Zeytinin tadı kaçtı! Yüzyılın kuraklığından nasibini aldı
Son 2 yıldır kuraklık ve sıcaklık değerlerindeki artış nedeniyle zeytin üretiminde ciddi kayıp yaşanıyor. Son rapora göre Aydın, Balıkesir ve Manisa kayda değer düşüş gözlenirken, Çanakkale, Gaziantep ve Mersin'de ise zeytin veriminin 50 yıl önceki seviyelere gerilediği ortaya konuldu.
Küresel iklim değişikliğine bağlı kuraklık, Türkiye'nin zeytin üretimini de olumsuz etkiliyor. Son yıllarda zeytin üretiminin merkezi sayılan Ege ve Akdeniz'de, yağışların azalmasıyla verimde ciddi düşüş yaşanırken, ortaya çıkan manzara çiftçileri de kara kara düşündürüyor. Öyle ki, Aydın ve civarındaki üreticiler, 2022'den bu yana zeytin ağaçlarında kuruma ve çürüme oranında ciddi artış olduğundan şikayet ederken, 13 kilogram zeytinden ancak 1 kilo yağ aldıklarını söylüyorlar. Hazırlanan son raporda ise özellikle Aydın, Balıkesir ve Manisa’daki zeytin üretiminde kayda değer düşüş gözlendiği, Çanakkale, Gaziantep ve Mersin'de ise zeytin veriminin 50 yıl önceki seviyelere gerilediği ortaya konuldu.
50 YILDA YÜZDE 6 ARTIŞ
Boğaziçi Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi’nden İklim Uzmanı Prof. Dr. Sevil Acar öncülüğünde hazırlanan "zeytin" raporunda, artansıcaklıklar ve yetersiz yağışlar nedeniyle zeytin üretimini olumsuz etkilendiğine dikkat çekilirken, "Örneğin Balıkesir’de, 1968-1970 yılları arasında ağaç başına 15,7 kilogram olan zeytin verimi, 16,7 kilogram olarak tespit edilmiştir. Aradan geçen 50 senede tarım teknolojilerinde yaşanan tüm gelişmelere karşın verim yalnızca 6 artmış" görüşleri sıralandı.
ETKİLENMEYEN KENT YOK
Araştırma kapsamında, 1968-2018 yılları arasında sürekli olarak zeytin üretiminde önemli rol oynayan ve meyve veren zeytin ağaçlarının en az yüzde 1’inin bulunduğu Adana, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Gaziantep, Hatay, İzmir, Manisa, Mersin ve Muğla incelemeye alınırken, çalışmanın bulguları, 50 senede zeytin dağılımının fazla değişiklik göstermediğini, ancak Bursa, Çanakkale ve Muğla dışındaki tüm kentlerde, verimin düşüş eğiliminde olduğunu ortaya koydu.
TÜRKİYE 3.SIRADA
Prof. Dr. Acar ise ortaya çıkan tablo şöyle yorumladı: "2020-2021 sezonunda, küresel sofralık zeytin üretiminin neredeyse yüzde 80’i aralarında Türkiye'nin de olduğu 6 Akdeniz ülkesi tarafından gerçekleştirilmişti. Aynı yıl, küresel zeytin üretiminin yüzde 14’ü Türkiye’de gerçekleşti ve Türkiye en büyük üçüncü üretici oldu. Ancak Akdeniz Havzası aynı zamanda iklim değişikliğinin olumsuz etkileri karşısında en hassas bölgelerden biri artan sıcaklıklar ve azalan yağışlar nedeniyle, Akdeniz’de zeytin verimi azalıyor."
ILIK KIŞ ETKİSİ
Türkiye’de zeytin üretiminin çoğunlukla Akdeniz kıyılarında ve Akdeniz ikliminin etkili olduğu, Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa gibi bazı Güneydoğu Anadolu şehirlerinde gerçekleştiğine dikkat çeken Prof. Dr. Acar, "Daha ılık geçmeye başlayan kışların etkisiyle, Güney Marmara’da da zeytincilik daha mümkün hale geldi. Dr. Oğuz Tutal ile birlikte gerçekleştirdiğimiz bu yeni çalışma, iklim değişikliğinin bu bölgelerdeki zeytin verimini ne şekilde etkilediğini ekonomik perspektiften inceleyen ilk araştırma" dedi.
YÜZDE 17 DAHA DÜŞÜK
Çarpıcı "zeytin raporunda" Aydın'a özellikle dikkat çekilirken, "Kentte 2000’lerin başında ulaşılan rekor verim özellikle son yıllarda gözlenen keskin düşüşler ışığında geride kalmış görünüyor. Son verilerde verim, 2004-2006 yılları arasındaki zirve seviyelerden yüzde 17 daha düşük gözleniyor. Manisa’da ise bu azalma çok daha vurucu seyrediyor. 2016-2018 yılları arasındaki ağaç başı verim seviyeleri, 1986-1988 yıllarındaki zirve noktasına kıyasla yüzde 45 daha düşük. Zeytin için ideal koşullar kayboluyor" görüşleri sıralandı.
Kaynak: Web Özel