Hafıza sorunlarıyla nasıl mücadele ederiz? Bir nöroloğun ipuçları...

Yaşlandıkça hafızamız da zayıflar. Bu, çoğumuz için kökleşmiş bir varsayım ancak çalışmalarını George Washington Üniversitesi Hastanesi'nde sürdüren nörolog Prof. Dr. Richard Restak'a göre düşüş kaçınılmaz değil. Beyin ve nöroloji üzerine 20'den fazla kitap yazan Prof. Restak, hafızaya ilişkin problemleri olan hastalara on yıllardır yardımcı olmaya çalışıyor.

Prof. Dr. Restak, hafızayı güçlendirmeye yardımcı olabilecek etkenler arasında zihinsel egzersizler, düzenli uyku alışkanlıkları ve sağlıklı beslenme gibi faktörleri öne çıkarmakta.

ÇALIŞMA BELLEĞİ

Bununla birlikte Prof. Dr. Restak belleğin yaratıcı düşünceyle nasıl bağlantılı olduğunu, teknolojinin bellek üzerindeki etkisini ve belleğin kimliği nasıl şekillendirdiğini de göz önünde bulundurarak hafızanın her yönünü ele alıyor.

Özellikle çalışma belleğine (working memory) vurgu yapan Prof. Dr. Restak, en kritik hafıza türü olarak tanımladığı çalışma belleğini kısa süreli bellek ile uzun süreli bellek arasına yerleştiriyor ve zeka, konsantrasyon ve başarı faktörlerini bu hafıza türünün işleyişinde rol sahibi olarak vurguluyor.

Uzmanlar da çalışma belleğini güçlendirmek için mümkün olan her gün egzersizler yapmak gerektiğinin altını çizerken bununla birlikte tüm hafıza becerilerini güçlendirmenin, daha sonra ortaya çıkabilecek bellek sorunlarının önüne geçmek için oldukça kritik olduğunu da vurguluyor.

Harvard Üniversitesi'nden psikolog ve hafıza uzmanı Prof. Dr. Daniel Lawrence Schacter; dalgınlık, ihmalkarlık, çarpıtılmış anılar gibi durumların kaybolmuş ya da çarpıtılmış hatıralara sebep olabileceğini aktarıyor. “Hatırlayabildiğimiz kadarız” diyen Prof. Dr. Restak ise bunlara teknolojik çarpıtma, teknolojik dikkat dağınıklığı ve depresyonu ekliyor. İşte sağlıklı bir hafıza için bazı ipuçları...

DİKKATİNİ DAHA ÇOK VER

Bazı hafıza kayıpları aslında hafıza problemleri değil, dikkat problemleridir. Örneğin, bir kokteylde tanıştığınız birinin adını unuttuysanız, bunun nedeni o sırada birkaç kişiyle konuşuyor olmanız ve onu duyduğunuzda gerektiği kadar dikkat etmemiş olmanız olabilir.

Prof. Dr. Restak, “Dikkatsizlik, hafıza güçlüklerinin en büyük nedenidir” diyor ve “Bu, belleği doğru şekilde kodlamadığınız anlamına gelir” şeklinde devam ediyor.

İsimler gibi yeni bilgiler öğrenirken dikkatli olmanın bir yolu da kelimeyi bir nesne ya da bir olguyla ilişkilendirip görselleştirmek.

GÜNLÜK HAFIZA EGZERSİZLERİ KEŞFEDİN

Günlük hayata entegre edebileceğiniz birçok hafıza egzersizi var. Alışveriş listenizi aklınızda tutmak veya bir yemek tarifini ezberden uygulamak gibi. Prof. Dr. Restak, “Aklınızda kalan maddeleri görmeye çalışın” diyor ve örneğin sık sık yemek pişirmenin aslında çalışma belleğini geliştirmenin harika bir yolu olduğunu ekliyor. Bunların yanında GPS'i mümkün olduğu kadar az kullanmak da bir yol. 2020'de yayınlanan bir araştırma, araç kullanırken GPS'i daha sık kullanan insanlarda keskin bir bilişsel düşüş gösterdiğini ileri sürüyor.

OYUN OYNAYIN

Briç ve satranç hafızayı zinde tutmak için harika oyunlar ancak daha kolay bir oyun da var. Örneğin 20 Soru. Bir grup ya da bir kişi aklından bir isim, bir mekan ya da bir nesne belirler, bunun ne olduğunu bulmaya çalışan kişi ise maksimum 20 evet-hayır sorusuyla cevabı bulmaya çalışır.

DAHA FAZLA ROMAN OKUYUN

Prof. Dr. Restak, “İnsanlar, hafıza sorunları yaşamaya başladıklarında, kurgusal olmayan metinler okumaya geçme eğilimi gösterirler” diyor ve romanların aktif olarak metinle ilgilenme gerektirdiği için faydalı olduğunun altını çiziyor.

TEKNOLOJİDEN SAKININ

Günümüzde hafızanın önündeki en büyük sorunun dikkat dağınıklığı olduğunun altını çizen uzmanlar, teknolojinin bunda büyük bir rol oynadığını ifade ediyor. Birkaç şeyi aynı anda yapmanın ya da bilgiyi ve hatırlatıcıları sadece telefonda saklamanın hafıza için zararlı olduğu öne sürülüyor.

UZMANA DANIŞIN

Depresyonun hafıza sorunlarını tetiklediğini ortaya koyan bilimsel çalışmalar mevcut. Prof. Dr. Restak, “Hafıza sorunları nedeniyle nörologlara sevk edilen kişiler arasında en yüksek oranda görülen nedenlerden biri depresyon” diyor. Depresyondan çıkmak için ise profesyonel bir yardım almanın çok doğru bir adım olacağı aşikar. Bununla birlikte ne zaman endişe etmek gerektiğini bilmek de önemli.

Örneğin kalabalık bir otoparkta arabayı nereye park ettiğinizi hatırlayamamak normal ancak otoparka nasıl geldiğinizi hatırlamıyorsanız bu önemli bir sorun olabilir. Veya kaldığınız otelde oda numaranızı hatırlayamıyor olabilirsiniz ancak ev adresinizi unutuyorsanız bir uzmana danışmak faydalı olacaktır...

*Bu haberdeki bilgilerin bir kısmı The New York Times'ta “A Neurologist’s Tips to Protect Your Memory” başlığıyla yayınlanan makaleden derlenmiştir.

Kaynak: Web Özel