Üniversite mezunu kadınlarda işsizlik arttı

İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştirak şirketi İSPER (İstanbul Personel Yönetim A.Ş.); istihdama yönelik politikaların tasarlanması ve uygulanmasına, işgücü piyasası sorunlarının çözümüne katkı ve yön sağlanası amacıyla hazırlanan "İstanbul İşgücü Piyasası: Güncel Görünüm ve Yapısal Özellikler 2022" başlıklı raporu kamuoyu ile paylaştı.

Rapor, İstanbul’da eğitim durumu ve işsizlikle ilgili dikkat çeken sonuçları gözler önüne seriyor. Bir önceki araştırma ile paralel olarak; İstanbul’da eğitimli genç nüfus oranı yükselirken bu artışın kadınlarda erkeklere oranla daha fazla olması dikkat çekiyor. İstanbul’da yüksek eğitimli kadınların sayısı 2014’ten 2021’e yüzde 64,4 artışla 528 binden 868 bine yükseldi. Eğitim seviyesindeki artışa rağmen kadınların iş bulmaları ise zaman içinde giderek zorlaştı. Bi diğer deyişle eğitimli genç kadınların sayısı arttı fakat bu kadınların iş bulma oranları erkeklere nazaran daha düşük, iş bulma süreleri de daha uzun oldu.

EĞİTİM SEVİYESİ DE İŞSİZLİK ORANI DA ARTTI

Yüksek eğitimli işsiz kadınların toplam kadın işsizler içindeki payı yüzde 43,2 olarak kaydedildi. Erkeklerde ise bu pay yüzde 21,8. Uzun süreli işsizlik oranları toplam işsiz kadınlarda (yüzde 40,6) erkeklere (yüzde 30,9) kıyasla daha yüksek. Sonuç olarak İstanbul’daki genç kadın nüfusun eğitim düzeyi artarken aynı paralelde işsizlik oranlarının da arttığı görüldü.

İSTANBUL’DA İSTİHDAM’A ÖZEL SEKTÖR YÖN VERİYOR

Araştırmanın istihdamla ilgili sonuçları da bir önceki yıldan çok farklı değil. Kadın istihdam oranı bir önceki yıla göre az da olsa artmış durumda. İstanbul’da 2022 yılı Ekim ayı itibariyle istihdam seviyesi, 6 milyon 115 bin kişi olarak tahmin ediliyor. İstanbul’daki istihdam oranlarına bakıldığında kadınların istihdama katılma oranı (0,2 puan artışla) yüzde 29,8 erkeklerde yüzde (1,4 puan artışla) 66,4 olarak tahmin ediliyor. İstanbul’da 2022 Ekim ayı itibariyle istihdam yüksek oranda (yüzde 86,3) özel sektörde gerçekleşmiş durumdayken, istihdama katılan kişilerin neredeyse yüzde 90’ı işveren yanında/yevmiyeli olarak çalışıyor.

KAYIT DIŞI ÇALIŞMA SORUNU DEVAM EDİYOR

Rapora göre kayıt dışı çalışma sorunu devam ediyor. İstanbul’da istihdamdaki her 8 kişiden 1’i SGK kaydı olmadan çalışıyor: yüzde 87,5’i kayıtlı, yüzde 12,5’i kayıt dışı. Devlet denetiminin sıkı olduğu firmalar ile büyük ölçekli kurumsal firmalarda kayıt dışı çalışmaya rastlanmazken daha çok küçük ve orta ölçekli özel işyerlerinde kayıt dışı çalışma hala yaygın. Firma yöneticilerine göre asgari ücretteki artış ve mülteci/göçmen sayısının artması kayıt dışı çalışma oranını olumsuz etkiliyor. Asgari ücret artışının; tekstil/konfeksiyon, toptan/perakende ve lokanta/konaklama sektörlerinde kayıt dışılığı artırdığı ifade ediliyor. Mültecilerin en çok çalıştığı tekstil/konfeksiyon, yiyecek içecek hizmetleri,imalat ve inşaat gibi sektörlerde kayıt dışı çalışmanın yaygın olduğu anlaşılıyor. Eğitim, sağlık gibi sıkı denetlenen sektörlerde ve faaliyet alanı ne olursa olsun büyük ölçekli kurumsallaşmış firmalarda kayıt dışılığın olmadığı belirtiliyor.

