İstanbul'un en acı 4 yılı, geldikleri gibi gittiler

İstanbul'un düşman işgalinden kurtuluşunun 100. yılında arşivlerde yer alan özel fotoğraflar gün yüzüne çıktı. Eski Milli Savunma Bakanlığı arşiv müdürlerinden emekli Albay Sermet Taktak'ın 'haberglobal.com.tr' için özel olarak hazırladığı arşiv çalışmasında fotoğraflardaki merak edilen kahramanların kimliklerini ortaya çıkarırken, o dönem yaşananlara adeta ışık tutuyor. Taktak’ın büyük titizlikle yürüttüğü çalışmalar sonucunda İstanbul'a giren kahraman Mehmetçikler'in  kimliğini de tespit etmiş oldu.

İtilaf Devletleri donanmaları 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak 13 Kasım 1918’de Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul’a girdi. Fiilen gerçekleşmiş olan işgal, 16 Mart 1920 tarihinde resmi işgale dönüştü. 4 yıl 10 ay 23 gün süren işgal sırasında 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması’ndan sonra, 23 Ağustos 1923’ten itibaren İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı. 

Son İtilaf birliği ise 4 Ekim 1923 günü Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen bir törenle Türk bayrağını selamlayarak şehri terk etti. 6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu’nun İstanbul’a girişiyle şehir özgürlüğüne kavuştu. İşgal 4 yıl 10 ay 23 gün sürdü. Her yılın 6 Ekim'i böylece İstanbul'un kurtuluş günü olarak belirlendi ve kutlanmaya başlandı.

Arşivlerdeki bilinmeyen fotoğrafları 'haberglobal.com.tr' için hazırlayan Emekli Albay Sermet Taktak,  "İzmit'te 1'nci orduya bağlı 3.Kolordu komutanı ve diğer komutanların fotoğrafları daha önce hiç teşhis edilip yayınlanmamıştır. İlk defa yayınlanacaktır. Bu komutanların Atatürk ile eskiden yakın bağlarının olduğu fotoğraflarda tespit edilmiş ve ortaya konulmuştur" dedi. 

ATATÜRK'ÜN O EMRİ 

Eylül 1922'ye gelindiğinde, İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra, Mustafa Kemal Atatürk,  İstanbul'u kurtarmak için Türk birliklerine İngiliz ve Fransız işgalindeki Çanakkale'ye hareket etmeleri emrini vermişti. Bu emrin ardından işgal güçlerinin İstanbul'u terk etmeye karar vermişti.

Lloyd George'u gereksiz bir savaş başlatmaya çabalamakla itham eden Muhafazakâr Parti'nin 19 Ekim 1922'de Carlton Club deklarasyonu ile koalisyondan ayrılması sonucu Lloyd George hükûmeti düştü. İlerleyen süreçte diplomatik olaylar Türklerin lehine gelişti.

İşgalciler Fatih Sultan Mehmet'in manevi hatırasına da saygısızlık yapmaktan geri durmamıştı. İstanbul'un fethi sırasında kullanılan topların bir kısmı Haliç kıyılarına getirilerek fethin sona erdiğine yönelik mesaj verilmişti.

İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra Damat Ferit Paşa 21 Eylül 1922'de ülkeden kaçtı. Mudanya Mütarekesi gereği Trakya topraklarının teslimi yapılırken Türkiye'yi temsil edecek kişi olarak Mustafa Kemal Paşa'nın isteği ile Refet Paşa; İstanbul komutanı olarak da Millî Müdafaa Umumi Katibi Selahattin Adil Paşa görevlendirildi. Refet Paşa, 19 Ekim tarihinde TBMM Muhafız Grubu'ndan 100 kişilik bir kuvvetle Gülnihal vapuru ile Mudanya'dan ayrılıp İstanbul'a girmişti.

Kaynak: Web Özel