Kamu binaları depreme ne kadar dayanıklı?

CAN MUMAY-METİN AKTAŞOĞLU

Düzce’de meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki deprem yürekleri ağızlara getirdi. Haber Global ekipleri hemen bölgeye hareket ederken Bolu ve Düzce sokaklarında binalardaki çatlakları ekrana getirdi. Bu depremin şu ana kadar hasar noktasında en fazla dikkat çeken unsuru ise Düzce Adliyesi oldu. Düzce Adliyesi’nin ön cephe kaplaması dökülerek adliyenin girişine doğru devrildi.

Bu olayın depremin gece saatlerinde adliyede hiçbir vatandaşın bulunmadığı anlarda meydana gelmesi facianın büyüklüğünü önledi. Sakarya’da tedbir amaçlı okullar bir günlüğüne tatil edildi. Peki diğer kamu binalarımızın depreme karşı dayanıklılığı nasıl? 

DÜNYA BANKASI İLE ÇALIŞMA

Bakanlıklar kamu binalarının depreme karşı güçlendirilmesi için çalışmalar yapıyor. Örneğin geçen yıl Dünya Bankası’ndan sağlanan 465 milyon dolarlık kredi desteği kapsamında kamu binalarının enerji verimliliği ve depreme dayanıklılığına ilişkin çalışmalar yapıldı. 2015 yılında Türkiye’den bilim insanları Edirne’deki kamu binalarının depreme karşı dayanıklılığını inceledi. Uzun araştırmalar sonucu incelenen binaların %16’sında çatlakların olduğu, %50’sinin 30 yılı aşmış olduğu, %22’sinde sadece kış aylarında rutubet olduğu ve %7’sinde de bodrum katlarında sürekli rutubet olduğu tespit edildi. İncelenen kamu binalarının yüzde 84’ünde gözle görülür bir hasar olmaması (cephede çatlak vs.) dikkat çekti. (Türkiye’de kamu binalarının deprem riski ve yapısal hasar durumlarının incelenmesi: Edirne örneği)

Çalışmanın sonuç bölümünde Edirne’de incelenen 50 adet kamu binasının yaklaşık 15’inin bir depremde emsallerinden çok daha fazla zarar görebileceği vurgusu yapıldı.

'YENİ BİNALARIN RİSK TAŞIDIĞINI DÜŞÜNMÜYORUM'

Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener haberglobal.com.tr’ye yaptığı açıklamada yeni yapılan kamu binalarının yönetmeliğe uygun yapıldığından dolayı deprem için risk taşıdığını düşünmediğini söyledi. Özener, “İstanbul özelinde konuşursak, 17 Ağustos depremi ardından İstanbul Valiliği, İstanbul Proje Koordinasyon Birimi tarafından, hastaneler, okullar, kamu binaları, köprüler ve viyadükler gibi birçok kritik yapı depreme karşı güçlendirildi ve güçlendirilmeye devam ediliyor. Deprem zararlarını en aza indirgemek için deprem güvenli yapılar inşa etmeliyiz” açıklamasında bulundu.

'DENETİM BAZEN AKSAYABİLİYOR'

Düzce Adliyesi’nin dış mekan kaplamalarının dökülmesini değerlendiren Mimar Emir Atakan Yılmaz, kamu projeleri yapılırken denetim kısımlarının zaman zaman aksayabildiğini belirterek, “Düzce Adliye Binası'na bakınca bazı imalat hataları göze çarpıyor. Birincisi yıkılan üçgen şeklindeki kısım. Bu kısma 'kalkan duvarı' denir. Kalkan duvarı üst taraftan statik bir şeye değemediği için sağlam duramıyor. Dolayısıyla betonarmeden imal edilmiş olmalıydı. Tuğla duvar ancak üstten, alttan ve yandan statik elemanlara bağlanırsa duvar olabilir. Bu tarz bağlantı yapılamayacak yapılarda duvarın betonarme ile örülmesi gerekirdi. Söz konusu kısım depremde sallanınca doğal olarak düşmeye başlamış” ifadelerini kullandı.

Seramik dış cepheyi taşıyan alüminyumlara dikkat çeken Yılmaz, “Bu profillerin, cephede hem betona hem de tuğla duvarlara çok sağlam bir biçimde ankre edilmesi yani bağlanması gerekirdi. Bu profiller o kadar ince kullanılmış ki kendisini dahi zor taşıyacak haldeler” demekte.

Söz konusu proje sorunlarının dünyanın farklı noktalarında da görülebildiğini aktaran Mimar Yılmaz, “Genel problemler ve sadece Türkiye'ye özgü de değiller. AB'den ABD'ye tüm devletler, kurumlar böyle mekanizmalar üretiyor. Bu proje yönetim problemleri 50 yıl önce de vardı, şimdi de var” ifadelerini kullandı.

Haber Global muhabiri Mücahit Yolcu depremde zarar gören Bolu İzzet Baysal Üniversitesi’nde bulunan kız Hayreddin Tokadi öğrenci yurdundan izlenimlerini aktardı. Haber Global kameralarına yansıyan görüntülerde öğrenci yurdunun dış cephesinin çatladığı tespit edildi. 

Kaynak: Web Özel