REHBER | Oturduğunuz bina riskli mi? Bunu nasıl öğrenebilirsiniz?

Türkiye bir deprem ülkesi. 1999 Gölcük depreminden çok daha fazla alana yayılan ve can kaybının 20 bini aştığı Kahramanmaraş depremlerinin ardından pek çok şehir yerle bir oldu. Bölgede arama kurtarma çalışmaları devam ediyor.

Malatya’da deprem yönetmeliğine uygun olarak yapıldığı belirtilen ‘yeni bina’ Asur Konutları’nın depremden saatler önce milyonlarca liralara satıldığı görüldü. Hatay’da çöken ve pek çok aileye mezar olan Rönesans Rezidans’ın müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun yanına aldığı paralar ile yurt dışına kaçarken dün İstanbul Havalimanı’nda yakalandı.

Maalesef pek çok kişi deprem yönetmeliğine uygun ev yapmıyor. "Deprem değil, binalar öldürür” sözünün ne kadar doğru olduğu Hatay’ın Erzin İlçesi’nde ortaya çıktı. İlçede bir bina dahi yıkılmadı. Erzin Belediye Başkanı Ökkeş Elmasoğlu Gloob’a şu açıklamayı yaptı:

Bizim buradan çıkaracağımız dersler var. Böylesine küçük de olsa hasarlı olmayan binaları nasıl yaparız. Toplum olarak, devlet olarak zihin değişikliğine ihtiyacımız var. Seçilir seçilmez 3 ay sonra uzaktan akrabamın evini mühürledim.

Tüm Türkiye enkaz altındakilerin kurtarılması için dua ediyor. Arama kurtarma ekipleri insan üstü bir mücadele ile çalışıyor. Diğer deprem bölgelerinde oturan vatandaşlar ise hem depremzedeler için dua ediyor hem de konutlarının depreme dayanıklılığını merak ediyor. Peki bir kişi kendi binasının durumunu nasıl öğrenebilir?

VATANDAŞ DANIŞMANLIK ALMALI

İstanbul İnşaat Mühendisleri Odası eski Başkanı Cemal Gökçe, binanın belediyedeki projesinin alınıp incelenmesi gerektiğini, vatandaşların bunu tek başlarına yapamayacağını, bir inşaat mühendisine başvurmaları gerektiğini belirtiyor.

Gökçe vatandaşların binayı yapan kişiyi araştırması gerektiğini, inşaatı denetleyen firmayı araştırmasını ve deprem yönetmeliği konusunda bilgi sahibi olunmasını öneriyor. Gökçe araştırmalar sonrası insanların şu soruların yanıtlarını bulması gerektiğini düşünüyor:

📌Kullanılan beton kalitesi iyi midir?

📌Kullanılan demir düz demir midir, yoksa nervürlü (tırtıklı) demir midir?

📌Betonun dayanım gücü yeterli midir?

📌Bina elle dökülen beton ile mi yapılmış, betoniyer ile dökülen beton ile mi yoksa hazır beton ile mi yapılmış?

Gökçe vatandaşların kendi evlerinin bodrum katına inip, sıvalar dökülmüş mü, demirler paslanmış mı, çatlaklar var mı bunlara da bakılabileceğini ifade ediyorlar.   

Hatay Erzin’de olduğu gibi, İstanbul’da da sık sık belediye tarafından mühürlenen binalar gündeme geliyor. Büyük İstanbul depremi bütün bilim insanlarının geldiğini düşündüğü bir afet. Özellikle 26 Eylül 2019 tarihinde Silivri açıklarında yaşanan 5.8’lik depremin ardından belediye ekipleri İstanbul’da pek çok yapıyı inceledi.

İSTANBUL’DA BELEDİYEYE BAŞVURULABİLİYOR

Binasının incelenmesini isteyen kişiler İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bu konuda oluşturduğu online platforma müracaat edebiliyor. 2000 yılı öncesi yapılara bakıyan ‘Bina İnceleme Başvuru’ hizmeti kapsamında bugüne kadar 107 bini aşkın yapının ziyaret edildiği belirtiliyor. Binanın hızlı taranması için bir kat malikinin müracaat etmesi yeterli.

BAKANLIĞIN YETKİLENDİRDİĞİ ŞİRKETLER VAR

Öte yandan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 6306 sayılı kanun ile riskli yapıların tespiti için yetki verdiği kurum ve kuruluşları internet sitesinde yayımlıyor. Söz konusu adreste il seçilerek yapı denetim firmaları ile bina sakinleri anlaşabiliyor.

RİSKİ ÇIKARSA…

Peki belediye veya özel bir şirketin ölçümleri sonucu bina riskli yani can güvenliği olmayan bir yapı olarak kayıt edilirse süreç nasıl işliyor? Binadaki dairelere resmi tebligat ulaşıyor, riskli yapı tespitine itiraz edilebiliyor, itirazın sonucuna göre bina yıkılıyor. Yıkım süreci kontrol altında gerçekleşiyor, yıkım sonrası binada nitelikli çoğunluk sağlanarak yeni proje için anlaşılıyor. Daha sonra yeni projenin koşullarına göre konutlar teslim ediliyor. Böylece binanın kentsel dönüşümü de tamamlanmış oluyor. 

İTİRAZ NASIL İNCELENİYOR?

Bir yapı resmi raporlarda ‘riskli’ olarak geçtikten sonra binada yıkılması yönünde görüş birliği yoksa itiraz süreci zorlu geçebiliyor. Binanın riskli olmadığı düşünen kat sahipleri bakanlığa itirazda bulunuyor, bu itirazı üniversitelerden bildirilen dört üye ile ikisi inşaat mühendisi ve biri de jeoloji veya jeofizik mühendisi olmak üzere, Bakanlık teşkilâtında görev yapan üç üyenin iştiraki ile yedi üyeli bir kurul inceliyor.

Kaynaklar: Haberglobal.com.tr, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İBB