Koca bir mavi bilinmezlik: Uranüs!

Evren hakkında öğrendiğimiz her yeni bilgi ile bu kainatta ne kadar küçük bir yer kapladığımızın farkına varıyoruz. Güneş sisteminde Dünya’ya yakın olan hiçbir gezegene henüz ayak basmadık ancak Mars’a ciddi şekilde göz kırpıyoruz.

NASA kuruluşundan bu yana her on yılda bir ABD Ulusal Bilim, Mühendislik ve Tıp Akademisi’nden bir grup bilim insanına gezegenimizin bulunduğu güneş sistemi hakkında neyi merak ettiklerini sorar. NASA buradan aldığı çıktılar ile ABD’nin uzay araştırmalarındaki öncelikleri belirliyor. Yani kendi camiaları için ciddi önemli bir anket olduğunu düşünebilirsiniz.

Önceki gün sonuçları gelen ankette bilim insanlarının NASA’dan Dünya’ya en uzak yedinci gezegen olan Uranüs’ü araştırmalarını istediği ortaya çıktı. Bugüne kadar Uranüs’e Voyager 2 isimli uzay aracı yakından bakmıştı. 1986’da gerçekleşen bu olay hem çok kısa idi hem de 1970’li yılların teknolojisi kullanılıyordu. Voyager 2’nin Güneş Sistemi’nde attığı turda Uranüs sadece bir durak olarak düşünülmüştü.

FAZLA BİR ŞEY BİLİNMİYOR

Bugün yer yüzündeki en iyi teleskopla bile Uranüs hakkında Dünya’dan bakarak bilgi toplamak çok zor. Bilim insanları Uranüs hakkında fazla bir şey bilmiyor. Tahminlere göre; Neptün gibi onun da yüzey bileşenleri buz, gaz ve kayadan oluşuyor. (Uranüs'ün de Jüpiter gibi katı bir yüzeyi yoktur. Gezegenin yüzeyi gazlarla kaplıdır. Buz gazları olması yüzünden "buz devi" olarak adlandırılır.). Çekirdeğinin de buzul bir örtü ile kaplı olduğu tahmin ediliyor. 

Dünya gibi güneş ışınlarına maruz kalan Uranüs kendi etrafında 97,7 derece (Dünya'nın 23,4) eksen eğikliği ile dönüyor. Bu durum yüzünden yazları sürekli olarak gündüz iken, kışlar da sürekli gece olarak yaşanıyor. 

Uranüs’ün uyduları hakkında da pek bir bilgi yok. Voyager daha önceki yolculuğunda son derece flu bir mavi gezegen fotoğrafından fazla bir veriyi dünyaya gönderememişti. Fakat son yıllarda uzay teleskopları vasıtası ile atmosferinde bulutlar olduğu anlaşıldı.

Eğer NASA akademinin anketi sonucu Uranüs hakkında çalışmaya karar verirse ilk iş atmosferi tanımaya çalışacak. Bilim insanları yıllar içerisinde Dünya ve Mars gibi toprak özellikleri olan gezegenler hakkında pek çok bilgi sahibi oldu. Satürn ve Jüpiter gibi devasa gaz toplarının da bileşenlerine hakimiz. Ancak yüzeyi buzdan yapılmış bir gezegen hakkında insanoğlunun pek de bir bilgisi yok.

GÜNEŞE DAHA YAKIN AMA DAHA SOĞUK

Güneş sisteminin dışındaki gezegenlerin önemli bir kısmının yüzeyinin Uranüs gibi olduğu tahmin edilirken, hakkında oldukça fazla bilgi sahibi olduğumuz Satürn ve Jüpiter gibi gaz bulutlarına Güneş Sistemi dışında pek rastlanmıyor. NASA araştırmacısı Neptün’ün de yüzey olarak Uranüs’e çok benzediğini aktarıyor.

Uranüs Güneş’e daha yakın olmasına rağmen Neptün’den daha soğuk. Eğer NASA Uranüs hakkında gerçekten yoğunlaşmaya karar verirse en erken 2031 yılında programın başlayacağı, 2040’larda ise uzay aracının Uranüs’e ineceği hesaplanıyor.

Astronom Heidi Hammel Uranüs’ün çevresinde uçtuğu sırada Voyager projesinde çalışıyordu. Bilim insanı “Uranüs’e ulaşıldığında bilim insanları hayal bile edemeyecekleri şeyler görecekler” diyor.

İtalya ve ABD’den bilim insanları Neptün ve Uranüs’ün buzlu yapısından dolayı içinde su olduğunu ifade eden bir bilimsel çalışmaya imza attı. İtalya Trieste’den Gelişmiş Çalışmalar için Uluslararası Enstitü (SISSA) ve Los Angeles’taki California Üniversitesi’nin ortak çalışmasına göre Uranüs’ün çekirdeğinin donmuş olabileceği bile düşünülüyor. SISSA’dan yapılan açıklamada, “Hidrojen ve oksijen, helyumla birlikte evrendeki en yaygın element. Suyun gezegen gövdesini oluşturduğunu tahmin etmek kolay” ifadesi kullanıldı.

Bilim insanları Uranüs’ün atmosferi geçildikten sonra yapılan çalışmalarda suya rastlayabileceklerini düşünüyor. Eğer Uranüs’te yapılacak incemeler sonucu suya rastlanırsa bu Güneş Sistemi dışındaki gezegenlerde de yaşama dair izler olabileceği anlamına gelebilir.

Kaynaklar: The Atlantic, Earthsky, Space.com

Kaynak: Web Özel