Pandemi sürecinde yaşlılar daha mutlu kalmayı nasıl başardı?

Pandemi vücut sağlığımızı zorladığı gibi akıl sağlımızı da zorluyor. Fiziksel olduğu kadar zihinsel olarak da bizi sınıyor. Bu durum araştırmalara göre uzun süredir kurulan bir ters orantıyı da doğrulamış durumda. Yaş ilerledikçe duygusal zindelik ve “iyilik”, fiziksel sağlık ve zihinsel keskinliğe ters orantılı olarak artmakta.

Ortada sağlam bir bulgu var: Araştırmalar, genç yetişkinlerle kıyaslandığında 50 yaş üstü bireylerin gün içinde değişkenlik gösteren farklı durumlara ve duygulara daha olumlu tepkiler verdiğini ortaya koyuyor. Özetle, gelir ve eğitim durumundan bağımsız olarak 50 yaş üzeri bireyler, daha olumlu bir havada.

Ancak bu fark elbette bir açıklama bekliyor. İnsanlar yaşlandıkça bir şekilde daha iyi başa çıkma becerileri mi geliştiriyorlar? Veya cevap basit mi: İnsanların kaçınma becerilerini keskinleştirerek yaşlanmaları, karşılaştıkları stresli durumların ve kötü risklerin sayısını azaltıyor mu?

Bunu test etmenin teorik olarak ifade edebileceğimiz tek bilimsel yolu, yaşlı ve genç nüfusu eşit derecede stresli durumlara sokmak. Ancak California Irvine Üniversitesi'nde psikoloji profesörü olan Susan Charles, “Aşırı stresin bu ilişki üzerindeki etkisini, etik bir şekilde test etmenin herhangi bir yolu yok” diyor.

OLMAZ DENEN DENEYİ COVID OLDURDU!

En azından yakın zamana kadar yoktu! Ancak koronavirüs pek çok şeyi değiştirdiği gibi bu durumu da değiştirdi. Pandemi boyunca Covid, en çok yaşlı insanları tehdit etmekte. Bu stres hali araştırmayı mümkün kıldı. Stanford Üniversitesi'nde uzun yaşam merkezinde çalışan psikolog Dr. Laura Carstensen, bir araştırma ekibinin de yardımıyla bu soru işaretlerini çözmeye koyuldu.

Yaşları 18 ile 76 arasında değişen bin yetişkin ile yapılan çalışmada katılımcılara bir önceki haftaya göre duygu durumlarının nasıl değiştiği soruldu. “Rahatlamış” ve “eğlenmiş” hissetmek gibi 16 olumlu ifadenin yanı sıra “suçluluk” ve “öfke” gibi 13 farklı olumsuz durum da anketin cevaplarında yer aldı. Katılımcılar ayrıca duygu yoğunluklarını da cevaplarda aktardı.

Bilim insanları pandemide genç yetişkinlere göre daha büyük stres altında olan yaşlıların, mutluluk seviyesinin gençlere en azından yaklaşmasını bekliyordu ancak sonuç, beklendiği gibi çıkmadı. Yaşlıların, benzer stres koşulları altında genç yetişkinlerden ruhsal olarak oldukça iyi durumda oldukları ve pozitif bir görüntü çizdikleri tespit edildi.

'KAYGI YÜKSEK, PANDEMİ YENİYDİ AMA...'

Dr. Carstensen, “Gençler, duygusal olarak yaşlılardan çok daha kötü durumdalar” dedi ve ekledi: “Nisan 2020, kaygı seviyesinin en yüksek olduğu aydı; pandemi yeniydi, vakalar bir anda sıfırdan 60 bine çıktı... Tüm bunları çevreleyen çok fazla ilgi ve korku vardı -bunlara rağmen diğer çalışmalarda olduğu gibi aynı sonuçları görüyoruz: yaşlı insanlar daha az sıkıntı bildiriyor.”

Benzer bir çalışmada, British Columbia Üniversitesi'ndeki psikologlar, salgının ilk birkaç ayında her yaştan yaklaşık 800 yetişkini kapsamlı bir şekilde araştırdılar ve aynı sonuca vardılar.

