İşe mi başladınız? İşte paranızla yapmanız gerekenler!
İş hayatına yeni atılan insanların kafalarındaki en önemli ve muhtemelen en heyecan verici sorulardan biri de "Maaşımla ne yapacağım?" sorusu... Hayaller, istekler, yenecek yemekler kadar borçlar, tasarruflar ve uzun vadeli planlar da akıllarda yer tutuyor. İşte bu noktada çok kritik 5 tavsiye...
“Durmaksızın dans ediyorum çünkü, nihayet, üniversiteden mezun olduktan 15 ay sonra gerçek anlamda bir iş bulabildim.” Sonunda tam zamanlı bir iş bulabilmiş ve bir muhasebe firmasında denetçi olarak işe başlamıştı. Tüm bu sevinç gösterilerinin ardında ise aklının ucunda kritik bir soru yer almaktaydı:
“Kazandığım parayla ne yapacağım?”
Bu noktadaki tavsiyelerin pek çoğu teorik kalan tavsiyeler. Pratikte yaşanacaklar neredeyse her zaman çok daha zorlu olacaktır. Fakat yine de aşağıda sıralayacağımız ve detaylandıracağımız beş kritik öneri yol gösterici olabilir...
BİRİKİM YAPMAYI DERHAL OTOMATİKLEŞTİRİN
Artık kıyafet ve konser için para biriktirmiyorsunuz. Daha büyük bir lige adım atmış oldunuz! Ev arkadaşınız bir anda evden ayrılıp tüm kirayı size yıkabilir, elektronik eşyalarınız ya da varsa arabanız bozulabilir. Bir noktada ev sahibi olmayı düşünebilirsiniz. Belki de kendi işinizi kurarsınız.
Haliyle tüm ihtimallere giden ilk adım her ay maaşınızın belli bir yüzdesini tasarrufa ayırmak. Evet, her ay! Buna yeni başlıyorsanız miktardan ziyade bunu bir alışkanlık haline getirmek önemli.
Örneğin doktorasını davranışsal finans üzerine yapan ve “Finansçı Olmayanlar İçin Finans” ve “Eyvah Param Var!” adlı kitapların yazarı olan Dr. Hakan Özerol, katıldığı bir YouTube programında şu tavsiyeyi veriyordu:
“Harcadıktan sonra kalan kısmı biriktirmiyoruz. Önce tasarruf edip kalan bölümü harcıyoruz. Öbür türlü harcadıktan sonra bir kısmı kalmaz zaten! Geleni harcarsın; herkesin hayatı böyle...”
Maaşınızın yüzde 3-5 oranında bir bölümünü tasarrufa ayırmakla başlayabilirsiniz. Şimdi bu alışkanlığı geliştirmek, ileride maaşınız arttığında, terfi aldığınızda da bunu sürdürmenize yarayacak.
FARKLI HESAPLAR OLUŞTURUN
Bu tasarruf hedeflerinizi bölümlere ayırmanıza neden olacak. Ayrıca, ihtiyacınız olmayan bir şey için, hedefi belirlenmiş bir hesaba elinizi daldırmanızı da engelleyecek. En azından bunu zorlaştıracak.
Hatta günlük harcamalarınızı yaptığınız kartınızı yanınıza alıp diğer kartları zaman zaman evde bırakmayı da deneyebilirsiniz. Başlangıç olarak tasarruf hesabınızı ayrı tutmayı deneyebilirsiniz.
Bununla birlikte farklı bankalarla çalışmasanız da farklı vadesiz ya da vadeli hesaplar açıp örneğin acil durumlar için kendinize bir fon yaratın. Ve ne olursa olsun söz konusu fonu kullanarak ödeme yapmamaya çalışın.
BES KULLANMAYA ÇALIŞIN
Bireysel Emeklilik Sistemi, yeni bir işe başladığınızda kurumunuzun büyüklüğüne girişin zorunlu olduğu bir sistem. Bu sistemde kalarak hem otomatik olarak tasaruf edebilir hem de birikimlerinizle BES fonlarına farklı risk gruplarında yatırımlar yapabilirsiniz.
BORÇLARINIZA AGRESİF BİR ŞEKİLDE SALDIRIN
Üniversiteden borçla mezun olduysanız, kredi kartı ya da kredi borcunuz varsa onlardan mümkün olduğu kadar hızlı kurtulmak önemli. Bu noktada tasarruftan kısarak bile sizi zorlayabilecek borçlarınızı azaltma yoluna gidebilirsiniz.
Buna dair verilebilecek örnek kredi kartlarında “asgari ödeme” miktarından her zaman fazlasını ödemek. Borç aktarımı, yapılandırma gibi seçenekleri de mümkün olduğunca göz önünde bulundurmak faydalı olacaktır. Yüklü ödemeler alabiliyorsanız ara ödemeleri de mutlaka düşünmelisiniz.
Hukuki danışmanlık hizmeti veren Tayne Law Group'un kurucusu Leslie Tayne, “Borcu agresif bir şekilde ödemenin temel avantajı, haliyle borcu daha hızlı ödemeniz ve uzun vadede fazladan faiz ödemekten kaçınmış olmanız” diye konuşuyor.
İHTİYACINIZ OLMAYANI ALMAYIN
Araba bir süredir yatırım aracı olarak görülüyor lakin bu hedefle bir satın alma yapmayacaksanız mevcut arabanıza bir dönüp bakın. Ya da telefonunuza... Gerçekten bir üst modele geçmeniz gerekiyor mu?
ABD'li milyarder Warren Buffet'ın biraz mübalağa da katarak ortaya koyduğu kaidede dediği gibi:
“Eğer ihtiyacınız olmayan şeyler satın alırsanız, çok geçmeden ihtiyacınız olan şeyleri satmak zorunda kalırsınız.”
Veya pandeminin de gösterdiği gibi iş kıyafetleriniz sizi ya da başarınızı tanımlamıyor. Yaşam giderleri artmış olabilir ancak finansal bağımsızlığınıza ulaşmak ve bağımsızlığınızı korumak için bu dönemde tasarrufunuza ve birikimlerinize ekstra dikkat etmek faydalı olacaktır.
*The Washington Post (Congrats on your first job! Here’s what to do with your money), Credit Carma (Is Paying Down Debt Aggressively Worth It?), FluTV (Olmaz Öyle Saçma Ekonomi)
Kaynak: Web Özel