Onlar çamaşırlarını evde yıkamıyor... 'Bu işi yapan herkes geçimini sağlıyor...'
Şehrin sakinleri çok farkında olmasa da İstanbul, yıllardır çamaşırhanelere ev sahipliği yapıyor. Turistlerin, yabancı çalışanların ve öğrencilerin artmasıyla bir ihtiyaç haline gelen çamaşırhanelerin sayısı her geçen gün artıyor.
Çamaşırhaneler, İstanbul'un varlığı az bilinen işletmelerinden... Batılı ülkelerde özellikle büyük şehirlerde yaygın olarak görülen çamaşırhaneler, Türkiye'de de turizmin gelişmesiyle yaygınlaşıyor. Genellikle otel müşterilerinin, turistlerin ve İstanbul'da yaşayan yabancıların çamaşırlarını yıkayan bu dükkanlar, zaman zaman İstanbul'un yerlilerine de hizmet veriyor.
Bu dükkanların daha çok Fatih, Beyoğlu, Beşiktaş ve Kadıköy gibi İstanbul'un merkezi ve turistik ilçelerinde kümelendikleri görülüyor. Bazıları parça başına ücret alırken bazılarına kilogram başına ödeme yapılıyor. Bazı çamaşırhaneler ise otomattan alınan jeton ile kendi çamaşırınızı kendiniz yıkadığınız bir sistemle çalışıyor.
Fatih'teki Küçük Ayasofya semtinde bulunan Pop Up adlı çamaşırhanenin sahibi Burhanettin Bey, 1989'dan beri bu işi yaptıklarını söylüyor ve bu işe ilk başladıkları zamanlar, bölgedeki tek çamaşırhane olduklarını ifade ediyor.
Müşterilerinin neredeyse tamamının yabancı olduğunu ifade eden Burhanettin Bey şunları söylüyor:
"Başka çamaşırhane olmadığı için de işimiz çoktu. O zamanlar daha az turist geliyordu ama yine de çok çalışıyorduk. Sonra zamanla bu işler çoğaldı. Dolayısıyla pasta küçüldü. O zamanlar fiyatlar çok ucuzdu. Örneğin geçmişte 2 dolara yapılıyor ise bugün 10 dolara, 20 dolara yapılıyor ve bu işi yapan herkes bir şekilde geçimini sağlayabiliyor."
'PANDEMİ OLMASAYDI BİZ DE OTOMATİK SİSTEME GEÇMİŞTİK'
Avrupalı turistin çok azaldığını söyleyen Burhanettin Bey, "Pandeminin etkisiyle bu sene hafiften arttı ama genelde müşterilerimiz Arap turistler" diyor. Eskiden turistlerin çocuklu gelmediklerini şimdi ise çocuklarıyla geldiklerini ve onların çamaşırlarını da yıkamak istediklerini söylüyor. Dükkanın çalışanlarından biri ise Avrupalı turistlerin çamaşırhanelere çok daha alışkın olduğu tespitini yapıyor.
Eleman sıkıntısı çektiklerini de belirten Burhanettin Bey, "Pandemi olmasaydı çağın gereği biz de otomatik çalışma sisteme geçmiştik. Yurt dışında yaşadım; orada çamaşırhaneler hep otomatik" diyor. Bu çamaşırhane 1 kilo için 2 saat yıkama, kurulama ve ütü bedeli olarak 260 TL talep ediyor.
'BAZEN MÜŞTERİLER KENDİ YIKAMAK İSTİYOR
Kumkapı'daki Why Not adlı çamaşırhanenin yetkilisi ise 10 senedir bu işi yapmakta olduğunu söylüyor. Yerli müşterilerinin de olduğunu ancak genelde turistlerin geldiğini ifade ederek "Burası turistik bir şehir" diyen dükkan sahibi şöyle devam ediyor:
"Bazen elbiseler karışıyor; örneğin bir çorap teki kayboluyor. Eğer çamaşırı eksikse biz ona eksik çamaşırının parasını takdim ediyoruz. Müşteri daima haklıdır."
Burada yıkama kilogram başına 40 TL olarak fiyatlanmış. Dükkan sahibi kurulama ve ütü fiyatlarının çamaşırın tipine göre değiştiğini söylüyor.
Beyoğlu, Firuzağa'da ziyaret ettiğimiz bir başka çamaşırhane ise İstanbul'da başka şubeleri de bulunan yabancı bir firma. Çok yoğun çalıştıklarını söyleyen şube yetkilisi, kuru temizleme hizmeti de verdiklerini ve müşterilerinin ekseriyetle otellerde kalanlar ya da turistler olduğunu söylüyor.
Yetkili, "Bazı turistler gelip çamaşırlarını kendileri yıkamak istiyorlar. Yurt dışında böyle bir sistem var ama biz bunun mümkün olmadığını söylüyoruz" diyor. Bu işletmede yıkama için parça başına 15 lira alınırken bir torba çamaşır ise 155 TL'ye yıkanıyor.
BU ÇAMAŞIRHANEYE BAKAN KİMSE YOK!
Fatih, Şehremini'deki çamaşırhanede ise çalışan herhangi bir görevli yok. İsminin Ahmet olduğunu söyleyen bir müşteri, çamaşırhaneye kimsenin bakmadığını, müşterilerin otomattan alınan jeton ile çalışan çamaşır makineleri ile çamaşırlarını yıkadıklarını söylüyor. Burada diğer çamaşırhanelerden farklı olarak, müşteriler kendi deterjanlarını kendileri getirmek zorunda.
İşçi olduğunu söyleyen Ahmet, bekar evinde kaldığını ve çamaşırlarını bu şekilde yıkadığını belirtiyor. Ahmet genelde müşterilerin yabancı olduğunu da ifade ediyor.
Jetonun 5 lira olduğu müessesede, çamaşır makinelerinin boyutuna göre yarım saat yıkama için 5, 8 veya 12 jeton atılması gerekiyor. Dükkanda kurutma makinesi de bulunurken 25 dakikalık kurutma işlemi için de 5 jeton kullanılıyor.
Kaynak: Web Özel