Dünyada her beş ölümden birine bu hastalık sebep oluyor

Amerika'nın Seattle kentindeki Washington Üniversitesi'nin yaptığı araştırma, her yıl 11 milyon kişinin sepsisten öldüğünü ortaya koydu. Bu sayı Dünya Sağlık Örgütü'nün 2018'de rapor ettiği kanser kaynaklı ölümlerden daha yüksek. Washington Üniversitesi yeni bulguların önceki tahminlerin iki katı üstünde olduğunu ve bunun son derece "korkutucu" olduğunu belirtti. Vakaların çoğu yoksul ya da orta gelirli ülkelerde görülse de daha zengin ülkeler de sepsis ile mücadele ediyor. İngiltere'de her yıl 44 bin kişi bu yüzden yaşamını yitiriyor.

SEPSİS NEDİR?

Enfeksiyonla tetiklenen sepsis hastalığında asıl sorun bağışıklık sistemine aşırı yüklenilmesi. Sepsis herhangi bir enfeksiyonla başlayabiliyor, bir kesik veya böcek ısırığıyla bile. Normalde bunlardan biri başınıza geldiğinde bağışıklık sisteminiz devreye girip enfeksiyonun yayılmasını önlüyor ve enfeksiyonu yok ediyor. Ancak, enfeksiyon vücutta hızlıca yayılmayı başarırsa, bağışıklık sistemi buna çok büyük bir tepki gösteriyor. Bu tepki vücutta yıkıcı sorunlar yaratabiliyor ve septik şok, organ yetmezliği ve hatta ölüme neden olabiliyor. 

VAKALAR NEDEN ARTIYOR?

Daha önce yapılan küresel tahminler yaklaşık 19 milyon vaka ve 5 milyon ölüm olduğunu göstermişti. Ancak bu sayılar sadece birkaç Batı ülkesini kapsıyordu. Washington Üniversitesi'nin yaptığı yeni analiz, Lancet tıp dergisi ve 195 ülkedeki tıbbi vakalara dayandırıldı. Sonuç, yılda 49 milyon vakanın olduğunu gösterdi. 11 milyon sepsis kaynaklı ölüm ise her beş ölümden birinin bu enfeksiyondan kaynaklandığı anlamına geliyor. 

Uganda'nın kırsal kesimlerinde çalıştığını ve her gün sepsis vakasıyla karşılaştığını anlatan Washington Üniversitesi'nden Asistan Profesör Kristina Rudd sonuç için şu yorumu yaptı:

"Düşük ve orta gelirli ülkelerdeki hastaları tedavi eden çalışma arkadaşlarım sepsisin büyük bir sorun olduğunu senelerdir söylüyordu. Dolayısıyla bir yandan sonuçlara aslında şaşırmadım fakat diğer yandan da önceki tahminlerin iki katı çıkacağını beklemiyordum"

Aslında enfeksiyon vakaları ve ölümleri 1990'dan beri düşüşte. Araştırmacılar sorunun gerçek boyutunu anlayarak farkındalık yaratmak ve daha çok hayat kurtarmayı ümit ediyor.

SEPSİS EN ÇOK KİMLERİ ETKİLİYOR?

Sepsis vakalarının büyük çoğunluğu - yüzde 85'i - düşük ve orta gelirli ülkelerde görülüyor.

En çok tehlikede olanlar ise çocuklar; 10 vakadan dördü, 5-6 yaş arası çocuklarda ortaya çıkıyor.

İngiltere'de hastalık ile bağlantılı ölüm oranı İspanya, Fransa ve Kanada gibi ülkelerdeki orandan daha yüksek.

Sepsis ile ilgili ne yapılabilir?

Enfeksiyon sayılarını azaltmak, sepsis vakalarını da azaltacaktır.

Birçok ülke için bu iyi hijyen, temiz su ve aşılara erişim demek.

Bir diğer zorluk ise hastalarda enfeksiyon tanısını erken koyabilmek. Erken teşhis, antibiyotikler ve virüs önleyeciler çok büyük bir fark yaratabilir.

Washington Üniversitesi'nden Mohsen Maghavi yaptıkları araştırmada çıkan sonuçların "korkutucu" olduğunu çünkü durumun hem önlenebilir hem de tedavi edilebilir olduğunu söyledi.

SEPSİSİN BELİRTİLERİ  NELER?

Sepsis bazı belirti ve bulgularla belirlenebilir:

• Sersemlik ve geveleyerek konuşma
• Aşırı titreme
• Kas ağrısı
• AteşŞiddetli nefes darlığı
• Gün boyu idrar yapamama
• Solgun, benekli, rengi değişmiş cilt
• Ölecekmiş gibi hissetme

SEPSİS ÖNLENEBİLİR Mİ?

Sepsisi önlemenin en kolay yolu enfeksiyonların önlenmesidir. Bu da aşılama ve temel hijyenle yapılabilir. Bir enfeksiyon sepsise yol açmışsa hızlı bir şekilde tanınmalı ve enfeksiyonun kaynağı antibiyotiklerle tedavi edilmelidir. Enfeksiyonların erken tedavisi ve sepsisin erken tanınması hayat kurtarır.