Her zaman biz mi haklıyız?

Eleştiri pek çoğumuz için rahatsız edici bir durum, hatta bazıları için yıkıcı bile olabiliyor. Ve görünen o ki, eleştiriyi olgunlukla karşılamak evrensel çapta bir sorun. Kendimiz hakkında iyi şeyler duymak da insani bir ihtiyaç. İşte bu nedenle olumsuz eleştiriyi göğüsleyebilmek de bir meziyete dönüşüyor.

Evet, eleştiriler kırıcı olabilir ama o eleştirilerin zihnimizi ele geçirmesine izin vermememiz gerektiğini de baştan vurgulayalım. 

Kariyer yönetimi danışmanlık şirketi JAS Leadership'in kurucularından Janine Schindler, eleştiriyi bir saldırı olarak algılamamamız gerektiğini tavsiye ediyor. “Alışık değilseniz eleştiriyi göğüsleme evresi büyük bir meydan okuma olabilir” şeklinde konuşan Schindler, ilk olarak yüzleşme arzusundan ötürü kavga etme ve ortamı terk etme gibi tepkiler verme eğilimi gösterebileceğimize vurgu yapıyor. Schindler, bu iki eylemden de kaçınmamızı dile getiriyor ve “Bu davranışlar size bir şey kazandırmayacaktır” diyor.

Klinik psikolog ve yazar Leon F. Seltzer ise, bazı durumlarda eleştirinin savunma mekanizmamızı kolayca tetikleyebileceğini vurguluyor. Seltzer, eleştirilmeye karşı hassas olmanın, tenkitler yapıcı ve yardımcı nitelikte olsa bile olumsuz tepki vermemize yol açacağına dikkat çekiyor. Bu nedenle, eleştirilere neden olumsuz tepkiler verdiğimize dair iç dünyamızda çalışmamız gerektiğinin altını çiziyor. Seltzer, bu sebepler üzerine düşünmenin eleştirileri göğüsleyebilmemize yardımcı olacağını belirtiyor.

ELEŞTİRİYE KARŞI HASSASİYETİN NEDENLERİ

Bu konuda yapılan araştırmalar, eleştirilme durumunda bazı incinmiş hislerin gün yüzüne çıkabileceğine işaret ediyor. Good Therapy'de yayımlanan bir araştırmaya göre, genelde başkası tarafından eleştirilen biri söylenenleri değerlendirebilir ve bu kişiler eleştirideki gerçeği, eleştiriye dahil olan herhangi bir kişisel yorumdan ayırabilir.

Araştırmada, bazılarının ise birtakım gerekçelerden ötürü eleştiriyi kolay kabul edemeyeceklerinin altı çiziliyor. Bu çerçevede, çocuklukta yaşanmış bazı olaylar çok ciddi hassasiyetler doğurabilir. Ebeveynlerin çocuklarından gerçekçi olmayan yüksek beklentiler içine girmesi ya da çocuklarını hayal kırıklıklarından koruyabilmek için aşırı korumacı davranması, eleştiriye karşı hassasiyet ortaya çıkarabilir.

ELEŞTİRİ NEDEN İYİDİR?

İngiliz gazeteci Mark Thomas, iş hayatıyla ilgili tavsiyeler verdiği bir yazısında eleştirilmenin neden iyi olduğuna dair açıklamalar yapıyor. Thomas, eleştirinin öncelikle bir iletişim formu olduğunun altını çiziyor. Yani birinin sizi eleştirmesi, yaptığınız ya da söylediğiniz şeylere insanların bir dönüşte bulunduğu anlamına gelir. Bu da size birlikte çalıştığınız ya da yaşadığınız kişileri daha yakından tanıma fırsatı verir.

Uzmanlar, eleştirilere karşılık vermeden önce birkaç saniye düşünmemizi tavsiye ediyor. Bu da karşı tarafın ne istediğini anlamamıza yardımcı olacağı için özellikle iş hayatımızın kolaylaşmasını sağlayacaktır.

DÖNÜŞLER KENDİNİZİ GELİŞTİRMENİZİ SAĞLAR

Thomas, “Sürekli haklı olduğunuzu düşüyor ve kimseden bir dönüş almıyorsanız, bir şeyleri yanlış yaptığınızı görmeniz pek mümkün olmaz” diyor. Thomas, haklı eleştirilere kulak vermenin kendimizi geliştirmemize yardımcı olacağını da belirtiyor.

Ayrıca, yapıcı eleştiriler omzumuzdaki yüklerin azalmasını da sağlar. Çok yoğun şekilde üzerinde çalıştığımız veya düşündüğümüz konulara bir adım geri atıp uzaktan bakmak yöntemlerimizi geliştirmemiz için bir açı sunabilir. Bu da negatif sonuçları eleyebileceğimiz anlamına gelir. Bunun için de eleştiriye ihtiyacımız var.

ELEŞTİRİDE KULLANILAN DİL ÖNEMLİ

Eleştirirken de, eleştiriyi göğüslerken de pozitif bir dil kullanmak hayli önemli. Thomas, bu tür diyaloglarda bir tartışmaya girmekten kaçınmak gerektiğinin önemine vurgu yapıyor. Bunun yerine sorunun nasıl çözülmesi gerektiğine odaklanmamız gerektiğini aktaran Thomas, böylece dönüşleri dinlediğimizi gösterme şansı da elde edebileceğimizi söylüyor.

KİŞİSEL ALMAYIN

Eleştiriyi göğüsleyebilme konusunda belki de en önemli faktör, eleştiriyi kişisel almamaktır. Mark Thomas bu konudaki tavsiyesinde ise, “Haksız bir şekilde eleştirildiğinizi düşünüyorsanız bile ani bir tepkiyle misillemede bulunmayın” diyor. Aksi takdirde ilişkilerinize ve işinize onarılmaz zararlar verebilir ve hatta itibarınızı zedeleyebilirsiniz.

*Kaynak: Forbes, The Guardian, psychologytoday.com, goodtherapy.org

Kaynak: Web Özel