Z Kuşağı, İsrail'e karşı tüketici boykotunu sahiplendi: İşte o araştırmanın çarpıcı sonuçları
İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları, dünyada ve Türkiye’de İsrail'e karşı protesto ve boykot çağrıları yapılmasına neden oldu. Bu kapsamda yürütülen boykotlara yönelik tüketicilerin tutumlarını ortaya çıkarmak için yapılan 1545 kişinin katıldığı kapsamlı araştırmanın sonuçları açıklandı.
İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları, dünyada ve Türkiye’de İsrail'e karşı protesto ve boykot çağrıları yapılmasına neden oldu. Türkiye’de de Tüketici Birliği Federasyonu gibi birçok STK İsrail'in ürünleri ile İsrail’e destek verdiği belirtilen bazı çok uluslu markaların boykot edilmesi çağrısında bulundu. Bu kapsamda İsrail’e yönelik boykot çağrıları ile ilgili tüketicilerin tutumlarını ortaya çıkarmak için kapsamlı bir araştırma yapıldı.
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Pazarlama Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Süphan Nâsır ve Araştırma Görevlisi Merve Kır tarafından yürütülen araştırmaya 1545 kişi katılmış olup 1384 tane geçerli yanıt elde edilmiştir.
Z KUŞAĞI BOYKOTU SAHİPLENDİ
Araştırmaya katılanların %65’inden fazlası boykota katılmadıklarını ve yakın bir gelecekte de boykota katılmayacaklarını belirtmişlerdir. Yaklaşık %4’ü ise şu an boykota katılmadıklarını ama yakın gelecekte boykota katılacaklarını belirtmişlerdir. Boykota kısmen ya da aktif olarak katılanlar araştırmaya katıların yaklaşık %30’unu oluşturmaktadır. Çağrı yapılan markaları aktif olarak tamamıyla boykot edenler katılımcıların %14’ü iken sadece bazı markaları aktif boykot edenler yaklaşık %4 ve boykota kısmen katılanların oranı ise yaklaşık %13 olmuştur. Araştırmaya katılan Z kuşağının yaklaşık %50’si ve Y kuşağının ise %40’ı çağrı yapılan markaları aktif veya kısmen boykot etmektedir. Bu oran X ve Baby Boomer kuşağında %20 civarındadır.
BOYKOTTA ÖRGÜTLENMENİN ÖNEMİ
Katılımcıların %75’inden fazlası yürütülmekte olan boykotun etkili bir şekilde örgütlenmediğini ve etkin olmadığını belirtmişlerdir. Boykota aktif katılan ile boykota hiç katılmamışlar arasında boykotun etkinliği ile ilgili görüş farklılığı bulunmaktadır. Boykota katılmayanların yaklaşık %90’ı boykotun etkili bir şekilde örgütlenmediğini ve etkin olmadığını düşünürken; boykota aktif katılım gösterenlerin içinde ise %23’ü boykotun etkili örgütlenmediğini düşünmekle birlikte kısmen etkili örgütlendiğini düşünen, boykotun etkinliğini sorgulayanların oranı %54’tür.
BOYKOTA KATILIMI ETKİLEYEN MARKA SADAKATİ
Katılımcıların sadece %14’ü çağrı yapılan markaları aktif olarak tamamıyla boykot edebilmektedir. Tüketicilerin %76’sı boykot çağrısı yapılan markalar arasında sıklıkla kullandıkları markaların bulunduğunu söylemişlerdir. Boykot listelerinde belirtilen markaların arasında tüketicilerin sıklıkla kullandıkları markaların bulunuyor olması tüketicilerin boykotu aktif olarak yapmasını güçleştirdiğini görmekteyiz.
BOYKOT TOPLUMA NASIL YANSIDI?