İSTANBUL UZAKTAN/HİBRİT ÇALIŞMAYI BENİMSEMEDİ

Pandemi dönemi ve sonrasında hayatımıza giren uzaktan/hibrit çalışma sisteminin, firmaların faaliyet alanı ve iş yapış şekillerine göre hala devam ettiği görülse de sadece pandemi sebebiyle uzaktan çalışma sistemine geçen işyerlerinin büyük bölümü pandeminin sona ermesiyle yüz yüze çalışma sistemine geri dönmüş. Araştırma kapsamında görüşme yapılan 53 firmadan 16’sında uzaktan çalışma sistemi mevcut (yüzde 30,2). Personelinin yüzde 25’inden fazlasının evden ya da hibrit çalıştığını söyleyen firma sayısı 4’tür (yüzde 7,6). 9 firma uzaktan çalışmaya ya da hibrit çalışma modeline pandemi ile başlamış. Bu dokuz firmanın 7’si pandeminin etkilerinin azalması ile uzaktan çalışmaya son vermiş, iki firma hala sürdürdüğünü belirtiyor. Çağrı merkezleri, yazılım ve bilgi işlem departmanlarında, ayrıca idari kadrolar ve genel müdürlük ofislerinde uzaktan ya da hibrit sistem ile çalışma görece yaygın.

İŞTEN MEMNUN OLMAMANIN EN BÜYÜK SEBEBİ ÜCRET

İstanbul’un çalışan kadın ve erkek işgücünün işten memnun olmamasının ortak ve en büyük nedeni gelir yetersizliği. Araştırmaya göre her altı çalışandan biri işinden memnun değil. Tüm çalışanlarda işten memnuniyetsizlik oranı yüzde 17,4 iken bu oran kadınlarda yüzde 16,5, erkeklerde yüzde 17,8. İşinden memnun olmayanlar, daha iyi bir iş bulamayacaklarını düşünmeleri sebebiyle başka bir iş arayışına girmediğini belirtiyor. Erkeklerde ve kadınlarda eğitim düzeyi ile işten memnuniyetsizliğin oranındaki fark dikkat çekiyor. Lise ve altı eğitim seviyesindeki erkeklerin işten memnuniyet oranı (yüzde 20,6) yüksek öğrenimli erkeklere göre fazlayken, eğitim düzeyi yüksek olan kadınlarda memnuniyetsizliğinin de daha yüksek olduğu görülüyor. (yüzde 17,2).

KADINLAR ERKEKLERE GÖRE DAHA AZ TERFİ ALIYOR

İşten memnuniyetsizlik gelir düzeyleri itibariyle incelendiğinde beklendiği gibi en yüksek memnuniyetsizlik oranı yüzde 24,1 ile asgari ücrete yakın ücretli grubu. İşten memnuniyetsizliğin en önemli nedeni, gelir yetersizliği (yüzde 35,6). İkinci sırada çalışma saatlerinden memnuniyetsizlik (yüzde 24,4), üçüncü sırada ise yetersiz yükselme ve terfi imkânları (yüzde 21,5) yer alıyor. Ücret yetersizliğine, çalışma saatlerinin uygunsuzluğuna ve terfi olanaksızlığına kadınların erkeklere kıyasla daha fazla maruz kaldıkları anlaşılıyor.

POTANSİYEL İŞGÜCÜ: AİLEVİ SEBEPLER VE ÜMİDİ KIRIK İŞSİZLER

Kadınların potansiyel işgücündeki payı yüzde 60,7, erkeklerin yüzde 39,3. Potansiye işgücü içinde ailevi sebeplerle iş aramadığını belirten kadınların oranı 47,9. Tüm potansiyel işgücü içerisinde iş bulma ümidi olmadığı için iş aramayanların oranı yüzde 23,4. Bu kişilere hangi koşullarda iş arayacakları sorulduğunda; ailesel nedenler ortadan kalktığında diyenlerin oranı yüzde 35,9 iken geçinmekte artık zorlandığı için en kısa zamanda iş arayacakların oranı yüzde 25,4, istihdam olanaklarının artmasını bekleyenlerin oranı ise yüzde 16,8. İş tercihinde eve yakınlık önemli bir koşul: Kadınlarda bu koşul yüzde 57 oranında işaretlenirken erkeklerde oran yüzde 41.

ENFLASYONDAN ÇALIŞANLAR KADAR FİRMALAR DA RAHATSIZ

Firmalar, yüksek enflasyon nedeniyle artan maliyet artışlarını fiyatlara yansıtamadıklarını ve kar oranının düştüğünü, müşteri kaybından endişelendiklerini belirtiyor. Enflasyon baskısı işgücü piyasası açısından ciddi sorunlar yaratıyor. Pek çok firma artan ücretler nedeniyle bir yandan aradıkları elamanları bulamıyorken diğer yandan mevcut vasıflı ve deneyimli çalışanlarını elde tutmakta zorlanıyorlar. Araştırma sonucu asgari ücret artışıyla beraber istihdamda azalma olmadığını gösterse de aslında firmalar ve çalışanlar açısından durum farklı. Firmalar için İstanbul’da asgari ücretten çalışan bulmak zor. Yöneticilerin çoğunluğu İstanbul’da hayat pahalılığı, özellikle de ev kiralarının ulaştığı seviye nedeniyle mevcut asgari ücretin cazip olmaktan çıktığını, bu nedenle bölgedeki yaşam maliyetlerine göre bölgesel asgari ücret belirlenmesi gerektiğinin altını çiziyor.

Kaynak: Haber Global TV