Sürekli geç kalanlara kızmayın... Zamanı kontrol edememenin nedeni ruhsal problemler olabilir

Bazıları için zaman kontrolü karmaşık bir görev gibi. Kimilerinin kolayca yapabildiği, kimilerinin de biraz disiplinli birkaç adımla çözebildiği zaman kontrolü, bazılarımız için neredeyse imkansız. Günlük işlerini planlamak ve bu işler arasındaki öncelikleri belirlemek gibi tavsiyeleri uygulamayı başaramayan bu kişiler, “Diyelim ki hazırlanmak için bir saate ihtiyacım var ama evden yine koşarak çıkıyorum, hep geç kalıyorum” gibi cümleleri sık sık kurarlar.

Pek çok kaynakta ise zamanı kontrol edememenin doğurduğu stres, endişe ve uykusuzluk gibi sorunlara yer veriliyor. Peki zamanı kontrol edememenin nedenleri neler? Bu sorunun ardında bazı ruhsal rahatsızlıklar ve bozukluklar yatıyor olabilir...

Psikiyatrist Doktor Kültegin Ögel bu konuyla ilgili değerlendirmesine, “Zaman kontrolü bir sonuçtur” diyerek başlıyor. Ögel, plan yapamamanın beyindeki yönetsel işlevlerin sorumlu olduğu yetersizlikten kaynaklandığına işaret ederek, “Beynimizin ön tarafı yönetsel işlevlerden sorumludur ve bu tür planlama bunların bir parçasıdır” demekte. Bunun ağır bir beyin hastalığı olarak düşünülmemesi gerektiğini dile getiren Ögel, durumun herkeste farklı görülebildiğini, bazılarının iyi planlayamadığını, bazılarının da dikkatini veremediğini aktarıyor.

'BAZEN DE MÜKEMMELİYETÇİLİK...'

“Bu zaman sorununda en çok gördüğümüz durumlardan biri, dikkat eksikliği ve hiperaktivitedir. Yani aslında dürtüsel dediğimiz kişilerdir” şeklinde konuşan Ögel, sözlerine şöyle devam ediyor:

“Bahsettiğimiz kişiler, bir şeyi çok hızlı yapan ve sabırsız kişilerdir; onların planlama yetisi zayıftır. O yüzden de bir türlü zaman kontrolünü oturtamazlar. Mesela bizde de randevularına hep geç ya da bir gün önceden gelenler vardır; o kadar bozuktur planlama yetileri...”

Bir diğer erteleme grubunun da mükemmeliyetçiler yani daha obsesif kişiler olduğuna vurgu yapan Ögel, bu kişilerin de detaylara takıldığını kaydediyor. Ögel, “Çünkü onlar işleri o kadar iyi yapmak isterler ki her şeyi planlarken hiçbir şey yapamazlar. Örneğin evden bir türlü çıkamaz, o yüzden belirlediği zamana uyamaz.”

Depresyon ve kaygı (anksiyete) da zamanı kontrol edememe nedenleri arasında gösteriliyor. Ögel, zaman kontrolünde depresyonun temel bir unsur olmadığını belirtiyor. “Depresyonda kişi işleri istemediğinden yapmaz, yani planlama yetisi bozulmamıştır” ifadesine yer veren Ögel, “Kaygılı kişiler ise farklılık gösterebilir. Mükemmeliyetçi de kaygılı bir insandır ama panik atak yaşayan kişinin planlama sorunu yoktur” diyor.

Psikiyatrist Doktor Ayhan Akcan ise, disleksi, dikkat dağınıklığı ve ileri derecede takıntı sahibi hastalarda hareketlerde yavaşlama olduğunu vurguluyor. Davranış terapisinin tedavi yöntemi olduğunu aktaran Akcan, değerlendirmesine şu ifadelerle devam ediyor:

“Bu hastalar ilaçla değil de terapiyle tedavi edilir. Önce kişinin zamanı verimli kullanmasını engelleyen kaygısı giderilir terapiyle. Bu terapiler bazen uzun sürebilir.”

Zaman kontrolü sorununun bir de ileri derece depresyon ve bağımlılıkta göründüğünün altını çizen Akcan, bağımlı kişilerin karar mekanizmaları zayıfladığından, bağımlılığın bu kişilerin zaman idaresini de etkilediğini ifade ediyor. “Kişide şaşkınlık olur. Aslında tedavi edilmeyen bütün psikiyatrik hastalıklarda ileri dönemlerde, hastalığın şiddetinden dolayı bu kayıplar olur” açıklamasına yer veren Akcan, zamanı yetisinin iyice zayıflaması halinde kişinin günlük hayatının iyice etkilenebileceğini söylüyor.

Kişinin çalışamayacağını, sosyal ilişkilerini yürütemeyeceğini, eve kapanacağını, bir karar alıp işe başlayamayacağını dile getiren Akcan, “Ne giyeceğine bile karar veremediğinden randevusunu kaçırır, o nedenle işe giremez. Bunların hepsi oluyor” demekte.

Kaynak: Web Özel