Hayvanların alkole dayanıklılığı nasıl anlaşılır? Bir fil hamster kadar değil...

Her canlının vücudunun, bedenine giren alkol oranını tolere edebilme oranı değişiyor. Mesela cüssesi büyük olan filler düşünüldüğü kadar alkole dayanıklı değil. Metabolizmalarını kötü etkiliyor. İnsanlar evrimsel süreçlerinden dolayı fermente meyveleri yıllar içinde tükettikleri için vücutları alkole diğer canlılara göre daha dayanıklı.

Fakat yeryüzünde vücudu alkole en dayanıklı canlılar arasında hamsterlar geliyor. Alaska Anchorage Üniversitesi’nden Psikolog Gwen Lupfer hamsterların alkol tüketimi üzerinde çalışıyor. Özellikle doğada vahşi olarak yaşayan hamsterlar karamuk tohumlarını tükettikleri ve fermente yiyecekleri yedikleri için zamanla vücutları alkole dayanıklı hale gelmiş.

KARACİĞER ENZİMLERİ

Laboratuvardaki hamsterlara ise içecek tercihi olarak su ve alkol sunulduğunda çoğunlukla alkolü tercih ettikleri görüldü. Hamsterların alkole olan ilgisi 1950’li yıllardan beri laboratuvar deneylerine konu oluyor. Normal fareler ile aralarındaki alkole düşkünlük farkı da dikkat çekici.

Psikolog Gwen Lupfer ve ekibi hamsterlara karnından alkol enjekte ettiklerinde ise hayvanların bayıldıkları görüldü. Deneyler sonucunda hayvanların alkolü ağızlarından aldıklarında karaciğerlerinde süzdükleri ve zehirlenebilme ihtimalinden arındırdıkları için dayanıklı oldukları sonucuna varıldı.

Yoğun bakım doktoru Tom Lawton, hamsterların karaciğerinde alkolü işlemeleri sonucunda çok az bir miktar alkolün kanlarına karıştığını ifade ediyor. Alkol karından enjekte edildiği zaman karaciğer saf dışı bırakılıyor ve alkol direkt kana karışarak hayvanın bayılmasına neden oluyor.

'KALORİSİNDEN ÖTÜRÜ...'

Bazı uzmanlara göre hamsterların alkol yerine suyu tercih etmesini bir diğer sebebi ise kalori ihtiyacını karşılamak. Bağımlılık üzerine çalışan araştırmacı Danielle Gulick, hamsterların su yerine şekerli suyu da yine kalorisinden ötürü içmeyi tercih ettiklerini ifade ediyor.

1990’lı yıllarda alkolizm tedavisi çalışmalarında hamsterlar üzerinde deneyler yapıldı. Alkol tüketen hayvanlara alkol verilmeyi durdurulduğu zaman yerine eş kalorideki tatlı alternatifler sunuldu ve bu durumun insanlara adapte edilip edilemeyeceği düşünüldü.

Sıklıkla meyve tüketen yarasaların da alkole dayanıklı olduğu belirlendi. 2010 yılında yapılan bir araştırmada bir grup yarasaya sadece şekerli su verilirken, diğer gruba alkol ile karışık olarak şekerli su verildi. Daha sonra iki yarasa grubu da bir labirente salınarak çıkış yolu bulmaları beklendi. Alkollü suyu bünyelerine alanlar da çıkış yolunu bulabildiler.

Rhesus makakları isimli maymun türü de alkole çok dayanıklı. ABD Ulusal Hayvan Sağlığı Merkezi’nde araştırmacı olarak çalışan doktor Scott Chen’e göre bu hayvanlar 'sızana kadar' alkollü içecek tüketebiliyor. Özellikle yalnız yaşayan makak maymunlarının diğer soydaşlarından çok daha fazla içki tükettiği tespit edildi.

Bilim dünyası iri cüsseli fillerin de neden alkole dayanıklı olmadığını anlamaya çalışıyor. Bir teoriye göre filler yerdeki yiyecekleri tüketmiyor, böylece fermente gıdalara ulaşmamış oluyorlar.

EVRİM SONUCU DAYANIKLI OLDULAR

Alkole dayanıklı başka bir maymun türü ise Vervet maymunları. Bu canlılar 300 yıl öncesine kadar şeker kamışı tarlalarının olduğu koloni adalarında yaşıyordu. Burada fermente olan şeker kamışlarını yemeye öyle alıştılar ki evrimsel olarak artık vücutları alkolü tolere edebilir bir hale geldi.

Evcil hayvanlar kategorisinde olan köpeklerin vücudu ile alkol tüketmeye uygun değil. Şarap gibi yüksek fermente içecekler böbreklerinde ciddi sorunlara neden olabiliyor. Fakat iştahları açık olan bu hayvanlar bazen yanlışlıkla tüketmemeleri gereken yiyeceklerin etrafında da dolaşabiliyor.

Kediler ise yiyecek konusunda köpeklerden daha seçici. Etimsi tadları daha çok tercih ediyorlar ve tatlının tadını alamıyorlar. Süt ve dondurma gibi yağ oranı yüksek yiyecekleri ise tercih ederler.

Bazı kelebeklerin ise bilinçli olarak alkollü içeceklere yaklaştığı biliniyor. 

Kaynaklar: The Atlantic, Fatherly, BBC, Smithsonian Magazine

Kaynak: Web Özel