Muhammed Gümüşkaya armayı aradı, Avrupa konuştu! Formalar nasıl değişti?
Fenerbahçe'de Muhammed Gümüşkaya gol sevinciyle Avrupa'da da gündem oldu. Zaman zaman Üç Büyükler, farklı alternatif formalarla hem dikkat çekip hem de bazen eleştiri topluyor ancak değişim ve farklılıklar uzunca süredir futbolun içinde kendisine yer bulmakta...
Fenerbahçe, UEFA Avrupa Ligi Play-Off Turu ilk maçında Finlandiya'nın Helsinki ekibini konuk etti ve 910 gün sonra Avrupa sahnesine döndü. Karşılaşmayı 1-0 kazanan Fenerbahçe'ye galibiyeti getiren golü 65. dakikada Muhammed Gümüşkaya kaydetti.
Mükemmel bir gole imza atan 2001 doğumlu genç futbolcunun gol sevinci geceye damga vururken Avrupa basını da bu ilginç olaya kayıtsız kalamadı.
ARMA ARARKEN
Fenerbahçe sevgisini formadaki armayı öperek göstermek isteyen genç oyuncu, attığı süper golün heyecanıyla olsa gerek, formada alışılmış bir arma olmadığını unutuverdi.
Aslında olan bu “olay” yaz başındaki söylentilere kadar uzanıyor. Adidas ile olan sözleşmesi sona eren Fenerbahçe, Puma ile anlaşmıştı. Her zaman olduğu gibi bu sezon öncesinde de yeni formalar merakla bekleniyordu...
Forma bekleyiş günlerinin klasiği olarak “sızmalar” yaşandı ve Puma'nın çalıştığı önde gelen kulüplere özel, oldukça farklı bir tasarıma imza atacağı öğrenildi. Buna göre AC Milan, Manchester City, PSV, Valencia, Marsilya ve Fenerbahçe gibi kulüplerin de bulunduğu 10 kulüp bu özel seride yer aldı.
TAKIMIN ARMASI YERİNE...
Tasarımı şöyle anlatabiliriz: Standart olarak görülen kulüp armaları bu formalarda yer almıyor. Onun yerine göğüs kısmında kulübün adı yazmakta. Böyle söyleyince aslında NBA'deki gibi bir tasarım akıllara geliyor ancak geleneklerine çok daha bağlı olan futbol kulüpleri ve bu kulüplerin taraftarlarının büyük bir kısmı, sezon boyunca giyecekleri üç farklı formadan birinde dahi bu tarz bir denemeyi kabul etmekte güçlük çekiyor.
Bu anlaşılabilir bir durum. Pek çok taraftar için armalar, formaları tişörtlerden ayıran detay... Genelde kalp üzerinde taşınan armanın daha derin anlamları da var elbette. Muhammed de böyle bir heyecanla kalbinin üzerinde taşıdığı armayı öpmeye çalıştı ancak nafile.
Fenerbahçe kadar Manchester City ve Milan taraftarları da formalara büyük tepki gösterdi. Armalar formanın tamamında silik bir şekilde dizilmiş durumda. Armasızlık kadar formaların birbirlerine çok benziyor olması da tepkilere neden oldu.
DORTMUND TEPKİ GÖSTERMİŞTİ
Ayrıca şunu da hatırlatmak lazım: Yaz döneminde Borussia Dortmund'un, taraftarlarının yoğun baskısı sonucunda seriden çıktığı yönündeki haberler gündeme damga vurmuştu.
Üç Büyükler, geçmişte zaman zaman ana renklerinden farklı renklerde formalar giymişti.
Burada bir değişim de gözlemleniyor. 2016'da Alexandra Schwell, Nina Szogs, Malgorzata Z. Kowalska ve Michal Buchowski tarafından editörlüğü yapılan geniş çaplı araştırmada bu konuya değinilmişti.
Avrupa'da Futbolun Yeni Etnografisi: İnsanlar, Tutkular, Politikalar adlı çalışmada moda tarihi ve kültürel çalışmalar alanında uzman Dr. Viola Hofmann imzasıyla yer alan Neden Giyiyoruz: Bir Kimlik Arması Olarak Futbol Formaları başlıklı makalede formaların aidiyet duygusunu besleyen bir motivasyonla giyildiğini vurguluyor.
İlk başta sadece takımları birbirinden ayırmak için giyilen formalar, bireyselleşmenin hızlı yükselişinde mevkileri ayırmak için numaralarla, oyuncuları ayırmak için sırtta isimlerle süslendi.
FUTBOL VE BİREYSELLEŞME: 90'LARDAN BERİ...
Hatta en sonunda üreticiler de birbirlerinden ayrışacak tasarımlar ortaya koymaya başladı. Nike, 1996 tarihli The Mission adlı reklamında da 2014 Dünya Kupası öncesindeki animasyon reklamında da hem markaların hem de oyuncuların bireyselleşmesini vurgular.
Üçüncü formalar bu noktada devreye giriyor. 90'larda çıkmaya başlayan üçüncü formalar, markaların biraz daha çizgileri aşan tasarımlar kullandıkları bir alan. Manchester, İngiltere'deki Ulusal Futbol Müzesi'nin hazırladığı Futbol Formasının Gelişimi adlı çalışmanın 90'lar bölümünde bu noktaya vurgu yapılıyor:
“Futbol formaları, 80'lerin başında olduğu gibi artık basit düz renkler veya sponsor logolu çubuklulardan ibaret değildi. Bunun yerine rutin olarak üçüncü bir renk, jakarlı ve desenli kumaşlar, karmaşık baskılar yer alıyordu.”
Kulüpler global çapta forma satabilmek için büyük üreticilerle anlaşıyor. Üreticiler de günlük hayatta giyelebilecek ve ses getiren tasarımlar arıyor. Bu denemelerde dev camialarla yan yana yer almak aslında tanınırlık katmasıyla olumlu dahi görülebilir...
metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr
Kaynaklar: New Ethnographies of Football in Europe, The Me In Team, The Development of The Footbal Strip
Kaynak: Web Özel