Süveyş Kanalı'nda ne oldu? Kanal neden bu kadar önemli?

Dünya ticaretinin yüzde 10’unun geçtiği Süveyş Kanalı yıllardır görülmemiş bir biçimde kapandı. 

Panama bandıralı 220 bin ton ağırlığındaki The Ever Given isimli ‘ultra’ boyuttaki yük gemisi (İki İş Bankası Kulesi eninde) Salı gününden bu yana kıyıya oturmuş bir şekilde bekliyor.

Büyüklüğü sebebiyle ultra klasmanda kabul edilen konteyner gemisi Çin’in Yantian kentinden Hollanda’nın Rotterdam Limanı’na gidiyordu.

Süveyş Kanalı’nı kullanmak istemeyen gemiler Afrika Kıtası’nı dolaşarak Ümit Burnu’ndan geçebiliyor fakat bu yollarını bir hafta uzatıyor.

Süveyş Kanalı’ndan günde yaklaşık 50 gemi geçerken geçmiş yıllarda büyük tonajlı gemilerin kanaldan daha rahat geçebilmesi için kanalı derinleştirme ve genişletme çalışmaları yapılmıştı.

The Ever Given sebebiyle pek çok gemi kanalın girişinde bekliyor. Bu gemiler petrol ve sıvı doğalgaz taşıdığı için sevkiyatlarını zamanında gerçekleştiremeyecek. Bu sebepten uluslararası enerji fiyatları da yükseldi. Brent petrolün fiyatı dün yüzde 2,9 artışla günü 62 dolar seviyesinden kapattı.

Peki kaza nasıl oldu? Uzmanlara göre kum fırtınası ve şiddetli rüzgar ilk etapta gözüken sebepler. Martime Expert Group’tan Gregory Tylawsky’e göre yüksek rüzgar kaptanlar için risk. Tylawsky “Kaptanın gemiyi düzeltmek için çok az imkanı vardı” ifadelerini kullanıyor.

Mısırlı yetkililer geminin yeniden hareket edebilmesi için yapılması gerekenleri tespit etmeye çalışıyor. Fotoğraf: Reuters

SORUŞTURMA BAŞLATILDI

Gemiden sorumlu Bernhard Schulte Ship Management şirketi mekanik bir arıza olup olmadığı ile ilgili soruşturma başlatıldığını söyledi.

Gemicilik uzmanı Lars Jensen önümüzdeki günlerde Avrupa limanlarına kanal dışında yerlerden de gemiler gelmeye başlayacağını söyleyerek, “Avrupa limanlarında büyük yoğunluk bekliyoruz” ifadelerini kullandı. Hollanda ve Japonya merkezli iki gemi, kurtarma çalışmaları için geminin sahibi Japon Shoei Kisen tarafından yetkilendirildi. 

IŞIK: YANLIŞ YERDEN ÇEKERSENİZ GEMİ YAN YATAR

Boğaz gözlemcisi, jeopolitik analist Yörük Işık, Süveyş Kanalı’nda gerçekleşen kazanın ayrıntılarını Haberglobal.com.tr okurları için değerlendirdi.

Işık, yaşanan kazaya ihmal demenin zor olduğu görüşünde. Işık, “Şu an için en kuvvetli ihtimal birdenbire başlayan 75 kilometreye varan rüzgarın gemiyi yana itmiş olması” diyor.

Boğaz gözlemcisi, jeopolitik analist Yörük Işık

Peki ya 1869 yılında inşası tamamlanan Süveyş Kanalı’nın artık dünya ticaretini taşıyamadığı söylenebilir mi? Işık’a göre bu sorunun cevabı: Hayır.

Jeopolitik analist Yörük Işık, Mısır Devlet Başkanı Sisi’nin 6 yıl önce halkın tepkisine rağmen kanalı genişletme projesine 8 milyar Euro harcadığını ifade ederken, “Genişletildiği 2015 yılından beri esasında dünya ticareti geriledi ve Mısır muhalefetinin eleştirilerinin haklı olduğu ortaya çıktı. Büyük altyapı eksiklikleri olan Mısır bu kaynağı başka bir yere harcayabilirdi” diyor.

Işık, eni, Empire State binası uzunluğundaki geminin nasıl kurtarılacağını merak ettiklerini söyledi. Işık, “Üzerinde binlerce konteyner var. Burundan sıkışmış durumda, bunu yanlış yerinden çekersen, ilk olacak şey, geminin yan yatması olacaktır. Üzerinden konteynerler kanala düşerse, bir de onları tek tek temizlemek gerekecek” ifadelerini kullanıyor. Geminin pazar veya pazartesi günü kurtarılması bekleniyor.

'ORTA DOĞU'YA GIDA TAŞINIYOR'

Peki Kanal ticaret için somut olarak ne ifade ediyor? Işık, Kanal’ın bütün Avrupa limanları için önemli olduğunu belirtirken 3-4 gün kapalı olmasının yığılma yaratabileceğini anlatıyor. Boğaz gözlemcisi, jeopolitik analist Yörük Işık dünyada hali hazırda bir konteyner sıkıntısı olduğunu kanalın kapalı olmasıyla bu sıkıntıların da artabileceğini vurguluyor.

Kaza sonrası enerji fiyatlarının arttığını aktaran Işık, Rusya ve ABD’nin pazarın ihtiyaçlarını karşılayacak gaz satışını gerçekleştirebileceğini söyledi. Işık, “Günde yaklaşık 50 gemi geçen kanal kapalı kalırsa ticaret olumsuz etkilenecektir. Özellikle Rusya ve Ukrayna’dan gelen hububat ürünlerine aşırı ihtiyaç duyan bazı Orta Doğu ve Doğu Afrika devletlerinde büyük sorunlar olabilir. Özellikle Yemen ve Sudan gibi yerlerde kapalı kanal anında açlık tehlikesi ortaya çıkarabilir” ifadelerini kullandı.

can.mumay@haberglobal.com.tr

Ek kaynaklar: Financial Times, Bloomberg, Wall Street Journal

Kaynak: Web Özel