF AKÇURA'NIN ROLÜ

Arşivlerden ilk kez gün yüzüne çıkartılan belgelerde Millî Mücadele’nin önemli isimlerinden Yusuf Akçura ve Celal Nuri İleri’nin adaylık süreçlerine dair bilgiler bulunurken, Yusuf Akçura'nın, Milli Türk Fırkası adına aday gösterildiği, Celal Nuri İleri’nin ise İngilizlere karşı tutumu nedeniyle İstanbul'dan mebus seçilemediği belirtiliyor.

RAUF BEY SEÇİLMELİ

Miralay Şevket Galatalı imzası ile 11 Kasım 1919 tarihinde Mustafa Kemal Paşa'ya gönderilen gizli telgrafta ise şu ifadeler yer alıyor: "Cafer Fevzi Bey'in Gümüşhane'den aday olması kötü bir etki yaratıyor. Adnan Bey'in belki İstanbul'dan kazanmamız, onun ve Rauf Ahmed Bey'in mutlaka milletvekili olması güvenlik açısından önemli olduğundan, bunun bir çaresinin bulunması gerekiyor. Eskişehir'den eski Maliye Nazırı Abdurrahman Efendi'nin Tatar Muhacirleri tarafından milletvekili yapılacağı söyleniyor. Onun ve benzerlerinin yerine Yusuf Akçura ve Rauf Ahmed Bey'in milletvekili olması daha uygun olacaktır. Aynı şekilde Kütahya'dan üç milletvekili için elli aday varmış, buradan da Ferid Bey'in kazanmasının sağlanması gerekiyor. Reşad Hikmet Bey'in kanserden kurtulamayacağı anlaşılıyor"

SEÇİMLERİ KONUŞTULAR

Ufuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Aslıhan Kılınç ise ortaya çıkan bilgileri şu sözlerle yorumluyor: "Elimizdeki belgeler arasında dikkat çeken önemli bir husus, bazı şifrelerde hem Mustafa Kemal Paşa hem de Karakol Cemiyeti’ne özel bilgilerin yer almasıdır. Şifrelerde, Mustafa Kemal Paşa ve Miralay Şevket Bey’in hem seçimlerde aday gösterilecek isimler üzerine konuştukları hem de Karakol Cemiyeti kurucularından Kara Vasıf Bey hakkında bilgi alışverişinde bulundukları görülmektedir." 

Kaynak: Web Özel