Bir bitki depresyona iyi gelebilir mi? Araştırmalar sürüyor...
Depresyon hastası insanlara terapi ve kullandığı ilaçların yanında bazı takviyeler tavsiye edilir. Peki bu takviyeler depresyon ve anksiyeteye ne kadar iyi geliyor? Tek başına alınmaları doğru mu?
Dünya üzerinde on milyonlarca insan depresyon ve anksiyete hastalığı ile mücadele ediyor. Uzun süren pandemi kısıtlamaları sonrası depresyon vakaları oldukça arttı. Tıp dergisi The Lancet'te yayınlanan araştırmaya göre; depresyon vakalarının en çok arttığı ülkeler arasında Güney Afrika ve Arjantin var. Uzmanlar Türkiye'de de son yıllarda depresyon vakalarında artış olduğunu belirtiyor.
Depresyondan muzdarip kişilere geleneksel ilaç tedavileri ve terapilerin yanında doğa yürüyüşleri, spor ve çeşitli bitkisel takviyeler alması tavsiye edilir. Peki bu bitkisel takviyeler ne kadar yararlı?
Uzmanlar bu bitkisel takviyelerin az da olsa işe yaradığı görüşünde. Ancak geleneksel ilaçlar veya psikoterapi gibi diğer tedavilerle karşılaştırıldığında, takviyelerin yetersiz kaldığını söyleyenler de var. ABD'deki Yale Tıp Fakültesi'nde psikiyatri profesörü olarak görev yapan ve Yale Depresyon Araştırma Programı direktörü Dr. Gerard Sanacora, “Bu şeylerin yararsız olduğunu söyleyemem” dedi ve ekledi: “Ancak elimizdeki kanıtların kalitesi gerçekten çok güvenebileceğimiz düzeyde değil.”
İŞTE O TAKVİYELER
Sarı kantaron, Omega-3 yağ asitleri, L-metilfolat, S-adenosil metionin (SAMe) ve N-asetilsistein (NAC), depresyon ve anksiyete semptomlarını tedavi etmek için kullanılan en yaygın takviyeler arasında yer alıyor.
Sarı kantaron: Bu çiçekli bitki, depresyon tedavisi için en iyi çalışılan takviyeler arasında olduğu söyleniyor. Ancak hakkında çalışmalardan bazıları faydalı olduğunu söylemiyor.
Dr. Sanacora, "Aslında, sarı kantaron üzerinde yıllar boyunca oldukça fazla çalışma yapıldı. Ama bu çalışmalar, ABD Gıda ve İlaç İdaresinin onaylaması için yeterli derecede yüksek kaliteli kanıt değil" diyor.
Örneğin, yaklaşık 7000 kişi ile 2016 yılında yapılan 35 çalışmanın bir incelemesi, sarı kantaronun hafif ila orta derecede depresyonu olan insanlara yardım etmede plasebodan daha iyi olduğunu buldu. 2008 yılında yapılan incelemesinde de benzer bulgular vardı. Bununla birlikte, 2001 ve 2002'de yayınlanan dikkatli bir şekilde yürütülen iki çalışma, bir fayda olduğuna dair hiçbir kanıt bulamadı.
Bu nedenle, sağlık uzmanları, insanlara geleneksel bakım yerine sarı kantaron kullanmamalarını tavsiye ediyor. Uzmanlar ayrıca, diğer ilaçlarla olumsuz etkileşim potansiyeli nedeniyle sarı kantaronu alırken dikkatli olmalarını tavsiye ediyor.
Omega-3 yağlı asitler: Omega-3 içeren takviyelerin, hafif ila orta derecede depresyona yardımcı olduklarını gösteren sınırlı da olsa bazı kanıtlar var. Dr. Sanacora, "Bugüne kadar veriler, tedavinin küçük ila orta düzeyde yararları olabileceğine dair bir öneri sunuyor ancak bu kesin bir bulgu olmaktan uzak" diyor.
Örneğin, 2015 yılında yapılan bir analiz, Omega-3 takviyelerinin depresyona yardımcı olsa bile, yararın düşük düzeyde kalacağı sonucuna vardı. New York Üniversitesi Grossman Tıp Fakültesi'nde psikiyatri doçenti olan Dr. Dan Iosifescu da aynı fikirde. Iosifescu "Veriler biraz tartışmalı" diyor.
L-Metilfolat: Dr. Sanacora, temel bir B vitamini olan bu takviyenin depresyon için kullanımını destekleyen bazı kanıtlara sahip olduğunu, ancak genel verilerin çelişkili olduğunu söyledi.
Dr. Sanacora ayrıca mevcut kanıtların çoğunlukla standart antidepresanlarla birlikte alınan l-metilfolat için olduğunu, tek başına alınan bir takviye olarak değil, bu nedenle insanların tedavi için takviyeyi tek başına almaya güvenmemeleri gerektiğini kaydetti.
Dr. Sanacora, depresyon tedavisinde diğer takviyelerin yararlarına ilişkin kanıtların hızla azaldığını söyledi. O ve diğer uzmanlar, SAMe (S-Adenosil-L-metionin ya da enzimlerin tepkimelerinde işlenen bir madde) ve NAC (N-Asetilsistein ya da asetillenmiş doğal bir aminoasit) takviyeleri üzerinde çalışmalar olduğunu söyledi ancak Dr. Sanacora, “kullanımlarını destekleyecek gerçekten güçlü veriler yok” dedi.
Anksiyete için kullanılan lavanta, kava (Pasifik bölgesinde yetişen bir bitki) ve kediotu kökü de dahil olmak üzere ana takviyeler, depresyon tedavisine faydası açısından daha az kanıta sahip. Üstelik uzmanların bildiği kadarıyla güçlü, yüksek kaliteli araştırmalardan yoksunlar. Dr. Ioifescu, kavanın orta derecede yararlı olabileceğini söyledi. Bununla birlikte, kavanın nadir fakat ciddi bir karaciğer toksisitesi riskine sahip olabileceği konusunda uyardı.
*Bu derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü New York Times'ta yayınlanan "Can Supplements Really Help With Depression or Anxiety?" isimli makaleden alınmıştır.
Ek kaynak: Euronews
Kaynak: Web Özel