Araştırmayı kaleme alanlar şu ifadeyi kullandı:

“Covid-19 salgını; toplumsal söylemin, yaşlı yetişkinleri homojen ve savunmasız bir grup olarak tasvir ettiği 'yaşçı' bir salgına yol açtı. Salgın sürecinde yaptığımız günlük yaşamla ilgili araştırmamız ise bunun tersini gösteriyor: Yaş ilerledikçe, bireyler Covid-19 tehdidi hakkında daha az endişe duyuyor, duygusal refah seviyeleri daha iyi oluyor ve kendilerini daha fazla günlük olumlu olay ile ilişkilendiriyorlar.”

Yaşlı insanlar, özellikle maddi imkanı olanlar, günün köşelerini yumuşatmayı başarıyorlar ve bunu etraflarında ayaklarına dolanan küçük çocuklar olmadan yapıyorlar. Ayrıca yaşlılar, evde kalma durumuna da daha rahat adapte oluyorlar.

BRONX DETAYI

New York'un en yetersiz hizmet alan bölgesi olarak gösterilen Bronx'ta yaşayan 226 genç ve yaşlı yetişkin ile yapılan bir çalışma ise nispeten daha farklı bir sonuç doğurdu. Geçen yıl yapılan araştırmaya göre genellikle çocuklarıyla ve torunlarıyla birlikte yaşayan, yemeklere yardım eden, çocukları okula götürüp getiren, adeta bakıcılık yapan ve yardımcı birer ebeveyn rolü oynayan yaşlıların duygusal iyilik hallerinde yaşlarına bağlı bir pozitif fark gözlemlenmedi.

Ancak gençlere nazaran daha kötü durumda da değillerdi. Bronx ülkedeki stres seviyesi ortalamasının oldukça üstünde bir bölge olması nedeniyle araştırma daha anlamlı bir hal almakta. (Fotoğraf: iStock)

Ortaya çıkan bu ayrım bile aslında Dr. Carstensen'in formüle ettiği “duygusal gelişim ve yaşlanma teorisine” destek veriyor.

Dr. Carstensen şunları diyor:

- İnsanlar gençken, hedefleri ve güdüleri doğrultusunda, geleceğin getirebileceği fırsatlara hazırlanmak için beceri kazanmaya ve risk almaya odaklanır.

- Gerçek bir şans verilmedikçe, bir işletmeyi yönetirken mi yoksa sahnede performans sergilerken daha iyi olacağınızı bilemezsiniz.

- Az para karşılığında ağır işler yapmak; korkunç patronlara, kötü ev sahiplerine, muhtaç arkadaşlara tahammül etmek: genç yetişkinliğin engelli koşu parkuru ve parkurun daha öngörülebilir olması onu daha kolay yapmıyor...

- Orta yaştan sonra insanlar, daralan zamanın daha fazla farkına varırlar ve bilinçli olsun ya da olmasın, doğası gereği kendini geliştirmeye yönelik aktivitelerden ziyade daha keyifli olan günlük aktivitelere yönelmeye başlarlar.

- Bir arkadaşla buluşup dolaşmak veya bir mekanda vakit geçirmek fikrini askıya almaya daha meyilli olurlar. İş planının işe yaramadığını, resimlerinin bir galeriden ziyade bir mağaraya daha uygun olduğunu kabullenmişlerdir. Kendilerini olmaları gerektiği gibi değil, oldukları gibi kabul etmeye başlamışlardır.

ZİHİNSEL ESENLİĞE ODAKLAN!

Dr. Susan Charles ise pandeminin gelecekte sosyal hayatı ve toplumu etkileyeceğini söylerken şunları da ekliyor: “Sanırım eski nesil, Covid tehdidi altında olmasına rağmen, 'Hayatım çocuklarımın veya torunlarımınki kadar kesintiye uğramadı' demeye başlıyor... Ve tüm bu süreç de artık zihinsel esenliğimize odaklanmamız gerektiğinin yeni bir göstergesi.”

Kaynak: Haberdeki bilgilerin büyük bir kısmı Benedict Carey imzasıyla The New York Times'da yayınlanan 'Why Older People Managed to Stay Happier Through the Pandemic' (Yaşlı insanlar neden pandemi boyunca daha mutlu kalmayı başardı) adlı makaleden derlenmiştir.

Kaynak: Web Özel