Dinozorların neslini yok etmişti... Asteroit nasıl 1.5 kilometrelik dev tsunami oluşturdu?

Bundan 66 milyon yıl önce dünyaya çarpan Chicxulub asteroidi yeniden gündeme geldi. Dünya üzerinde yaşayan dinozorların neslinin tükenmesine yol açtığı düşünülen asteroidin tüm dünyayı etkileyen mega tsunamiler ve depremler yarattığına inanılıyor.

Asteroit, günümüz Meksika'sının Yucatan Yarımadası'nın kuzeyinde yer alan Meksika Körfezi'ne çarptı. Yaklaşık 10 kilometre çapındaki devasa asteroidin kaldırdığı enkaz ve materyallerin dünyanın dört bir tarafına yayıldığı düşünülüyor. Atmosferin bu materyallerle kaplanması sonrası güneş ışığı ile yer yüzeyinin ilişkisinin kesildiğine inanan bilim insanları, güneş ışığından mahrum kalan birçok bitki türünün ve bu bitkiler tarafından beslenen dinozor neslinin yok olduğunu savunuyor. Araştırmalar dünya üzerindeki yaşamın 4'te 3'ünün bu çarpma ve sonrasında meydana gelen olaylar nedeniyle sona erdiğini gösteriyor. 

DEV TSUNAMİ YARATTI 

Bilim insanları, 120 kilometre çapında bir kratere sebep olan bu asteroidin aynı zamanda 1.5 kilometreden yüksek dev bir tsunamiye de yol açtığını da buldu. Asteroidin çarpmasının yeniden modellenmesi ile bulunan tsunaminin yarattığı etki de gözler önüne serildi. Araştırmacılar, 'Cretaceous Dönemi' olarak isimlendirilen 66 milyon yıl öncesinin jeolojisine de ışık tutuyor.

Araştırmada göktaşının oldukça yoğun bir yapıda olduğu bulundu. Asteroidin bir metre küpünün yaklaşık 2 buçuk ton ağırlığında olduğuna inanılıyor. Bu durumda, göktaşının süt kutusu kadar ufak bir parçasının yetişkin bir erkek ile aynı ağırlığa sahip olduğu düşünülüyor.

Araştırmacılar göktaşı çarpmasının iki çeşit tsunami oluşturduğunu ortaya çıkardı. Bunlar kenar dalgası ve çarpmadan sonra oluşan tsunami olarak adlandırılıyor. Ayrıca bilim insanları, göktaşının denize çarpmasının suya taş atmayla benzer etki yaptığını ifade ediyor. ABD'deki Michigan Üniversitesi'nden Molly Range, "Bir su birikintisine bir taş atarsanız, önce kenarlara su sıçratır. Buna kenar dalgası denir" diyor. Kenar dalgasının ardından ise asıl tsunami geliyor.

48 SAAT İÇİNDE DÜNYANIN HER YERİNE ULAŞTI 

Asıl tsunami başlamadan önce oluşan bu kenar dalgaları, 1.6 kilometre gibi akıl almaz bir yüksekliğe ulaşmış olabilir. Range, Chicxulub asteroidinin günümüzde Yucatán Yarımadası olarak bilinen yerin hemen kuzeyindeki Meksika Körfezi'ne çarptığını belirterek, "O zaman, dalga dalga ve simetrik olarak uzağa itilen suyu görüyorsunuz" diyerek tsunaminin nasıl oluştuğunu da anlatıyor. 

Çarpışmadan bir süre sonra, kenar dalgasının ardından ikinci tsunami dalgası oluştu. Range, bu tsunami dalgalarının bir jet uçağı hızıyla tüm dünyaya yayıldığını dile getiriyor. Range, “O zaman kıtalar bugünden biraz farklı görünüyordu. Devasa dalgalar, Kuzey Amerika'nın doğu kıyısı ve Afrika'nın kuzey kıyısına ulaştı. Kuzey ve Güney Amerika arasında kara yoktu, bu yüzden dalga Pasifik Okyanusu'na girdi" diyerek dalgaların neredeyse 48 saat içinde dünyanın her yerine ulaştığını anlatıyor.

Range, asteroidin oluşturduğu tsunamiyi, 2004'te Endonezya'da 9.2 büyüklüğündeki depremin ardından meydana gelen Sumatra Tsunamisi ile karşılaştırdı. 2004'deki bu deprem ve tsunami sonrası Güney Doğu Asya'da 200 binden fazla insan hayatını kaybetti. Range, 66 milyon yıl önceki dev tsunaminin 2004'te meydana gelenden 30 bin kat daha fazla enerjiye sahip olduğunu söyledi. Bilim insanı, 66 milyon yıl önce oluşan devasa tsunaminin dünyanın dört bir yanındaki okyanus havzalarındaki tortulları aşındıracak kadar güçlü olduğunu da sözlerine ekledi.

GÜNLER SÜREN DEPREMLER 

Öte yandan bilim insanları, çarpmanın etkisi ile çok büyük bir enerjinin serbest kaldığını ve bunun depremlere yol açtığını da ifade ediyor. Araştırmacıların elde ettiği verilere göre, 2004'teki Sumatra depreminden yaklaşık 50 bin kat daha fazla enerji açığa çıktı. Bu yüzden depremin günlerce sürdüğüne işaret ediliyor. Jeolog Hermann Bermudez çarpmanın etkisiyle tortul kayaçların sıvılaşıp bir su gibi aktığını ifade ediyor. Bilim insanı, bu büyük depremin Meksika'da ve ABD'de yeni fay hatları yarattığını ortaya çıkardı.

Kaynaklar: The Washington Post, Fox, Forbes

Kaynak: Web Özel