Kara mantar nasıl Hindistan'ın kabusu oldu?
Hindistan'da Covid-19 hastaları arasında yayılan ölümcül kara mantar hastalığı, gündeme geldiğinden bu yana enfekte olan gözün çıkarılmasına varan tedavi yollarıyla tedirginlik yaratmakta. Peki nedir bu kara mantar ve Hindistan'da nasıl bu kadar yayıldı?
Mayıs ayının başlarında Hindistan'daki doktorlar mukormikoz olarak da bilinen “kara mantar” hastalarının sayısında ciddi bir artış gözlemledi ve durumun endişe verici bir hal aldığı yönünde uyarılarda bulundu.
Covid-19'u atlatan ve halihazırda hastalıkla mücadele içinde olan pek çok insanda görülen kara mantarın son haftalarda ülkede 5 bini aşkın insanda görüldüğü aktarıldı.
Peki normal şartlarda oldukça nadir görülen bu mantar türünün adeta patlama yaşamasının ardında yatan sebep ne? Kara mantarın Covid-19'la olan ilişkisi nedir? Deri Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sedat Akdeniz, Haberglobal.com.tr okurları için yanıtladı.
Kara mantar (mukormikoz) nedir?
Prof. Dr. Akdeniz: "Kara mantar (mukormikoz), normal koşullarda hastalık oluşturmayan, doğada çürüyen bitkilerde, atık sularda ve ekmek küfünde bulunan ancak vücut direncinin düştüğü durumlarda hastalık oluşturabilen bir maya mantarı hastalığıdır."
Belirtileri neler? Kara mantar, ölümcül bir hastalık mı?
Prof. Dr. Akdeniz: "Burun etrafındaki deride siyahlaşma veya renk değişmesi, burunda kanama, tıkanıklık yapabilir; nefes darlığı, gözde şişme veya ağrıya neden olabilir. İleri olgularda gözde körlük yapabilir. Gecikmiş olgularda enfeksiyon beyine ulaşarak hayatı tehdit edebilir. Erken dönemde tanı konulup tedavi edilmediğinde ölümcül olabilir."
Bulaşıcı mı?
Hastalık insandan insana veya hayvandan insana bulaşmıyor. Fakat havadaki veya ortamdaki mantar sporları ile bu küf mantarı yayılabiliyor. Vücutta birçok bakteri ve mantar bulunmakta ancak bağışıklık sistemi bunları kontrol altında tutuyor. Kanser tedavisi, diyabet veya steroid kullanımı nedeniyle bağışıklık sistemi zayıfladığında bu organizmalar hızla çoğalıp enfeksiyona yol açabiliyor.
Mukormikoz'un artışına sebep olarak Covid-19 tedavisinde steroid kullanılması gösteriliyor. Sizce mukormikoz'un Covid-19'la ilişkisi ne olabilir?
Prof. Dr. Akdeniz: "Bağışıklık sistemi zayıf ve diyabetli hastalar yüksek risk grubunda. Hastaların yetersiz beslenmeleri, uzun süre yoğun bakım koşullarında tedavi olmaları, Covid-19 enfeksiyonu tedavisinde uzun süreli kostikosteroid kullanma ihtiyacı, vücuttaki oksijen miktarının düşmesi; normal koşullarda enfeksiyon oluşturmayan bu maya mantarının, hayatı tehdit edebilen etkilere yol açmasına neden olabiliyor."
AA'ya konuşan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Bengisu Ay ise kara mantarın ABD, Hindistan, Panama, İsrail, Güneydoğu Asya ve Orta Doğu gibi coğrafi bölgelerde sıkça görüldüğünü vurgularken Türkiye'de de geçmiş yıllarda kara mantar vakalarına rastlandığını belirtti.
Aynı zamanda hastlığın diyabetle olan ilişkisine dikkat çekmekte fayda var. CNN'e konuşan Dr. Hemant Thacker, “Hindistan, dünyanın diyabet başkenti” diyor: “Mantarın türemesine uygun tropikal bir iklimimiz var. Bu sebeple kara mantar bir epidemiye dönüştü.”
Çalışmalara göre Covid-19 hastaları özellikle hassas çünkü virüs yalnızca bağışıklık sistemlerini etkilemekle kalmıyor, tedavi ilaçları da bağışıklık tepkilerini baskılayabiliyor. Hindistan Sağlık Bakanlığı, “Bu faktörler nedeniyle Covid-19 hastaları kara mantar gibi organizmaların oluşturduğu saldırılara karşı mücadelede başarısız olma riskiyle karşı karşıya” açıklamasında bulunuyor.
'NEM, UYGUNSUZ KOŞULLAR...'
Bununla birlikte diğer faktörler ise nemli ortam, karaborsaya düşen oksijen tüplerinin gerekli hijyen koşulları oluşmadan kullanılması ve hastanelerdeki aşırı yoğunluk nedeniyle uygunsuz koşullarda tedavi uygulanması olarak gösterilmekte. Aktarılana göre, bir örnek veren uzmanlar, ağız burun bölgesini kapatan oksijen maskeleri uygunsuz hijyen koşullarında kullanıldığında yüzün söz konusu bölgesinde nemlenme yaptığını ve bu durumun da mantarın sıklıkla tutunduğu bölgede gerekli ortamı yarattığını söylüyor.
Dr. Thacker, “Mantar fırsat penceresini yakalar ve vücudu istila eder. Yüksek glikoz seviyesi ve kullanılan antibiyotikler küçük bir kapı açıyor ve böylece kara mantar da uygun koşulda fırsat buluyor” derken Hindistan Sağlık Bakanlığı ise oksijen tedavisinin altını şöyle çiziyor:
“Hava nemlendiricilerinin bulunduğu bir yoğun bakım ünitesinde oksijen terapisi görmek zorunda kalan hastalar bu sebeple neme maruz kalmaya ve dolayısıyla mantara yakalanmaya daha müsait oluyor.”
metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr
Kaynaklar: AA, CNN, BBC
Kaynak: Web Özel