Panama Kanalı'nda neler oluyor? Gemi geçecek su yok...
İklimler değişiyor. Dünyanın her bir bölgesi farklı şekilde alarm verirken küresel ticaretin kalbinin attığı Panama Kanalı'nda su sorunu baş gösterdi. Kanal, etrafında kesilen yağmur ormanları ile birlikte oldukça zor günler geçiriyor.
Kanal İstanbul ekolojik dengeyi bozar mı? İstanbul’a yeni bir hukuki statü kazandırır mı? Kanalının temelinin dahi atılıp atılmadığından tutunda etrafındaki arazilere kadar proje tam 10 yıldır hararetli bir şekilde tartışılıyor.
Şu an dünyada tartışılan başka bir kanal ise küresel ticaretin yüzde 4’ünün yapıldığı Panama Kanalı. Kuzey Amerika ile Güney Amerika’yı bağlayan 75 kilometre uzunluğundaki bu kanalın yeterli yağış almaması veya bol yağış alması gemi geçişlerini zorlaştırıyor. Panama Kanal Otoritesi iklim krizi kaynaklı yaşanan bu olayları engellemek için 2 milyar dolara yakın kaynağa ihtiyaç duyduğunu açıkladı.
EN KURAK 4. SEZON
Panama Kanalı’nda yeteri kadar su olmadığında gemilerin yüklerini azaltarak kanaldan geçmeleri isteniyor. Son yedi yılın dördünde 1950 yılından bu yana kanal en kurak dördüncü sezonunu yaşıyor.
Panama Kanalı Otoritesi’nin şefi Ricaurte Vasquez, “Kuru aylarda kanalda az su oluyor, fırtına olunca da taşıyor. Su sorununu çözmek önceliğimiz” değerlendirmesinde bulunuyor.
Panama hükümeti kanaldan yılda 2 milyar dolar kazanırken bu miktarda bir parayı kanalın yenilenmesi için nasıl harcayacak merak konusu. Projenin amacı taşkınları önlemek ve temiz suyu kanalın içinde tutmak aynı zamanda tuzdan arındırılmış deniz suyunu dışarı atmak.
AŞIRI DOĞA OLAYLARI SU SEVİYESİNİ YÜKSELTİYOR
Son yıllarda aşırı doğa olaylarına bağlı deniz seviyesinin yükselmesinden dolayı Venedik kent içinde küçük su setleri kurarken Miami sahiline taşkınları engellemek için 1 milyar dolarlık dalgakıranlar inşa ediliyor.
Kanaldaki su seviyesinden sorumlu mühendis Daniel Muschett emsal projelerin dünyada olduğunu ama hiçbirinin Panama Kanalı büyüklüğünde bir operasyon olmadığını anlatıyor.
Süveyş Kanalı’nda yaşanan Evergreen faciası kanalların güvenliğinin dünya ticareti için ne kadar önemli olduğunu gözler önüne serdi. Güney Amerika’daki hemen hemen her ürün Panama Kanalı vasıtası ile ABD ve Kanada’ya ihraç ediliyor. Şili petrolü ve Ekvator muzu bu rotadan ABD’ye satılıyor.
Avrupa için bu kanallarda yaşanan aksaklıklar ABD’den daha önemli çünkü ABD’de iki kıta arasındaki demiryolları ile de ticaret bir şekilde sağlanabiliyor.
Panama Kanal'ında gemilerin nasıl geçtiğini gösteren bir video ?
KANAL NASIL ÇALIŞIYOR?
Panama Kanalı’nda gemiler önce deniz seviyesinden 90 feet (27 metre) yukarı çıkarılıyor, bir kılavuz kaptan eşliğinde tekrar aşağı indiriliyor. Kanaldaki su seviyesi yağan yağmura göre değişiyor. Gemilerin geçmesi için kanala zaman zaman takviye su ekleniyor. Kanalın günlük su kullanımı New York’un günlük ihtiyacının üç katı.
Şanslı bir durum ki Panama dünyanın en çok yağmur alan beşinci ülkesi. Yine de son 12 yıldır kanal için yeterli tatlı su bulmakta ülke zorlanıyor.
Tropik hava koşulları üzerine çalışan Jefferson Hall, “Panama’da daha sık ve daha aşırı hava olayları görüyoruz artık. Geçmiş deneyimler artık gelecek hakkında iyi tahinler vermiyor” ifadelerini kullandı.
2010'da aşırı yağışlardan dolayı Panama Kanalı 3 ay kapalı kalmıştı.
Kanal Otoritesi’nin başında bulunan Ricaurte Vasquez, “Kanalda su seviyesini ayarlayan kilitler daha az değişken hava koşullarına göre ayarlandı. Yeni koşullara uygun olarak suyu depolamalıyız” diyerek kanalda yapılması gereken değişikliğin sebebini açıklıyor.
Gemi rotaları konusunda uzman olan Lars Nielsen’e göre 13 bin konteynır taşıyan devasa gemiler kanalda kuru bir sezona gelirlerse yüklerini başka gemilere paylaştırmak zorunda kalıyorlar çünkü mevcut su seviyesi öylesi büyüklükte bir gemiyi kaldırmaya yetmiyor.
2016'da iklim değişikliğinden kanalın etkilenmemesi için 5 milyar dolarlık bir yenileme planı yapılmıştı ama anlaşılan o ki kanalın yeniden bakıma alınması gerekiyor.
Aynı zamanda kanalda taşmalar görülmesinin en büyük sebeplerinden biri etrafındaki yağmur ormanlarının yarısının yıllar içinde tahrip edilmesi.
Kanal’ın su seviyesinden sorumlu olan Muschett, “Eğer kurak sezona kanalda maksimum su seviyesi ile girmezseniz sonu iyi olmaz. Son 5 yıldır sorun yaşıyoruz” diyor.
*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir kısmı Wall Street Journal'da Santiago Perez imzasıyla çıkan 'Panama Canal Tackles Climate-Change Puzzle: Too Little Rainwater or Too Much' isimli makaleden alınmıştır.