Türkiye'de resmi belgelerden 'nereli olduğu anlaşılamayan' yabancı sayısı arttı!

Türkiye’de 90’lı yıllarla birlikte özel televizyonlar yaygınlaştığında yayındaki herkes toplumun yüzde 100’ünün o an televizyon izlediğini var sayarak “70 milyon bizi izliyor!” derdi. Bu rakam yıllar içerisinde 75 milyona çıktı, 2021 yılında ise Türkiye’nin nüfusu 84 milyon 680 bin 273 kişi oldu.

65 yaş üstü nüfusun çok kısa bir süre içerisinde toplam nüfustaki payı yüzde 10’un üzerine çıkacak ve Türkiye resmen yaşlanan ülkelerden biri olarak sayılacak. Buna rağmen geçen yıl nüfus artış hızı yükseldi. 2008 yılında binde 13.1 olan bu rakam 2020’de binde 5.5’e kadar inmişti, 2021’de ise binde 12.7 oldu.

Türkiye’nin ortanca yaşı da 32,7’den 33,1’e çıktı. Nüfusu en çok artan insan gruplarından biri ise yabancılar oldu. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre; Türkiye’de ikamet eden yabancıların sayısı bir önceki yıla göre 458 bin kişi artarak 1 milyon 792 bin 36’ya çıktı.

PEKİ KAYITLI YABANCI SAYISI NEDEN BU KADAR ARTTI?

Haberglobal.com.tr’den Cihat Aslan'a açıklamalarda bulunan Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Sinan Türkyılmaz, Türkiye’de 3.7 milyon geçici sığınma statüsünde göçmen olduğunu onların yabancılardan sayılmadığını söylemişti. 2021 yılında ise yabancı sayısındaki artışı gevşetilen Covid-19 tedbirlerine bağladı.

İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Şeker ise sorularımıza verdiği yanıtta, geçici koruma altındakiler eklendiğinde nüfusa 5 milyon kişi daha ilave edilmesi gerektiğini söyledi. Şeker bu gruptaki insanların doğurganlık hızının da bir hayli yüksek olduğunun altını çizdi.

TÜRKİYE'DE KAYITLI YABANCILARIN DAĞILIMI

Peki resmi rakamlara göre Türkiye’de Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nde yer alan yabancıların dağılımı nasıl? Türkiye’de yabancılar arasında kayıtlı olarak en çok Irak vatandaşları yaşıyor. 2020 yılında 281 bin 74 Iraklının kayıtlı olarak yaşadığı Türkiye’de 2021 yılında bu sayı 322 bin 15’e çıktı. Onları 183 bin 567 kişi ile Afgan vatandaşlar izliyor. Türkiye’de kayıtlı olarak 2020 yılında 88 bin 907 Suriyeli yaşıyordu, 2021 yılında 104 bin 554 Suriyeli Türkiye’de yaşamaya başladı.

Türkiye’de 2020’den 2021’e geçerken kayıtlı yabancı nüfusta gözle görülür bir artış var. Bu vatanları ‘bilinmeyen’ insan sayısına da sirayet etmiş durumda. 2020 yılında vatanı bilinmeyen 99 kişi Türkiye’de ikamet ederken 2021 yılında bu sayı 165’e çıkmış. 

TÜİK'ten aldığımız bilgilere göre; yabancıların dağılımları, ikamet, idari veya çalışma izin belgelerinin tasnifine göre oluşturuluyor. Ancak bazı vatandaşlardın bu belgelerinden hangi ülkeye mensup oldukları eksik form doldurulmasından veya başka sebeplerden dolayı anlaşılamayabiliyor.

BİR VATANSIZ NE YAPAR?

Bir de sayısı tam olarak bilinmeyen vatansızlar (haymatlos) var. Vatanı bilinmeyen insanlar Türkiye’de kaldığı süre içerisinde vatandaşlıktan çıkmış veya çıkarılmış olabilir. Peki vatanı bilinmeyen bir insan ne yapar? TÜİK'in Uluslararası Göç İstatistikleri'ne göre; 2017 yılında 42, 2018 yılında 94 kişi Türkiye'ye vatansız olarak göç etmiş. Haberglobal.com.tr'nin Göç İdaresi'nden edindiği bilgilere göre şu an Türkiye'de ne kadar vatansız kişi yaşadığına ilişkin bir istatistik açık kaynaktan paylaşılmıyor.

Göç İdaresi’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre vatansızların hakları 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 50. ve 51. maddelerinde düzenleniyor.

Kanunun ilgili maddelerine göre vatansız kartını alan bir kişi Türkiye'de resmen ikamet edebilir. Kanunun ilgili maddelerine göre; vatansız bir kişi 'kamu düzeni veya güvenliği açısından' tehdit oluşturmuyorsa sınır dışı edilmiyor.

VATANSIZLIK NASIL TESPİT EDİLİR?

Türkiye’ye vatansız olarak gelen veya vatanını kaybeden bir kişinin en yakın Valilik’e başvurması gerekiyor. Kendisine burada müracaat belgesi veriliyor. Kişi başka bir ülkeden vatansız kimliği aldı ise bir işlem yapılmıyor. Başvurunun ardından kişi 15 gün içinde mülakata alınıyor. Göç İdaresi Başkanlığı 15 gün içerisinde kişinin vatansız olup olmadığına karar veriyor. Vatansızlık devam ettiği sürece bu kimlik belgesi iki yılda bir düzenleniyor. Kişinin vatansızlık belgesi alırken yalan beyanda bulunduğu ortaya çıkarsa vatansızlık belgesi iptal ediliyor.

Peki vatansız bir çiftin Türkiye'de çocukları dünyaya gelirse bu çocuk hangi ülkenin vatandaşı sayılıyor? İYİ Parti Kurucular Kurulu üyesi İlay Aksoy'un verdiği bilgilere göre; 5901 numarası Türk Vatandaşlığı Kanunu bu konuyu açıklıyor ve Türkiye'de doğan ve anne babasından dolayı herhangi bir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan bir bebek doğumdan itibaren Türk vatandaşı sayılıyor.

Kaynak: Web Özel