'Futbol kadınlara göre değil' dediler o da hakem oldu!

1971 yılında Brezilya General Emilio Gattastazu Medici’nin demir yumruğu ile yönetiliyordu. Medici pek çok insan hakkı ihlaline imza attı. Futbol ile arası iyiydi. Başta Pele ve ileriki yıllarda FIFA Başkanı olacak Brezilya Futbol Federasyonu Başkanı Joao Havelange ile de yakın ilişkileri vardı.

O günlerde Medici’nin karşısına çıkmak gerçek bir cesaret işiydi. Birini huzuruna çağırırsa duruma göre o kişi ailesiyle helalleşebilirdi. Başkent Brasilia’daki konutunda ülkenin kaderi çiziliyordu.

İşte böyle günlerde Lea Campos isimli genç bir kadın futbol hakemi, Medici’nin kapısı çalacak cesareti topladı. Brezilya’da kadınların profesyonel olarak futbol oynaması tıpkı bir dönem İngiltere’de olduğu gibi kanunlar ile yasaklanmıştı. Fakat kadınların hakem olamayacağına ilişkin bir yasa yoktu. Lea Campos hakemlik kursunu bitirdi ancak profesyonel liglerde hakemlik yapabilmek için gerekli çalışma iznini bir türlü alamadı. Araya kimleri soktuysa Brezilya Futbol Federasyonu’nu (CBD) bir türlü aşamıyordu.

Başkan Havelange ile işler öyle bir noktaya geldi ki başkan en son işleri ‘Ben görevde olduğum sürece kadınlar futbolda olmayacak’ raddesine getirdi. Havelange’a göre futbol kadın fiziğine uygun bir spor değildi.

1945 yılında başkent Brasilia’nın güneydoğusundaki Minas Gerais kentinde doğan Lea Campos çocukluğundan beri futbolcu olmak istiyordu. Ailesi ise güzel olduğu için onu sürekli olarak güzellik yarışmalarına yönlendirdi. Bu yarışmalarda derece üstüne derece kazandı ancak kalbi futboldan hiç ayrılmadı.

'HAKEM OLMAK FUTBOLUN İÇİNDE OLMANIN TEK YOLU'

“Hakem olmak, futbolun içinde olabilmemin tek yoluydu. Topa vurmamız yasaktı ancak düdük öttüremeyeceğimizden kimse bahsetmemişti” diyor. Campos dünyadaki ilk profesyonel kadın hakemlerden biri. Aslında bu kronolojik olarak tartışmalı bir konu.

FIFA 2018 yılında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Dırahşan Arda’ya gönderdiği bir mektup ile Arda’ya Kasım 1967’de aldığı hakemlik lisansı ile ilk kadın hakem olduğunu söylemişti. Arda mektubu eline aldıktan sonra "Uzun süre bekledikten sonra FIFA sonunda dünya çapında ilk kadın hakem olduğumu kabul etti" ifadelerini kullanmıştı. FIFA ise daha sonra Arda’nın mektubu yanlış yorumladığını kendisine ‘ilk kadın hakemlerden biri’ olduğunun aktarıldığını söylemişti.

İsveçli Ingrid Holmgren de 1966 yılında aldığı lisansı ile ilk kadın hakemlerden biri olduğu düşünülüyor. Avustralyalı Edith Klinger ise 1935 yılında maç yönettiği iddia ediliyor. FIFA dünyanın ilk kadın hakeminin kim olduğuna yönelik araştırmalarına devam ediyor.

EDEPSİZ KARİKATÜRLER

Dönelim Lea Campos’un hikayesine. Campos Brezilyalı yetkililerin dikkatini çekebilmek için ülke genelinde kendi yönettiği onlarca maça çıktı. Bu maçlardan bazıları yasa dışı olduğu gerekçesiyle polis tarafından basıldı. Gazeteler yönettiği maçlarla ilgili edepsiz karikatürler yayınlıyor, çekici bir kadın olan Campos’u izlemeye gelen erkeklerin ondan tahrik olduğunu yazıyorlardı.

1971 yılında gayri resmi olarak düzenlenen Meksika’daki kadın Dünya Kupası’na maç yönetmeye gitse de hava basıncından dolayı hastalandı ve burada maç yönetemedi.

BİR PARMAK ŞIKLATILDI...

Bu sıralarda güzellik yarışmalarına katılmaya da devam ediyordu. Bir yarışmada birinci olduktan sonra bölge komutanından kendisini Başkan Medici ile görüştürmesini istedi. Görüşme ayarlandı Başkent Brasilia’ya onunla bir öğle yemeği yemeye gitti. Şansı yaver gitti ki başkanın oğullarından biri Lea Campos’un bütün kariyerini takip etmişti. Bir parmak şıklatması ile ülkedeki bütün kadınlara hakemlik yolu açıldı.

İş bunu halka ilan etmeye gelmişti. Brezilya Futbol Federasyonu Başkanı Joao Havelange karşı çıktığı durumu basına anlatırken, “Benim yönetimim altında kadınların hakemlik yapabilecek olmasından onur duyuyorum” ifadelerini kullandı. Futbol ve politika hep iç içeydi.

Ülke genelinde alt küme ve gençler maçlarını yönetti. Bazen silahlı adamlar tarafından şike yapması için tehdit ediliyor bazen de oyuncuların ‘kadın hakem mi olur’ serzenişlerine maruz kalıyordu. Daha sonra yaşadığı talihsiz bir sakatlık ile hakemliği bıraktı.

Campos şu an ABD’de yaşıyor. Futboldan bir para kazanamadı. Pandemi zamanında eşi işsiz kaldı. Oturdukları evin kirasını aralarında para toplayan Brezilya vatandaşları karşılıyor.  

*Yukarıdaki derlemede yere alan bilgilerin tamamı BBC'de Fernando Duarte imzası ile yayımlanan 'Lea Campos: The Brazilian who battled prejudice & patriarchy to become a referee' isimli makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel