Seçmenler gündemde, bir de oy veremeyenler var...

14 Mayıs'ta yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi ile 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'ne yaklaşık bir ay kaldı. Seçimler yaklaştıkça milyonlarca vatandaşın sandıkta ne karar vereceğine dair tartışmalar da gündemde sıkça kendine yer buluyor. Fakat bir de oy kullanamayanlar var. Cezaevlerinde bazı suçlular oy kullanma hakkından mahrum. Peki hangi tutuklu oy verebiliyor, kim veremiyor?

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Adem Sözüer, tutukluların oy kullanabildiğini ama hükümlülerin kullanamadığını ifade ediyor. Sözüer bu farkı ise şöyle açıklıyor:

“Hükümlü artık suç işlediği kesinleşmiş kişidir, bu nedenle onlar oy kullanamaz. Tutuklu ise, henüz suçlu mu değil mi bilmediğimiz. Yani tutuklu, yargılanan kişidir; beraat etme ihtimali vardır. Bu nedenle o kişiler oy kullanabilir.”

'KASTEN SUÇ İŞLEYENLER KULLANAMIYOR'

Kimlerin oy kullanıp kullanamadığı Anayasa'nın 67. Maddesi'nde izah ediliyor. Buna göre, silah altındaki er ve erbaşlar, askeri okul öğrencileri ve ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamıyor. Prof. Dr. Adem Sözüer burada bir istisna olduğuna dikkat çekiyor. Sözüer açıklamasını şöyle sürdürüyor:

“Eğer kişi taksirli (dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla) bir suç işlemişse oy kullanabiliyor. Örneğin, kişi taksirle bir trafik kazasına sebebiyet verdiği için hükümlüyse bu durumda cezaevinde olsa bile oy kullanabilir. Kasten suç işlediyse kullanamaz. Öte yandan taksirli suç işleyip de cezaevinde olan kişi sayısı çok azdır. Buna karşılık ülkemizde tutuklu sayısı fazla.”

Diğer yandan, hükümlülerin de oy kullanabilmesi kanaatinde olduğunu vurgulayan Sözüer, “Bu da masaya yatırılabilecek bir konu ama şu anda durum böyle” ifadelerine yer veriyor.

Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden Prof. Dr. Timur Demirbaş ise, YSK'nın genelgesine göre uzun süre tutuklu olan kişilerin bulunduğu yerdeki seçmen kütüğüne kaydolduğuna işaret ediyor.

Demirbaş ayrıca, Türk Ceza Kanunu'nun 53. maddesinde hakların kullanılmasının kısıtlanmasına dair durumların yer aldığını söylüyor. “Buna göre, infaz bitirilinceye kadar seçme ve seçilme gibi çeşitli haklara yasaklılık getiriliyor” diyen Demirbaş, bu kişilerin şartlı salınsa dahi oy kullanamadığını bildiriyor.

Ceza hukukçusu Doç. Dr. Yılmaz Yazıcıoğlu da sanık sıfatını taşıyan ve haklarındaki yargılama devam eden kişilerin yani tutukluların hepsinin oy verebildiğini belirtiyor. Yazıcıoğlu, TCK'nın 53. maddesine göre taksirli suçlular açısından siyasi yasaklılığın söz konusu olmadığını kaydediyor.

CEZAEVLERİNDE SANDIKLAR NASIL KURULUYOR?

Adem Sözüer, seçim çevrelerinde yani diğer yerlerde seçim nasıl gerçekleşiyorsa cezaevlerinde de aynı şekilde düzenlendiğini kaydediyor. Cezaevlerinde sandık kurulu bulunduğunu ve cezaevlerinde bulunanlar için bir genelde mevcut olduğunu dile getiren Sözüer, “Seçmen kütükleri o genelgeye göre oluşturuluyor. Tutuklular da sandık kuruluna gelip oy kullanıyorlar” demekte.

Doç. Dr. Erdoğan ise, cezaevlerinde sandık güvenliğinin İl Seçim Komisyonu'nun belirlediği kişiler ve cezaevi infaz kurumunun çalışanlarının marifetiyle korunduğunu sözlerine ekliyor.

YSK, diğer seçim çevrelerinde olduğu gibi cezaevlerinde de nasıl oy kullanacağını ve ceza infaz kurumunda bulunan taksirli suçlardan hükümlüler ile tutuklulara ait seçmen listelerinin ne şekilde oluşturulacağını merci. YSK tarafından hazırlanan karar, Resmi Gazete'de yayımlanan genelgeyle açıklanıyor. YSK'nın 10 Mart 2023 tarihli kararında tutukluların oy kullanımıyla ilgili şu ifadelere yer veriliyor:

“Cumhurbaşkanı Seçiminin ikinci tura kalması halinde ise 26 Mayıs 2023 Cuma gününe kadar tutuklanıp ceza infaz kurumuna konulan tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlüler, şayet daha önce herhangi bir seçmen kütüğünde kayıtlı değillerse listeye dâhil edilemez ve oy kullandırılamaz. Seçmen kütüğüne kayıtlı olup olmamanın belgelendirilmesi taksirli suçlardan hükümlü ile tutuklu seçmene aittir.”

Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün 31 Mart 2022'ye ait verilerine göre, cezaevlerinde 275 bin 965 hükümlü ve 314 bin 502 tutuklu mevcut.

Kaynak: Web Özel