Araştırmaya katılanların yaklaşık %67’si için İsrail’e yönelik boykot önemli değilken; %24’ü ise boykot eylemine önem verdiklerini belirtmiştir. Boykota aktif katılım gösterenleri boykota verdiği önem çok yüksek iken (4.78/5.00); boykota hiç katılım göstermeyenlerin verdiği önem ise çok düşük (1.30/5.00) olduğu görülmektedir. Bir diğer çarpıcı sonuç ise sırasıyla Z ve Y kuşağı boykota X ve Baby Boomer kuşağına göre daha fazla önem vermektedir.
BOYKOTA KATILMAYANLAR NE DÜŞÜNÜYOR?
Araştırma katılanların yaklaşık %67’si boykot dahilindeki markaları satın alırken ya da tüketirken görünmekten rahatsızlık duymayacaklarını belirtmişlerdir. Boykota aktif katılım gösterenler (3.85/5.00) boykot edilen markaları satın alırken görünmekten boykota katılmayanlara (1.62/5.00) kıyasla çok daha fazla rahatsızlık duymaktadır. Kuşaklar arasında boykot edilen markaları satın alırken görünmekten en rahatsız olan kuşak ise Z kuşağıdır.
BOYKOTA KATILIMIN SINIRLI KALMA NEDENİ
Tüm bu verilerin ışığında İsrail’e yönelik boykota katılımın kısmen katılım ile birlikte %30’larda kaldığını, katılımcıların üçte ikisinin boykotun etkili bir şekilde örgütlenmediğinden etkisinin de olmadığını düşünmektedirler. Boykot için çağrı yapılan markaların arasında sıklıkla tüketicilerin satın aldığı markaların bulunması katılımının sınırlı kalmasın da önemli bir rol oynamaktadır. Boykota katılımın sınırlı kalmasının altında yatan başkaca nedenler de bulunmaktadır. Boykot çağrısında bulunan markaların çok fazla olması (%17) ve boykot çağrısında bulunulan markaların alternatiflerinin olmaması (%14) başlıca kısmi katılım gösterme nedenleri arasında belirtilmekte.
BOYKOTA KATILMAYANLAR BİR SONUÇ ALINABİLECEĞİNİ DÜŞÜNMÜYOR
Boykota hiç katılmamış ve katılmayı düşünmeyenlerin boykota katılmamasının başlıca nedenleri arasında %45 Gazze’de yaşanan sorunlara çözüm olmayacağı ve %36 boykotun etkili olamayacağı yer almaktadır.
TÜKETİCİLERİ BOYKOTA KATILMAYA MOTİVE EDEN NEDENLER
Boykota katılım göstermeyenler gibi boykota aktif ve kısmi katılım gösterenler de boykotun Gazze’de yaşanan insanlık dramına çözüm olmayacağını bilmelerine rağmen %29 tepki göstermek ve ufak da olsa boykota katkı sağlamak, %25 destek veren markaları finansal açıdan zora sokmak ve %25 İsrail’i destekleyen markalara kızgınlığını dile getirmek ve göstermek amacıyla boykota katılım göstermektedir.
Boykota aktif ve kısmen katılım gösterenlerin yaklaşık %80’i boykot kapsamındaki markaları satın almaktan kendileri alıkoyabileceklerini, %70’i boykota katılarak kendilerini iyi hissettiklerini, %60’ı boykot edilen markaları satın alırlarsa kendilerini suçlu hissedeceklerini, %65’i boykot edilen markaların yerine alternatif markaları bulabileceklerine inandıklarını, %62’i boykot kapsamındaki markaları satın almamak uğruna kaliteden ödün verebileceklerini, ve %60’ı ise boykot edilen markaların yerine daha fazla ödeme yaparak alternatif markaları alabileceklerini ifade etmişlerdir.
