Böyle su israfı görülmedi! Yerin altını üstüne getirdiler!
Kuraklığın pençesindeki Konya Havzası'nda, yer altı ve yer üstü su kaynakları yok olmak üzere. Bilinçsiz tarım ve yanlış sulama nedeniyle çölleşme riski kapıyı çalarken, bereketli topraklar için gereken milyarlarca metreküp suyun nasıl temin edileceği merak konusu.
Türkiye'nin tahıl ambarı kabul edilen Konya Havzası yıllardır süregelen yanlış tarım uygulamaları, vahşi sulama ve iklim değişikliğine bağlı kuraklık nedeniyle adeta "çölleşme tehlikesi" altında. Türkiye’nin kullanılabilir yer üstü su kaynağının yüzde 2’si, yer altı su kaynağının da yüzde 17’si Konya Kapalı Havzası’nda bulunsa da, ülke genelinde kullanılan yer altı su miktarının yüzde 40’ı 'Konya Kapalı Havzası’ndan çekiliyor. Bu durum beraberinde krater şeklindeki obruk sorununa yol açıyor. Öyle ki, havzada oluşan obruk sayısı 2 bin 500’ü geçerken, onca uyarıya rağmen kuzey ve orta kesimlerinden 250 ila 300 metreden yer altı suyu çekilmeye devam ediyor. Konya Ovası’nda vahşi su tüketimi ve israfının boyutu ise Konya Ovası Projesi Eylem Planı (KOP) 2021-2023 verilerinden yansıyor.
GÖRÜLMEMİŞ İSRAF
KOP'tan yansıyan veri ve açıklamalara göre bölgede şimdiye kadar yaklaşık 863 bin hektar alan sulamaya açılırken, basınçlı modern sulama şebekesi sadece 134 bin 209 hektarlık kısmında kullanılıyor. Ortaya çıkan tabloyu değerlendiren Eski DSİ Yöneticilerinden Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız ise "Konya Kapalı Havzası’nda çekilen suyun yaklaşık yüzde 60’ının şebeke yetersizliği nedeniyle kullanılamıyor. Konya ovalarında ne yazık ki yılda 400 milyon metreküp su israf oluyor. Bu oran Mavi Tünel sisteminden gelecek su miktarıyla aynı. Bölgedeki su kıtlığı düşünüldüğünde söz konusu alanların acilen rehabilite edilmesi gerekiyor" dedi.
414 MİLYON METREKÜP
Havzanın gün geçtikçe çölleştiğine de dikkat çeken Yıldız, şu uyarıları sıraladı: "Bölge yağış miktarı bakımından da ülkenin en az yağış alan havzası. Su kaynakları yok olmak üzere. İhtiyacı karşılamaya yönelik hayata geçirilmesi planlanan Mavi Tünel projesinden yılda toplam 414 milyon metreküp suyun aktarılması düşünülüyor. Bu miktarın 100 milyon metreküplük kısmı Konya'ya içme suyu olarak verilecek, geri kalanı ile 65 bin hektar tarım alanı sulanacak."
ACİL ÖNLEM!
"Havzada 3 milyon hektar tarım arazisi bulunuyor. Arazilerin tamamının sulanabilmesi için yıllık 15 milyar metreküp suya ihtiyaç var. Hali hazırda kullanılabilir yeraltı ve yerüstü su kaynağı toplamı ise sadece 4 milyar 360 milyon milyar metreküp. Havzada bulunan 439 adet yer altı sulama kooperatifine ait sulama sahası toplam 212 bin 842 hektar. 4 bin 750 adet ruhsatlı kooperatif kuyusu ile sulanmaya çalışılan sahanın büyük kısmı klasik sistem olması nedeniyle büyük oranda su kaybı yaşanıyor. Kooperatif sahalarının kapalı sisteme dönüştürülmesi gerekiyor. Aksi halde Konya ovaları ve havza çöle dönecek."
KISITLI OLMALI
Öte yandan çölleşme riski bulunan bölgeye yönelik Karapınar Ziraat Odası Genel Sekreteri Nuri Özdil ise Karapınar’da toplam 1 milyon 300 bin dekar tarım arazisi bulunduğuna dikkat çekiyor. Özdil, bir milyon dekarda sulu, 300 bin dekarlık alanda ise kuru yani yağışa bağlı üretim yapıldığının altını çiziyor.
Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mithat Direk de kuraklığın kırmızı alarm verdiğini söyleyen uzmanlardan: "Yıllardır uyarılarımız dikkate alınmıyor. Konya ve Karapınar başta olmak üzere suyu nasıl verimli kullanacağımızı, kısıtlı sulama yöntemleriyle nasıl yüksek verim alabileceğimizi bilim dünyası ile ele alıp yeni projeler hayata geçirmemiz gerekir."
Kaynak: Web Özel