Beyin sarsıntısı kuralları nasıl değiştiriyor? İlk adım İngiltere'den...

FIFA'nın, dünya çapında oyun kurallarını belirleyen IFAB'ın, yerel federasyonların ve liglerin sporcu sağlığı noktasında en yakından ilgilendiği konu beyin sarsıntıları ve kafa yaralanmaları. Bu hassas konuya ilişkin olarak daha önce Kulüpler Dünya Kupası'nda bir adım atan FIFA, Dünya Kupası'nda da bir yeniliği en önemli sahnede hayata geçirdi. Buna göre sahadaki herhangi bir oyuncusu, beyin sarsıntısı ve kafa yaralanması içeren hatta bundan şüphe edilen bir sakatlık geçiren takıma ekstra oyuncu değişikliği hakkı tanındı. Ancak bu adım tam olarak yeterli görülmüyor.

Premier League konuyu bir adım öteye götürmenin peşinde. Ligde, gelecek sezondan itibaren kafa travması geçirdiğinden şüphelenilen oyuncuların kenarda sağlık görevlileri tarafından 10 dakika muayene edilip gözetim altında tutulmasına, onay verilmesi halinde de oyuncunun yeniden sahaya dönebilmesine karar verildi. Ragbiden esinlenilen bu kararla kritik bir sorunun da önüne geçilmiş olacak.

'KULÜPLER BASKI UYGULUYOR' ENDİŞESİ

Yaygın kanaat kulüplerin takım doktorlarına önemli oyuncuların sahada kalması için baskı uyguladığı yönünde. İngiltere Premier League, Fransa Ligue 1 ve ABD Major League Soccer konuya dair güçlerini birleştirdi. IFAB'a baskı yapan bu üç lig, geçici değişiklik fikrinin bir kurala dönüşmesini istiyor.

Bununla birlikte İngiltere'de çok ciddi bir güce sahip olan Profesyonel Futbolcular Birliği (PFA) de beyin sarsıntısı riskinin göz önüne alınması gerektiğini ifade ediyor ve geçici oyuncu değişikliği kuralıyla kulüplerin oyuncu sağlığını tehdit edebilecek riskler almasının önüne geçileceğini düşünüyor. FIFA ise 10 dakikalık bir müdahale sonucunda oyuna dönen bir oyuncunun daha sonra beyin sarsıntısının etkilerini hissedebileceğini ve bu yüzden söz konusu riskle oyundan çıkarılan futbolcunun sahaya dönemeyeceğini öne sürüyor.

Bu tartışmayı yeniden alevlendiren olay ise Katar'da yaşandı. Dünya Kupası'nda İngiltere ile İran'ı bir araya getiren mücadelede İran kalecisi Alireza Beiranvand, Kayserispor forması giyen Majid Hosseini ile çarpışırken, ilk müdahalenin ardından 7 dakika daha sahada kalmaya ikna oldu. Daha sonra kendini iyi hissetmeyen ve oyundan çıkan kaleci hastaneye kaldırıldı. Beiranvand'ın şiddetli beyin sarsıntısı geçirdiği ve burnunun kırıldığı tespit edildi. Deneyimli kalecinin derhal oyundan çıkarılmaması büyük eleştirileri de beraberinde getirdi.

BUNAMA VE NÖROLOJİK RAHATSIZLIKLAR FUTBOLCULARDA DAHA FAZLA...

Bununla birlikte Birleşik Krallık'ta bilim insanları, Premier League kulüpleriyle birlikte çalışarak oyuncuların boyun kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizlerin antrenman programlarına eklenmesini öneriyor zira tekrarlanan kafa vuruşlarının da uzun vadede bilişsel sağlık ve beyin sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabileceği öne sürülüyor.

Prof. Willie Stewart liderliğinde Glasgow Üniversitesi'nde gerçekleştirilen bir araştırma ise bunama ve birçok nörolojik rahatsızlığın futbolcularda diğer insanlara göre 3.5 kat daha fazla görüldüğünü gözler önüne sermişti.

Bundan yola çıkarak İskoçya Futbol Federasyonu, 12 yaşından küçük çocukların topa kafayla vurmasını engelleyen bir karar aldı. İskoçya, Avrupa’da ilk olurken ABD’de aynı karar 2015 yılında alınmıştı. Futbolcuların altyapı da dahil olmak üzere kariyerleri boyunca kafa vuruşları yapmalarının ise demansı tetikleyebileceği öne sürülüyor.

Sahada yaşanan çarpışmalar gibi ani durumlara dönmek gerekirse Dr. Nigel Jones, yanlış bilinen iki duruma değiniyor. Bunların ilki beyin sarsıntısı geçirmek için bilincinizi kaybetmeniz gerektiği; ikincisi ise beyin sarsıntısı için illa ki kafaya darbe alma gerekliliği...

BELİRTİLER VE KIRBAÇ ETKİSİ

Dr. Jones'a göre bazen insanların gösterdiği tek belirti, 'kendilerini pek iyi hissetmedikleri' hissi olabiliyor. Bilinç kaybı ile baş dönmesi, kafa karışıklığı, görme bozukluğu, mide bulantısı ve denge sorunlarının da belirtiler arasında yer aldığını ifade eden Dr. Jones, beyin sarsıntısının çapraz bağ kopması gibi MR ile görüntülenemeyeceğini, teşhisin klinik olarak konduğunu ve bazen bireylerin ilk 24 saatte dahi belirti göstermediğini vurguluyor.

Aynı zamanda Dr. Jones, kırbaç etkisiyle vücudun alt tarafında ya da boyunda yaşanan bir sarsıntının da beynin kafatası içinde sert bir şekilde hareket etmesine neden olabileceğini de vurguluyor. Dr. Jones da saha içi ilk müdahalenin kritik olduğunu ifade ederken sarsıntıyla beraber gelecek denge bozukluğunun başka sakatlıklara da neden olabileceğini, haliyle oyuncunun şüpheli durumda oyuna kesinlikle devam etmemesi gerektiğini aktarıyor.

Kaynaklar: The Athletic, The Times, IFAB, Premier League

Kaynak: Web Özel