BOYKOTTA Z KUŞAĞI ETKİSİ
Z kuşağı boykota katılım göstererek kendilerini iyi hissettikleri, boykot kapsamındaki markaları satın alırlarsa kendilerini suçlu hissedecekleri, boykot kapsamındaki markaların yerine alternatiflerini satın almak için fazladan ödeme yapabilecekleri, ve boykot kapsamındaki markaları satın alacaklarına kaliteden ödün vermeye hazır oldukları ifadelerine diğer kuşaklara kıyasla daha fazla katılım göstermektedirler. Her ne kadar şu an Z kuşağının satın alım gücü diğer kuşaklar kadar güçlü olmasa da; geleceğin satın alımlarında Z kuşağının baskın rol oynayacağını unutmamak gerekiyor. Z kuşağı boykota diğer kuşaklara kıyasla daha fazla katılım göstermektedir. Aktivist ruha sahip Z kuşağı boykot kapsamındaki markaları unutmayacağı, ve Z kuşağının bu markalara yönelik algı ve tutumlarının ileriki dönemler içinde olumsuz yönde etkileneceğini düşünülmektedir.
Katılımcıların %75’inden fazlası yürütülmekte olan boykotun etkili bir şekilde örgütlenmediğini ve etkin olmadığını belirtmişlerdir.
Boykota aktif katılan ile boykota hiç katılmamışlar arasında boykotun etkinliği ile ilgili görüş farklılığı bulunmaktadır. Boykota katılmayanların yaklaşık %90’ı boykotun etkili bir şekilde örgütlenmediğini ve etkin olmadığını düşünürken; boykota aktif katılım gösterenlerin ise yalnızca %23’ü boykotun etkili örgütlenmediğini düşünmektedir.
Tüketicilerin %76’sı boykot çağrısı yapılan markalar arasında sıklıkla kullandıkları markaların bulunduğunu söylemişlerdir. Boykot listelerinde belirtilen markaların arasında tüketicilerin sıklıkla kullandıkları markaların bulunuyor olması tüketicilerin boykotu aktif olarak yapmasını güçleştirdiğini görmekteyiz.
Bu sonuçlara paralel olarak, katılımcılara çevrenizde görüşlerine önem verdiğiniz kişiler gerçekten boykota eylemine katılıyor mu diye sorulduğunda yaklaşık %33’ü çevrelerindeki insanların boykota katılım gösterdiklerini gözlemlediklerini belirtmişlerdir.
Öte yandan araştırmaya katılanların %29’una boykot eylemine katılması için çevrelerindeki kişilerin tavsiyede bulunduklarını görebiliyoruz.
Araştırmaya katılanların yaklaşık %67’si için İsrail’e yönelik boykot önemli değilken; %24’ü ise boykot eylemine önem verdiklerini belirtmiştir. Boykota aktif katılım gösterenleri boykota verdiği önem çok yüksek iken (4.78/5.00); boykota hiç katılım göstermeyenlerin verdiği önem ise çok düşük (1.30/5.00) olduğu görülmektedir. Bir diğer çarpıcı sonuç ise sırasıyla Z ve Y kuşağı boykota X ve Baby Boomer kuşağına göre daha fazla önem vermektedir.
Boykota atfedilen öneme paralel olarak araştırma katılanların yaklaşık %67’si boykot dahilindeki markaları satın alırken ya da tüketirken görünmekten rahatsızlık duymayacaklarını belirtmişlerdir. Öte yandan, katılımcıların %23’ü ise boykot çağrısında bulunulan ürünleri tüketirken görünmekten rahatsızlık duyacaklarını belirtmişlerdir. Boykota aktif katılım gösterenler (3.85/5.00) boykot edilen markaları satın alırken görünmekten boykota katılmayanlara (1.62/5.00) kıyasla çok daha fazla rahatsızlık duymaktadır. Kuşaklar arasında boykot edilen markaları satın alırken görünmekten en rahatsız olan kuşak ise Z kuşağıdır.
Tüm bu verilerin ışığında İsrail’e yönelik boykota katılımın kısmen katılım ile birlikte %30’larda kaldığını, katılımcıların üçte ikisinin boykotun etkili bir şekilde örgütlenmediğinden etkisinin de olmadığını düşünmektedirler. Boykot için çağrı yapılan markaların arasında sıklıkla tüketicilerin satın aldığı markaların bulunması katılımının sınırlı kalmasın da önemli bir rol oynamaktadır. Boykota katılımın sınırlı kalmasının altında yatan başkaca nedenler de bulunmaktadır.
