Yükseklerdeki tehlike | Yangında gökdelenler nasıl söndürülecek?
İstanbul ve İzmir’de yaşanan iki büyük yangından sonra gözler yüksek katlı yapılardaki risklere çevrildi. Uzmanlara göre yüksekliği 100-300 metre arasında onlarca yüksek katlı yapının olduğu İstanbul’da bu binaların dış kaplamalarına dikkat edilmesi gerekiyor.
İstanbul’da bir medya grubunun da olduğu iş merkezi ile İzmir’deki lüks konut sitesinde yaşanan son büyük yangınlar yüksek katlı yapılardaki yangın riskini de gündeme taşıdı. İstanbul’da halihazırda 100 ile 300 metre arasında onlarca plaza ve gökdelen bulunuyor. 1968’de Harbiye Orduevi ve bir yıl sonra The Marmara Taksim Oteli ile tanışan İstanbul artık “plazalar şehri” olarak tanımlanıyor. Megakentin en yüksek ilk 3 yapısı ise 293, 280 ve 261 metre uzunluğunda.
İstanbul’da yüksek katlı yapılardaki yangın riskine ilişkin ilk olay, 2012’de Şişli’deki bir gökdelende meydana gelmişti. O dönem Avrupa’nın en yüksek konut binası olan 152 metre uzunluğundaki yapıdan yükselen alevler büyük korku ve panik yaratmıştı.
Aradan geçen 11 yıllık süreçte İstanbul’da 300 metreye yaklaşan binalar inşa edildi. Özellikle İzmir’deki lüks sitede meydana gelen yangın sonrası gözler bu yapıların durumuna çevrildi.
YANGIN MERDİVENİ NEREYE KADAR ÇIKABİLİR?
Uzmanlar, 100-200 metre yüksekliğindeki gökdelenlere itfaiye ile müdahale etme imkanının olmadığına dikkat çekerken, yüksek katlı yapılarda bulunan "spring" adlı sistemin olası yangında otomatik olarak devreye girdiğini belirtmekte. Yangın sırasında daire ve binayı sulayan aparatlar olarak bilinen sistem, 68 derece sıcaklıkta devreye girerek alevlerin yükseldiği alana otomatik olarak su püskürtmeye başlıyor.
Yangından Korunma Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Kazım Beceren, 100-200 metre gibi yüksek yapılara dışarıdan itfaiye ile müdahale etmenin mümkün olmadığını belirterek, “İtfaiye merdivenleri hava durumuna göre belli yüksekliğe kadar çıkartılabilir. Ülkemizdeki yönetmeliğe göre 28.5 metreye kadar zor alevlenici, 28.5 metre ve üzerindeki yapılarda ise zor yanıcı malzeme kullanılması gerekir. 200 metre yüksekliğindeki bir binaya itfaiye merdiveni ile müdahale edilmesi mümkün değildir” diye konuşuyor.
2002’den sonra hazırlanan yangın yönetmeliğinin önemine değinen Beceren, yüksek katlı yapılar için en büyük risklerin dış cephe ve kaplamalarda kullanılan malzemeler olduğunun altını çiziyor. Yüksek katlı binaların içinde yaşanacak yangınlara karşı otomatik sistemlerin devreye girerek kurtarıcı rolü üstlendiğini dile getiren Beceren, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Otomatik yangın algılama sensörleri, duyuru sistemleri, yangına elle müdahaleyi sağlayan söndürme cihazları, otomatik yağmurlama gibi sistemler anında devreye girerek yangını söndürmek için işlev görür. 51.5 metre üzerinde olan tüm binalarda yağmurlama sistemi mevcuttur. Ancak bizim endişemiz hem normal, hem de yüksek katlı binaların dış cephesinde kullanılan yanıcı özelliğe sahip yalıtım malzemeleri. Strafor gibi yanıcı özelliğe sahip malzemelerin kullanılmamasına dikkat edilmemiş ise olası yangın yüksek katlı yapılara müdahale anlamında büyük sıkıntı yaratabilir.”
GELİŞİGÜZEL PARK SORUNU
Yangından Korunma Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Dr. İsmail Turanlı da İstanbul’da yüksek merdivenli itfaiye araçlarının olduğunu ancak bu araçların gelişigüzel park etmiş araçlar nedeniyle her sokağa girmesinin mümkün olmadığını söylüyor. Turanlı, uyarılarını şöyle sıralıyor:
"Binanın yüksekliği ve kullanım amacına bağlı tahliye senaryosu ile inşaat sırasında korunmalı veya korunmasız merdivenler yapılır. Yangın mevzuatında binanın türü ne olursa olsun katlar arası alev geçişini engelleyici, yangına dayanıklı malzemenin bariyer olarak kullanılması gerekir."
Birçok yapıda izolasyon amacıyla yanıcı özelliğe sahip köpük kullanıldığına da değinen Turanlı, "Asıl risk cephede yangının ilerlemesini durduracak malzemenin kullanılmaması. İzmir'deki tablo bize bunu çok açık gösterdi. Sanki konut değil kimya fabrikası yandı. Köpük ve alüminyum kaplama kullanılan binalar için ciddi risk söz konusu" ifadelerini kullandı.
NASIL OLMALI?
Gökdelenlerde özel yangın söndürme sistemleri bulunması gerekiyor. Yapıların zeminlerinde olası bir yangına karşı büyük su deposu bulunmalı ve her dairede yangın ikaz sistemleri, spring sistem ve alarmlar yer almalı. Binada, otomasyona sinyal gönderen duman dedektörü ve otomatik devreye giren yangın söndürme sistemi bulunmalı. Eş zamanlı acil anons sistemi çalışırken, dairelerdeki insanlar için sirenlerin ötmesi de önemli bir başka nokta. Öte yandan alarmla birlikte, çalışan tüm asansörlerin zemine inmesi ve kapılarını açması gerekiyor. Ayrıca yangın kaçış alanlarına da basınçlı hava verilerek dumanın içeriye girmesi ve insanları zehirlemesi önlenmeli.
Kaynak: Web Özel