Uzun Covid neden yine gündemde? 'Çocukların yüzde 30'u kalp ritim bozukluğu yaşıyor'

Covid-19 salgınının ortaya çıkmasından bu yana milyonlarca kişi enfekte oldu. Birçok kişi hastalığı hafif atlatırken bazıları belirti bile göstermedi. Bazıları da hastalığı ağır geçirdi veya yaşamını yitirdi. Ancak hastalığı geçiren birçok insanda, uzun Covid adı verilen Covid-19 sonrası semptomlar da ortaya çıktı.

Uzun Covid, insanların hastalığı geçirdikten sonra yaşadıkları çok çeşitli sağlık sorunlarına deniyor. Covid-19'lu çoğu insan, virüsü kaptıktan sonraki birkaç gün ila birkaç hafta içinde iyileşiyor. Bu nedenle enfeksiyondan en az dört hafta sonra hala mevcut olan semptomlar, uzun Covid olarak adlandırılıyor.

Uzmanların aktardığına göre, virüsü kapmış herkes, uzun Covid koşullarını yaşayabiliyor. Uzun Covid döneminde insanlar halsizlik, göğüs ağrısı, öksürük, nefes darlığı, baş ağrısı, uyku sorunları, ateş gibi semptomlar yaşayabiliyor. Son olarak Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus da The Guardian için bir makale kaleme aldı ve "uzun Covid'in yıkıcı etkilerinden" söz etti.

'KALICI MI YOKSA GEÇİCİ Mİ SÖYLEMEK ZOR'

Hacettepe Üniversitesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan Türkiye'de de uzun Covid vakalarının sıkça görüldüğünü söylüyor. Ceyhan "Uzun Covid dediğimiz durumu, Covid-19 enfeksiyonu sonrası vücuttaki birçok sistemde devam eden bazı bozukluklar olarak tanımlayabiliriz" diyor. Ceyhan sözlerini şöyle sürdürüyor:

"Beyinde bozukluklar görülüyor, hatta insanlarda unutkanlık başlıyor. Sinir sisteminde sinirsel ve hareket kısıtlayıcı bozukluklar yaşanıyor. Akciğerde kalıcı bazı bozukluklar da devam ediyor. Kalpte damar tıkanıklıkları gibi bulgular izlenebiliyor."

Bu semptomların geçici mi yoksa kalıcı mı olduğu konusunda yorum yapmak için erken olduğunu söyleyen Ceyhan, "Net bir şey demek için bir süre geçmesi gerekiyor" diyor. Bazı insanların Covid-19 geçirdiklerinin farkında olmadığını belirtilen Ceyhan "Kişinin Covid-19 geçirdiği yapılan testler ile ortaya çıkıyor. Covid-19 belirtisiz ya da çok hafif geçiriyor ama ağır sinir sistemi bozuklukları yaşıyor" demekte. 

'COVİD-19 GEÇİREN ÇOCUKLARIN YÜZDE 30'U...'

Prof. Dr. Mehmet Ceyhan sözlerini şu şekilde sürdürüyor:

Mesela çocukların yüzde 30'una yakınında 3 ay sonra kalp ritmi, kısmi damar tıkanıklığı gibi bazı bozukluklar çıkıyor. Bu bozukluklar kalıcı mı yoksa 3 beş yıl sonra geçecek mi kimse bilmiyor. Covid-19 geçiren kişilerin sıkı takip edilmesi ve Covid-19'u belirtisiz geçiren kişileri tespit etmek için de tarama testlerinin yapılması lazım. Tarama testleri yapılmıyor ve uzun Covid takiplerinin düzenli olarak yapıldığını söyleyemem.

10 KİŞİDEN 4'Ü HALA BELİRTİLERİ YAŞIYOR

İskoçya'da on binlerce insan üzerinde yapılan bir araştırma, Covid-19'a yakalanan 20 kişiden birinin hiç iyileşmediğini belirttiğini ve 10 kişiden dördünün de aylar sonra bile hala Covid-19 semptomları yaşadığını söylediğini ortaya çıkardı. 

Nature Communications isimli bilim dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, daha önce semptomların yoğun görüldüğü kişiler, 6 ila 18 ay sonra bile nefes darlığı, çarpıntı ve konsantrasyon güçlüğü gibi kalıcı belirtiler yaşadıklarını ifade ediyorlar. Ayrıca kalp sorunları, kas ağrıları ve ruh sağlığı ile ilgili problemler yaşadıklarını da belirtiyorlar.

Çalışma, Covid-19 enfeksiyonunu belirtisiz atlatan kişilerde uzun Covid semptomlarının daha az görüldüğünü ortaya koydu. Ayrıca çalışmaya göre Covid virüsünü kapmadan önce az bir doz Covid aşısı olmuş kişilerde, aşının bazı uzun Covid semptomları riskini ortadan kaldırmasa da azaltmaya yardımcı olduğu bulundu. Çalışmada, başlangıçta Covid'i ağır geçiren kişilerin, uzun vadeli problemler açısından daha yüksek risk taşıdığının altını çiziyor. 

Araştırmayı yöneten ve Glasgow Üniversitesi'nde halk sağlığı çalışmaları yürüten Profesör Jill Pell, daha önce enfekte olmuş hastalardan oluşan bir grupta, insanların yaklaşık yüzde 13'ünün semptomlarının zamanla düzeldiğini, yaklaşık yüzde 11'inin de kötüleştiğini söylediğini ifade ediyor. 

Çalışmaya katılanların yüzde 4'ü enfeksiyonlarından önce en az bir doz aşılandığını belirten Dr. Pell, "Artık aşılamaya büyük ölçüde bağımlıyız" diyor ve aşının bir miktar koruma sağladığını belirtiyor. 

Ek Kaynaklar: NY Times, The Washington Post, CDC.gov 

Kaynak: Web Özel