Boykota hiç katılmamış ve katılmayı düşünmeyenlerin boykota katılmamasının başlıca nedenleri arasında %45 Gazze’de yaşanan sorunlara çözüm olmayacağı ve %36 boykotun etkili olamayacağı yer almaktadır.
Boykota Hiç Katılmamış Olanların Boykota Katılım Göstermeme Nedenleri
Boykota Kısmen Katılanların Boykota Katılım Göstermeme Nedenleri
Boykota kısmen katılım gösterme nedenleri arasında Gazze’de yaşanan sorunlara çözüm olmayacağı (%29) ve boykotun etkili olamayacağı (%17) yer almak ile birlikte bu nedenlerin boykota hiç katılım göstermeyenlerde olduğu kadar baskın olmadığı görülmekte. Boykot çağrısında bulunan markaların çok fazla olması (%17) ve boykot çağrısında bulunulan markaların alternatiflerinin olmaması (%14) başlıca kısmi katılım gösterme nedenleri arasında belirtilmekte.
Boykota Aktif Katılım Gösterlerin Ana Motivasyonları
Boykota hiç katılım göstermeyenler ile kısmi katılım gösterenlerdeki gibi boykota aktif katılım gösterenler de boykotun Gazze’de yaşanan insanlık dramına çözüm olmayacağını bilmelerine rağmen %29 tepki göstermek ve ufak da olsa boykota katkı sağlamak, %25 destek veren markaları finansal açıdan zora sokmak ve %25 İsrail’i destekleyen markalara kızgınlığını dile getirmek ve göstermek amacıyla boykota katılım göstermektedir.
Boykota aktif katılım gösterlerin yaklaşık %90’ını ise sıklıkla satın aldıkları markaları boykot süresince satın almayı bıraktıklarını ifade etmişlerdir.
Boykota aktif ve kısmen katılım gösterenlerin yaklaşık %80’i boykot kapsamındaki markaları satın almaktan kendileri alıkoyabileceklerini, %70’i boykota katılarak kendilerini iyi hissettiklerini, %60’ı boykot edilen markaları satın alırlarsa kendilerini suçlu hissedeceklerini, %65’i boykot edilen markaların yerine alternatif markaları bulabileceklerine inandıklarını, %62’i boykot kapsamındaki markaları satın almamak uğruna kaliteden ödün verebileceklerini, ve %60’ı ise boykot edilen markaların yerine daha fazla ödeme yaparak alternatif markaları alabileceklerini ifade etmişlerdir. Z kuşağı boykota katılım göstererek kendilerini iyi hissettikleri, boykot kapsamındaki markaları satın alırlarsa kendilerini suçlu hissedecekleri, boykot kapsamındaki markaların yerine alternatiflerini satın almak için fazladan ödeme yapabilecekleri, ve boykot kapsamındaki markaları satın alacaklarına kaliteden ödün vermeye hazır oldukları ifadelerine diğer kuşaklara kıyasla daha fazla katılım göstermektedirler. Her ne kadar şu an Z kuşağının satın alım gücü diğer kuşaklar kadar güçlü olmasa da; geleceğin satın alımlarında Z kuşağının baskın rol oynayacağını unutmamak gerekiyor. Z kuşağı boykota diğer kuşaklara kıyasla daha fazla katılım göstermektedir. Aktivist ruha sahip Z kuşağı boykot kapsamındaki markaları unutmayacağı, ve Z kuşağının bu markalara yönelik algı ve tutumlarının ileriki dönemler içinde olumsuz yönde etkileneceğini düşünülmektedir.
Boykota aktif ve kısmen katılanların yaklaşık %45’i boykot edilecek markaların çokluğu nedeni ile boykot döneminde sıklıkla yerli markaları tercih ettiklerini belirtmişlerdir.